ငါးကြီးအန်ဖတ် (Ambergris) ဆိုတာကတော့ စပန်းဝေလငါးကြီးများ (Sperm Whale)ရဲ့ အစာခြေလမ်းကြောင်းကနေ ထုတ်လုပ်တဲ့ အညိုပုပ်ပုပ်အရောင်ရှိတဲ့ ကျိချွဲချွဲ အရာတစ်မျိုးကို ခေါ်တာပါ။
လတ်ဆတ်တဲ့ငါးကြီးအန်ဖတ်မှာ ရေညှိနံ့လိုလို မစင်နံ့လိုလို အနံ့တစ်မျိုးရှိပါတယ်။ ငါးကြီးအန်ဖတ်က ရေမွှေးနံ့သာတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့နေရာမှာ အသုံးဝင်တဲ့အတွက် ဈေးကွက်ထဲမှာ တန်ဖိုးကြီးကြီးနဲ့ ရောင်းချနိုင်ပါတယ်။ ငါးကြီးအန်ဖတ်ကို စပန်းဝေလငါးကြီးတွေရဲ့ သည်းခြေအိတ်ကနေ ထုတ်လုပ်ပါတယ်။ ဝေလငါးကြီးများက giant squid လို့ခေါ်တဲ့ ဧရာမကင်းမွန်ကြီးတွေကို စားတဲ့အခါ ထိုကင်းမွန်ကြီးတွေရဲ့ နှုတ်သီးချွန်တွေက ၎င်းတို့ရဲ့ အူနံရံကို အနာတရမဖြစ်စေရအောင် ကျိချွဲနေတဲ့ အရည်တစ်မျိုးကို ထုတ်ပေးတယ်လို့ ယူဆထားကြပါတယ်။
ငါးကြီးအန်ဖတ်လို့ခေါ်ပေမဲ့ တကယ်ကတော့ အန်ဖတ်မဟုတ်ပါဘူး။ အဆိုပါ အကျိအချွဲတွေကို မစင်နဲ့အတူ စအိုပေါက်ကနေ စွန့်ထုတ်လိုက်တာပါ။
တစ်ခါတလေမှာတော့ အန်ရင်းနဲ့လည်း ထွက်လာနိုင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဝေလငါးကိုယ်ထဲက ထွက်လာပြီးတဲ့နောက် သမုဒ္ဒရာရေမျက်နှာပြင်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ မျောနေပါသေးတယ်။ ထိုသို့ မျောနေစဉ်အတွင်း နေရောင်ခြည်နဲ့ ကြာမြင့်စွာထိတွေ့တဲ့အခါ အောက်ဆီဂျင်နဲ့ပေါင်းပြီး အရောင်မဲလာကာ မာကျောလာပါတယ်။ ထိုအခါမှာတော့ ငါးကြီးအန်ဖတ်က အရက်ပြန်လက်သန့်ဆေးထဲမှာပါတဲ့ isopropyl alcohol လိုအနံ့မျိူး ရှိလာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရက်ပြန်လိုလည်း အနံ့စူးရှခြင်းမရှိပါဘူး။
ငါးကြီးအန်ဖတ်က ပင်လယ်ထဲမျောနေပြီးနောက် ကမ်းရိုးတန်းဒေသတစ်ခုခုမှာ သောင်တင်လေ့ရှိပါတယ်။ အတ္တလန္တိတ်ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်၊ တောင်အာဖရိက၊ မာဒါဂါစကာ၊ အရှေ့တောင်အာရှ၊ မော်ဒိုက်၊ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ဩစတေးလျနဲ့ နယူးဇီလန်တို့မှာ အများဆုံးတွေ့ရပါတယ်။
ငါးကြီးအန်ဖတ်က အရွယ်အစား အမျိုးမျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။ ၁၅ ဂရမ်လောက်ကနေ ကီလို ၅၀ လောက်ထိ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။
ငါးကြီးအန်ဖတ်ထဲမှာ အဓိကပါဝင်တဲ့ ဒြပ်ပေါင်းတွေကတော့ ambrein၊ ambroxan နဲ့ ambrinol တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ငါးကြီးအန်ဖတ်ကို အဓိကအားဖြင့် ရေမွှေးနံ့သာတွေထုတ်တဲ့နေရာမှာ fixator (အနံ့ပေါင်းဆေး) အနေနဲ့ အသုံးပြုပါတယ်။ သို့သော်လည်း ဝေလငါးများရှားပါးလာမှု့နဲ့အတူ ငါးကြီးအန်ဖတ်ရဲ့ဈေးကလည်း အဆမတန်ကြီးမြင့်လာတာကြောင့် ရေမွှေးထုတ်လုပ်သူတွေက အစားထိုးဒြပ်ပေါင်းများကို အသုံးပြုလာနေကြပါပြီ။
ပင်လယ်ပြာ(ငါးဦးစီး)
Ref; http://www.bk burmese knowledge. com မှကောက်နှုတ်ဖော်ပြပါသည်။
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်