ပဲပုပ် သို့မဟုတ် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲထဲက နိုင်ဖဲ တစ်ချပ်

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့် စတင် ဆင်နွှဲတဲ့ ကုန်သွယ်စစ်က ကြမ်းသထက် ကြမ်းလာနေတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ တရုတ် နဲ့ ထိပ်တိုက်ပွဲပေါ့။ ခုချိန်ထိ လျော့ကြမယ့်ပုံ မပေါ်သေးပါဘူး။

စစ်ပွဲကို မလျော့တမ်းတိုက်ကြပြီ ဆိုကတည်းက နိုင်ဖဲ ကိုယ်စီကိုင်ထားကြလို့ပါပဲ။ နဘမ်းစကားနဲ့ဆိုရင်တော့ ချုပ်ကွက်ပေါ့။

အယ်လ်ဂျာဇီးယား သတင်းဌာနကတော့ ပဲပုပ်ဟာ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲမှာ တရုတ်နဲ့ အီးယူတို့ အမေရိကန်ကို ပြန်တိုက်ဖို့ သုံးမယ့် လက်နက် လို့ ခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး ရေးပါတယ်။

ပဲပုပ်ဆိုတာက စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကိစ္စ ဖြစ်လို့ "ကိုယ်နဲ့ဆိုင်တယ်" ဆိုပြီး ‌လေ့လာကြည့်ဖြစ်ပါတယ်။ ပြန်မျှဝေပါရစေ။

အမေရိကန်မှာ ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုက ဝင်ငွေဟာ ဂျီဒီပီ ရဲ့ ၀.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ USDA ရဲ့ စာရင်းအရ ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ ၅ သိန်းကျော်လောက် ရှိတယ်လို့ ဆိုတယ်။

အမေရိကန် ပဲပုပ် industry ဟာ ဒေါ်လာ ၁၂၄ ဘီလျံ တန်ကြေးရှိတဲ့ စီးပွားရေးကဏ္ဍကြီး တစ်ရပ်ပါတဲ့။ မြန်မာ့ဂျီဒီပီရဲ့ နှစ်ဆလောက် ရှိတယ်။

ထွက်တဲ့ ပဲပုပ်ရဲ့ တစ်ဝက်လောက်ကို ပြည်ပကို တင်ပို့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၃ မှာ ပဲပုပ်တင်ပို့မှုက ဒေါ်လာ ၂၇ ဘီလျံကျော်ဖိုး ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုတယ်။ အမေရိကန်ဟာ ကမ္ဘာမှာ ပဲပုပ်တင်ပို့မှု ဒုတိယအများဆုံးနိုင်ငံပါ။ သူ့ပဲပုပ်ကို နိုင်ငံပေါင်း ၈၀ ကျော်ကို တင်ပို့နေတယ်။ မြန်မာတောင် ပါသေး။ ကြက်ကျွေးဖို့ အဓိက။

၂၇ ဘီလျံဖိုး တင်ပို့ရာမှာ တရုတ်ကချည်း ၁၅ ဘီလျံဖိုး ဝယ်ပါတယ်။ အီးယူက ၂ ဘီလျံဖိုးလောက် ဝယ်ပါတယ်။

ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲတော့ လက်ရှိမှာ အမေရိကန်က တရုတ်ကုန်တွေအပေါ် အခွန် ၁၄၅ ရာခိုင်နှုန်းကောက်ပြီး၊ တရုတ်က အမေရိကန်ထုတ်ကုန်တွေအပေါ် အမြင့်ဆုံး ၁၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကောက်ပါပြီ။ ဒီလောက်ဆို တရုတ်ပြည်ထဲ အမေရိကန်ပစ္စည်း မြင်ရစရာ မရှိတော့ပါဘူး။ ဒီတော့ ထပ်တိုးစရာတော့ မရှိတော့ဘူး ထင်ရပါတယ်။

၁၂၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ တွက်ကြည့်ရင်တောင် အမေရိကန် ပဲပုပ် တစ်တန်ကို ဒေါ်လာ ၄၀၀ ဆိုရင် တရုတ်ပြည်ရောက်တဲ့အခါ ဒေါ်လာ ၉၀၀ ဖြစ်သွားပြီမို့ ဒီဈေးနဲ့ ဘယ်တရုတ်မွေးမြူရေးကုမ္ပဏီကမှ ဝယ်စရာ အကြောင်း မရှိပါ။

