မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမယ့် ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း(၁၉)

အလားအလာကောင်းသည် ဆိုသော အေအမ်မှိုမျိုးကွဲများ၏အရည်အချင်းများကို ဆက်လက်လေ့လာကြရအောင်..

အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုသည် ကုန်းနေအပင်များ၏ အမြစ်များတွင် သဘာဝအလျှောက် စွဲကပ်ယှဉ်တွဲနေထိုင် အကျိုးပြုနေကြောင်းကို တပိုင်တနိုင် စိုက်ပျိုးရေးတောင်သူများ ကိုယ်တိုင်နားလည်စေရန် ဖော်ပြလိုပါသည်။

ဇီဝမြေသြဇာအရင်းအမြစ်ဖြစ်သော အေအမ်အက်ဖ်မှိုများကို ကမ္ဘာမြေရှိ သက်ရှိနှင့် ၎င်းတို့၏ ပတ်ဝန်းကျင် ဆက်နွှယ်မှု ဂေဟစနစ်တိုင်းတွင် သဘာဝအားဖြင့် တွေ့ရသည်။ အေအမ်အက်ဖ်မှိုမျိုးကွဲများကို ဖော်ထုတ်ခြင်းသည် ၎င်းမှိုများကို ဇီဝမြေသြဇာအဖြစ် အသုံးချရန် ထုတ်လုပ်ရာတွင် အရေးကြီးသည်။

အပိုင်း ၁.၁ အပင်မျိုးစိတ်တို့၏ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှီခိုမှုအဆင့် (Mycorrhizal dependency)

*အပင်တစ်ပင်၏ မိုက်ကိုရိုက်ဇာအပေါ် မှီခိုနေခြင်း သဟဇီဝနဖြစ်စဉ်အရ အပင်အတွက် တိုးတက်မှုများ (Kulia and Gosh 2022).

မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှီခိုခြင်း အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်

မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှီခိုခြင်းဆိုသည်မှာ အပင်တပင်သည် ရရှိသော မြေဆီသြဇာအခြေအနေတခုတွင် ပေါက် ရောက်ပါက ၎င်း၏ အမြင့်ဆုံးကြီးထွားမှုနှင့်အထွက်ရရှိရန် မိုက်ကိုရိုက်ဇာအပေါ် မှီခိုနေခြင်း အနည်းအများကို ခေါ်သည်။

မိုက်ကိုရိုက်ဇာ မှီခိုပင်

မိုက်ကိုရိုက်ဇာ မှီခိုသောအပင်တို့၏ ဖြစ်စဉ်နိယာမသည်လည်း အထူးစိတ်ဝင်စားဖွယ် ကောင်းပေသည်။ ပဲမျိုးနွယ်ဝင် အပင်များတွင် မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုများ တွေ့ရသည်။ မိုက်ကိုရိုက်ဇာ မှီခိုသော အပင်မျိုးစိတ်များ၏ သိသာထင်ရှားမှုမှာ အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုများကို စီမံကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ရာတွင် များစွာ အရေးပါသည်။

မိုက်ကိုက်ရိုက်ဇာမှီခိုသော အပင်တို့သည် ၎င်းတို့၏ အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုစွဲမှုနှုန်းအရ ကွဲပြားခြားနားကြသည်။

(က)မိုက်ကိုရိုက်ဇာထာဝရမှီခိုပင်နှင့်
(ခ)မိုက်ကိုရိုက်ဇာရံဖန်ရံခါမှီခိုပင် ဟူ၍ သတ်မှတ်နိုင်ပေသည်။

ဘာကြောင့် မိုက်ကိုရိုက်ဇာအပေါ် မှီခိုမှုက အရေးကြီးတာလဲ

မိုက်ကိုရိုက်ဇာအပေါ်မှီခိုမှုသည် အမြစ်မွှေးများ၏ ရုပ်သွင်ပြင်လက္ခဏာတို့နှင့်လည်း မကြာခဏ ဆက်နွှယ် နေပေသည်။ ရှည်လျားကျယ်ပြန့်သော အမြစ်ဖွဲ့စည်းမှုရှိသည့် အပင်မျိုးစိတ်များသည် အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို ဖြစ်ပေါ်မှုတွင် များစွာမူတည်နေသည်။ ၎င်းတို့တွင် ပီလောပီနံ၊ ကော်ဖီ၊ ရှောက်နွယ်ဝင်မျိုးစိတ်များ၊ ကြက်သွန်နှင့် အပူပိုင်းပဲမျိုးနွယ်ဝင် အပင်များ ပါဝင်ပေသည်။

အမြစ်မွှေးရှည်လျားပြီး များစွာပါရှိသည့် အပင်မျိုးစိတ် မျိုးပြားများသည် အမြစ်မွှေးများတို၍ အနည်းငယ် သာရှိသည့်အပင်တို့ထက် အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို ဖြစ်ပေါ်မှုတွင် မှီခိုမှုနည်းသည်။ ၂၁ ရာစုတွင် အမြစ်မွှေးရှည်လျားပင်များ မှီခိုအကျိုးပြု အောက်မြေလွှာ အေအမ်မှိုမျိုးများကို လေ့လာနေကြပြီ ဖြစ်သည်။ဒါကလည်း အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို၏ သဟဇီဝနပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်တခု ဖြစ်သည်။

ဘာကြောင့် ဇီဝမြေသြဇာအရင်းအမြစ် အေအမ်အက်ဖ်မှိုအရောအနှောပါတဲ့ စီးပွားဖြစ် အေအမ်မှိုမျိုးစများက အရေးကြီးလာတာလဲ..

