Ketosis (ကီတိုးဆစ်)

- Ketosis သည် စွမ်းအင်ဓာတ်မညီမျှခြင်း (Negative Energy Balance) အခြေအနေတွင်ရှိသော နို့စားနွားမများတွင် တွေ့ရပြီး တိရစ္ဆာန်မှ glucose လိုအပ်ချက်မြင့်လာတာနှင့် ဆက်စပ်ဖြစ်ပွားသည်။ အထူးသဖြင့် ထုတ်လုပ်မှုမြင့်သောနွား၊ အရည်အသွေးမကောင်း အာဟာရနည်းသောအစာကို စားရသည့်နွားများတွင် အဖြစ်များသည်။ ရောဂါလက္ခဏာများကို မမွေးခင်တွင်မြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မွေးပြီးပထမလတွင် အသိသာဆုံးဖြစ်ပြီး ဒုတိယလတွင်လည်း တွေ့နိုင်သည်။

* ဖြစ်ပွားရသည့်အကြောင်းအရင်း

- ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလ နောက်ဆုံးအပတ်အတွင်းတွင် သန္ဓေသားနှင့် အချင်းတိုင်သည် စွမ်းအင်ဓာတ်အများဆုံးလိုအပ်နေသည့် အခြေအနေဖြစ်ပြီး နွားကလေးမွေးပြီးချိန်တွင်လည်း နို့ဖြစ်တည်စေရန်နှင့် နို့ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်ရန် စွမ်းအင်ဓာတ် (energy) များစွာလိုအပ်နေချိန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် နွားမများသည် မွေးပြီးစအချိန်တွင် အာဟာရလိုအပ်ချက်ကများပြီး အစာစားနှုန်းနည်းနေတတ်သည်။

*** နွားမများတွင် စွမ်းအင်ဓာတ်ရရှိမှု (energy supply) သည် စွမ်းအင်ဓာတ်လိုအပ်ချက် (energy demand) ထက် နည်းနေသည့် အခြေအနေကို စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်ခြင်း (Negative Energy Balance) ဟုခေါ်သည်။

- ထိုသို့ စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်သည့်အခြေအနေတွင် သွေးနှင့် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ရှူး (body tissue)များတွင် glucose ပမာဏ လျော့နည်းခြင်း ပြဿနာဖြစ်လာသည်။

- စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်သည့်အခါ နွားမ၏ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ထိန်းသိမ်းထားသော ကိုယ်တွင်းအဆီဓာတ် (body fat) များကို ဖြိုခွဲသုံးစွဲပြီး လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအင်ဓာတ်ရရှိအောင်ပြုလုပ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အခြေအနေ ကျဆင်းလာပါသည်။ ထို့ပြင် အဆီဓာတ်များကို စွမ်းအင်အဖြစ်ပြောင်းလဲသုံးစွဲရာတွင် အသုံးပြုမှုထက် ထုတ်လုပ်မှုကများသောအခါ ဘေးထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် Beta-Hydroxy Butyric Acid (ketone body) များ သွေးအတွင်းများလာပြီး Ketosis (ကီတိုးဆစ်) ဖြစ်စေပါသည်။

* ရောဂါလက္ခဏာများ

(1) Wasting form

- အစာစားနှုန်းကျခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း၊ နို့ထွက်နှုန်းကျခြင်း

- အားအင်မရှိ ယိမ်းထိုးသွားနေခြင်း၊ ကောင်းစွာမတ်တတ်မရပ်နိုင်ခြင်း၊ ခေါင်းစိုက်နေခြင်း

- နို့ထဲနှင့် အသက်ရှုလိုက်တိုင်း acetone အနံရခြင်း (ချိုအီအီအနံရခြင်း)

ဤအဆင့်သည် သေလောက်အောင်ထိ မပြင်းထန်သော်လည်း ကုသမှုမှ မပေးလျှင် ပြန်လည်ကျန်းမာလာရန်နှေးမည်။ နို့ထွက်နှုန်းသည် တစ်လကျော်ခန့်ကြာလျှင် တဖြည်းဖြည်း ပြန်မြင့်လာသော်လည်း မူလထုတ်လုပ်မှု level ကိုတော့ အပြည့်အဝပြန်မရနိုင်ပေ။