တစ်ဖက်မှာက တရုတ်ဟာ ဘရာဇီးရဲ့ ပဲပုပ်ကို အတော်စောစောကတည်းက ပိုဝယ်လာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမအကြိမ် ထရမ့်နဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ဖြစ်ကတည်းက ဆိုပါတော့။ ၂၀၁၇ ကတည်းက အမေရိကန်ပဲပုပ်အပေါ် မှီခိုရမှုကို လျှော့ချလာခဲ့တာပါ။

၂၀၂၄ စာရင်းအရ တရုတ်ဟာ ဘရာဇီးလ်ပဲပုပ်ကို ဒေါ်လာ ၃၆.၆ ဘီလျံဖိုး ဝယ်ခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန်ပဲပုပ်ကိုတော့ ၁၂.၁ ဘီလျံဖိုးပဲ ဝယ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ၁၂.၁ ဘီလျံဖိုးပဲ ဆိုပေမယ့် အဲဒါဟာ အမေရိကန်ရဲ့ ပဲပုပ်တင်ပို့မှု စုစုပေါင်းရဲ့ ၅၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့တယ်လို့ American Soybean Association ရဲ့ chief economist ဖြစ်တဲ့ Scott Gerlt ပြောတဲ့ သတင်း တစ်ပုဒ် ဖတ်ရပါတယ်။

ဆိုတော့ကာ အမေရိကန်နဲ့ ကုန်သွယ်စစ် တစ်ပွဲတစ်လမ်း နွှဲကြချိန်မှာ အမေရိကန်ရဲ့ ပို့ကုန်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်ကိုင်ထားတဲ့ ကတ်တစ်ခုကတော့ ပဲပုပ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ပို့ကုန်အပိုင်းမှာတော့ မြေရှားသတ္တုဆိုတဲ့ ကတ်ကို ကိုင်မယ် ထင်ရပါတယ်။

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် တရုတ်ဈေးကွက်အတွက် အဝင်ခက်သွားတဲ့ အမေရိကန်ပဲပုပ်ဟာ ဈေးသက်သာလာဖို့ ရှိပါတယ်။ မွေးမြူရေးအစာကဏ္ဍအတွက် ဘယ်လို သက်ရောက်မလဲ ဆိုတာကတော့ ဆက်ကြည့်ရဦးမှာပါ။

တိုင်းပြည်တိုင်းက ဒီချုပ်ကွက်အပေါ် အခြေခံပြီး သက်သာရာသက်သာကြောင်း ရှာကြပါလိမ့်မယ်။ ဒီအချိန်ကြီးကျမှ ထပြီး ပဲပုပ်စိုက်မယ်လို့တော့ ဘယ်နိုင်ငံမှ စဉ်းစားကြမယ် မထင်ပါဘူး။ ဈေးပေါပေါနဲ့ ရမယ့် အမေရိကန်ပဲပုပ်ကို ဝယ်ပြီး အမေရိကန် မြှင့်တင်ထားတဲ့ ကုန်သွယ်ခွန် ရာခိုင်နှုန်း လျော့ဖို့ ကြိုးစားကြမှာပါ။ ဥပမာ ထိုင်းက အမေရိကန်ပစ္စည်း ပိုဝယ်ပြီး အခွန်ရာခိုင်နှုန်း လျော့ချဖို့ ကြိုးစားရာမှာ ပဲပုပ်ဝယ်ယူဖို့ ဆိုတာပါ ပါပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် ထိုင်းဟာ တရုတ်ကိုင်ထားတဲ့ နိုင်ဖဲကို သုံးပြီး ထရမ့်ရဲ့ အခွန်ထောင်ချောက်ထဲက ရသလောက် ဖောက်ထွက်ခြင်းပါပဲ။

တစ်နှစ်ကို ပဲပုပ်ဖတ် တန်ချိန် ၅ သိန်း ၆ သိန်းလောက်လိုတဲ့ မြန်မာပြည်ကရော ဘာလုပ်မှာလဲ ကိုယ့်အထွာနဲ့ကိုယ် စဉ်းစားကြရမှာပါပဲ။

သေချာတာကတော့ ပဲပုပ်ဟာ ကုန်သွယ်စစ်အတွက် တရုတ် ကိုင်ကစားမယ့် နိုင်ဖဲ တစ်ချပ် သို့မဟုတ် ချုပ်ကွက်တစ်ခု ဖြစ်နေတယ် ဆိုတာပါပဲ။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...