ပုံသဏ္ဍာန် -
အပင် - ကြီးထွားမှုမြန်သော အပင်လတ်မျိုးဖြစ်သည်။ ပေ ၃၀ မှ ၄၀ အထိ မြင့်သည်။ အခေါက်ထူသည်။ မီးခိုးစိမ်းရောင်ရှိသည်။ အတွင်းသား အဝါရောင်ရှိသည်။
အရွက် - ရွက်ပေါင်းဖြစ်ပြီး ရွက်ဆိုင်ထွက်သည်။ ရွက်မြွှာများမျက်နှာချင်းဆိုင်ထွက်၍ ရှည်မျောမျော ဘဲဥပုံသဏ္ဍာန်ရှိသည်။ ရွက်ရင်းအနည်းငယ်ဝိုင်း၊ သို့မဟုတ် သွယ်၍ ရွက်ဖျားချွန်သည်။ အကြောထင်ရှားသည်။ ထိပ်ရွက်တစ်ရွက်ပါသည်။
အပွင့် - ခရမ်းရောင်အပွင့်များဖြစ်သည်။ ပန်းခိုင်ရှည်သည်။ ခေါင်းလောင်းပုံရှိပြီး အသားထူသည်။ ပွင့်ညှာရှည်၍ တုတ်သည်။ နယုန်၊ ဝါဆိုတွင် ပွင့်သည်။
အသီး - သီးတောင့်ရှည်ဖြစ်ပြီး အမွှေးကလေးများရှိသည်။ တွဲလျားကျ၍ သီးသည်။ စိမ်းညိုရောင်ရှိသည်။ အတွင်းသားထူသည်။ အစေ့တွင် အတောင်ပါသည်။ တန်ဆောင်မုန်းလတွင် သီးသည်။
မြန်မာနိုင်ငံနေရာအနှံအပြား အမြင့်ပေ ၄၀၀၀ အထိ ပေါက်ရောက်နိုင်သည်။ မြန်မာဆေးကျမ်းများအရ ဖန်ခါးသောအရသာရှိ၍ ပူ၏၊ စပ်၏။ ကြေလွယ်၏ နှုတ်ကိုမြိန်စေ၏ နှလုံး၊ လည်ပင်းကို အကျိုးပြု၏။ ဝမ်းမီးကို တောက်စေသည်။ လေသလိပ်ကို နိုင်သည်။ မြင်းသရိုက်၊ ဝမ်းသက်၊ အဖျား၊ အစားမကြေ၊ နူနာ၊ ပျို့အန်၊ ချောင်းဆိုးရောဂါတို့ကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်၍ ခွန်အားကို တိုးပွားစေပါသည်။
အသုံးပြုပုံ -
အခေါက် - ၁။ ကြောင်လျှာအခေါက်မှုန့်ကို ချင်းရည်၊ ပျားရည်တို့နှင့် ရောစပ်လျက်သောက်သော် ပန်းနာချောင်းဆိုးရောဂါ ပျောက်၏။
၂။ အခေါက်မှုန့်ကို ရေနွေးတွင် ၂ နာရီခန့်စိမ်၍ စစ်ပြီး နံနက်ညသောက်သော် အစာမကြေရောဂါ ပျောက်၏။
၃။ ကြောင်လျှာခေါက်ကို ရေစိမ်၍ ၎င်းရေနှင့် ပလုတ်ကျင်းပေးသော် ခံတွင်းခြောက်ကွဲနာ ပျောက်၏။
၄။ သားဖွားပြီး နာကျင်ကိုက်ခဲသည့်ရောဂါ ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ရောဂါများအတွက်လည်း ကြောက်လျှာခေါက်ကိုသုံး၏။
၅။ အမြစ်ခေါက်ကို အဆစ်အမြစ်ကိုက်ဖျားရောဂါ၊ ဝမ်းဖော၊ ဝမ်းရောင်၊ ဝမ်းကိုက်ရောဂါများအတွက် အသုံးပြု၏။
အရွက် - ၁။ကြောင်လျှာရွက်ညှစ်ရေကိုသောက်သော် ဘိန်းဆိပ်သင့်ခြင်းပျောက်၏။
၂။ ကြောင်လျှာရွက်ပြုတ်တို့စားက ဝမ်းမီးကောင်း၏။
အသီး - ၁။ အသီးကို ပြုတ်၍လည်းကောင်း၊ ဖုတ်၍လည်းကောင်း၊ စားခြင်းဖြင့် အစာမကြေ ရောဂါ၊ လည်ပင်းကြီးရောဂါ၊ လေသလိပ်ရောဂါ လေထိုးလေအောင့်ရောဂါနှင့် မြင်းသရိုက် ရောဂါပျောက်၏။ သုပ်စားခြင်းဖြင့် လည်းချောင်းအတွင်း အပူဖုပေါက်သောရောဂါ ပျောက်သည်။
၃။ ကြက်သားနှင့်ချက်စားပါက ပန်းနာရောဂါပျောက်၏။
၄။ ငါးရံ့ဖြင့်ချက်စားက ကာလဝမ်းရောဂါပျောက်၏။ အားကိုဖြစ်စေပြီး အစာမကြေရောဂါ ဝမ်းပျက်ရောဂါပျောက်၏။
၅။ ပုစွန်ဖြင့်ချက်စားက နှလုံးလေရိုက်ရောဂါ၊ နှလုံးတုန်၊ ရင်တုန်ရောဂါ ပျောက်၏။
၆။ ငါးသလောက်ဖြင့်ချက်စားက အဖောရောဂါကိုကျစေ၍ လူကိုဝဖြိုးစေပြီး နှလုံးအားနည်းခြင်းကို ပျောက်စေသည်။
၇။ ငါးမြွေထိုးနှင့် ချက်စားက ဒူလာသွေးဝမ်း မီးယက်သွေးဝမ်းနှင့် မြင်းသရိုက်ရောဂါတို့ကို ပျောက်ကင်းစေသည်။
အမြစ် - အမြစ်ကို သွေး၍ လိမ်းပေးခြင်းဖြင့် အနာဝင် မန်းလိုက်ခြင်း ပျောက်ကင်းသည်။
Source – မြန်မာ့ဆေးဝါးပင်များ
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်