(2) Nervous form

- ရန်လိုခြင်း၊ လျှာနှင့်တွေ့ကရာလျက်ခြင်း၊ စက်ဝိုင်းပုံလှည့်ပတ် လျှောက်နေခြင်း

- အကြောင်းအရင်းမရှိ ကျယ်လောင်စွာအော်နေခြင်း

* ကုသမှု

အဓိကရည်ရွယ်ချက်သည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း glucose ကိုပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ Glucose supplement ကိုအမြန်လုပ်ရန်လိုအပ်ပါတယ်။ ထို့နောက် ဆက်လက်ကုသမှုများဖြင့် glucose ကိုရေရှည်ထောက်ပံ့ပေးရပါမယ်။ တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်များ၏ ကုသမှု/အကြံပေးမှုများ ရယူပါ။

(1) Glucose replacement

- Dextrose solution (IV) (လက်တလော အမြန်ကုသမှုအနေနဲ့အကျိုးရှိ)

- Propylene glycol (သို့) glycerine (ရေရှည်အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိ၊ ၂ - ၄ ရက်ကြာအောင်ဆက်ပေးရမည်)

- Multivitamin injection

(2) Hormonal therapy

- Corticosteroids

(တိရစ္ဆာန်ဆေးကု ဆရာဝန်များကိုယ်တိုင် ပေးဖို့လိုအပ်ပါသည်)

- Corticosteroids သည် ကြွက်သားအတွင်းမှ protein (အသားဓာတ်)ကို ဖြိုခွဲကာ glucose အဖြစ်ပြောင်းလဲပေးပြီး သွေးတွင်း glucose level ကျမှုကို ဖြည့်တင်းပေးနိုင်သည်။

- အရေးကြီးသောအချက်မှာ ကြွက်သားအတွင်းရှိ protein များ အလွန်အကျွံ ပြိုကွဲခြင်းမဖြစ်စေရန် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် Corticosteroids သုံးသည့်အခါ ကစီဓာတ်ကြွယ်ဝသောအစာများ (သို့) propylene glycol ပေးထားဖို့လိုအပ်ပါသည်။

* ကာကွယ်ခြင်း

- အစာအလုံအလောက်ကျွေးခြင်းနှင့် စီမံခန့်ခွဲနိုင်မှုပေါ်မူတည်သည်။

- နို့နားကာလနှင့် မွေးကာနီးအချိန်တွင် ခန္ဓာကိုယ်သည် မပိန်လွန်းမဝလွန်းသော အခြေအနေတွင်ရှိရမည်။

(အဝလွန်ခြင်းမဖြစ်စေရ)

- မမွေးခင် ၂ ပတ်ခန့်အလိုတွင် အရည်အသွေးကောင်းတဲ့ အစာကြမ်း/အစာစိမ်းကို အခြေခံပြီး နွား၏စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်နှင့် ကိုက်ညီအောင်ကျွေးရမည်။ အစေ့အဆံ (cereal grain) များကျွေးနိုင်ပါတယ်။

- မွေးပြီးနောက် နို့ပေးကာလအစောပိုင်းတွင် အာဟာရပြည့်ဝသည့် (အသားဓာတ်၊စွမ်းအင်ဓာတ်) အစာများကျွေးနိုင်အောင် ပြင်ဆင်ထားရမည်။

- propylene glycol ကို အစာတွင်ဖြည့်စွက်ကျွေးနိုင်သည်။

*** နွားကထနိုင်သေးလျှင်-

အစာကျွေးမှုကို အထူးဂရုစိုက်ရမည်။ စွမ်းအင်ဓာတ်များသောအစာများကျွေးရမည်။

*** နွားကမထနိုင်လျှင်-

- အရိပ်ထဲတွင် အခင်းနေရာကောင်းမွန်စွာဖြင့်ထားပါ။ ကိုယ်လက်နာကျင်ကိုက်ခဲမှုမဖြစ်စေရန် ခန္ဓာကိုယ်ကိုတစ်ဖက်မှတစ်ဖက်သို့ ပုံမှန်ပြုပြင်ပေးရပါမယ်။

- ရေနှင့်အရည်အသွေးကောင်းသော အစာများထားထားပေးပါ။ Propylene glycol ပေးနိုင်သည်။

- နွားက သူ့ဘာသာ လုံးဝမထနိုင်လျှင် hip-lifter (နွားကိုတင်ပါးဆုံရိုးမှထိန်း၍ မသည့်အရာ) သို့မဟုတ် တခြားအရာများသုံး၍ ရပ်နိုင်အောင် ကူညီပေးရမည်။ (ထိုသို့ပြုလုပ်ရာတွင် စနစ်တကျလုပ်ဆောင်ရမည်။)

Source- MDEP

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...