မိုက်ကိုရိုက်ဇာထာဝရမှီခိုပင်တို့သည် တုံ့ပြန်မှု မြင့်မားသည်။ ၂၁ ရာစု စီးပွားဖြစ် အေအမ်မှိုမျိုးစ ထုတ်လုပ် မှုတွင် မှိုအရောအနှောများဖြင့် ထုတ်ကြသည်။ ရေရှည်တည်တံ့သော စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အေအမ်မှို၏ အကျိုးပြုမှု ခိုင်မာလာသည်။

အကြောင်းမှာ ဒေသအမျိုးမျိုးနှင့် သီးနှံမျိုးကွဲများစွာတွင် အေအမ်မှိုမျိုးကွဲများ ၏ဂေဟစနစ်အတွက် ဆက်နွှယ်မှုလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်မှုကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လေ့လာခဲ့ကြခြင်းသည် အဓိကအချက်တခုဖြစ်သည်။

စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာပတ်ဝန်းကျင်လေ့လာမှုဇုန်တွင် စီးပွွားဖြစ်ရောင်းချသည့် အေအမ်မှိုမျိုးစတွင်ပါသော မှိုအရောအနှောများ (သို့) အေအမ်မှိုမျိုးကွဲများ၏

(က) သဘာဝအနေအထားကောင်းခြင်း
(ခ) မြေထဲတွင်ဖြစ်တည်မှု တည်ငြိမ်ခြင်းများကြောင့်

အေအမ်အက်ဖ်မှို အရောအနှောပါတဲ့ စီးပွားဖြစ်အေအမ်မှိုမျိုးစ ထုတ်ရသည်ကို ပိုမိုနားလည်ပြီး အကျိုးရှိရှိ အသုံးချနိုင်လာသည်။

ဇီဝမြေသြဇာအရင်းအမြစ် အေအမ်အက်ဖ်မှိုအရောအနှောပါတဲ့ စီးပွားဖြစ် မှိုမျိုးစများ၏ အကျိုးပြုမှုများ

အေအမ်အက်ဖ်မှို အမျိုးမျိုးနှင့် အရော၏ ၇၅ ရက်သားအရွယ် ပီလောပီနံပင်၏ ကြီးထွားမှုနှင့် အာဟာရဓာတ် စုပ်ယူမှုအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု (မြနှင့် မြင့် ၁၉၉၉)

ဆေးဘက်ဝင်အပင်တွေ အရည်အသွေးကောင်းအောင် တပိုင်တနိုင်တောင်သူများက အလားအလာကောင်း သည့် အေအမ်အက်မှိုကို ဘာကြောင့် သုံးသင့်သလဲ

ထာဝရမှီခိုပင် စပျစ်ပျိုးပင်များတွင် အေအမ်မှိုမျိုးစိတ်အစုအဖွဲ့အရောများထိုးသွင်းခြင်းအကျိုးရှိမှု တွေ့ရှိချက်

ထာဝရမှီခိုပင် စပျစ်ပျိုးပင်များတွင် မှိုမျိုးစိတ်အရောများထိုးသွင်းခြင်း အကျိုးရှိမှု

တွေ့ရှိချက်

အေအမ်အကဖ်မှိုမျိုးစိတ် Rhizoglomus intraradices (Glomas intraradices) ပါဝင်သော မှိုမျိုးစိတ်အရော ထိုးသွင်းသော လက်ခံပင်သည် အမိုင်နိုအက်ဆစ်ဖြစ်သည့် ပရိုလင်းကို ပိုထုတ်သည်။ ပရိုလင်းသည် အပင်အတွက် ရာသီဥတုဒဏ် ကာကွယ်ပေးသည်၊ အပင်ကြီးထွားစေသည်။

ကိုးကား

မြမြ ဒေါ် အပူပိုင်းဒေသစိုက်ပျိုးရေးတွင် အာဘာ စကူလာ မိုက်ကို ရိုက်ဇာမှို အသုံးချခြင်း (၂၀၁၆)

Aguilar, A. (2017). Polifenoles Como Respuesta a Hongos Micorrícicos Arbusculares

en vid (Vitis vinifera L.). Doctoral tesis. Concepción: Universidad deConcepción, 99.

Kuila D. and Gosh S. Aspects, problems and utilization of Arbuscular Mycorrhizal (AM) application as bio-fertilizer in sustainable agriculture. Current Research in Microbial Sciences 3 (2022)

ဒေါ်မြမြ၊ ပါမောက္ခ (ငြိမ်း)၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...