ခရမ်းချဥ်ပင်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသော မှိုရောဂါများအကြောင်း

ခရမ်းချဉ်သည် Solanaceae မျိုးရင်းတွင် ပါ၀င်သော စီးပွားရေး အရ အရေးပါသော သီးနှံဖြစ်သည်။ ယခုအခါ ခရမ်းချဉ်သီး အမှည့်များကို အစိမ်းလိုက်ဖြစ်စေ၊ ချက်ပြုတ်၍ဖြစ်စေ စားသုံးကြသည်။ ထို့ကြောင့် အိမ်တိုင်းတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော သီးနှံတစ်မျို းဖြစ်လာပါတော့သည်။ ဖျက်ပိုးများ၊ မှိုရောဂါများ နှင့် အာဟာရချို့တဲ့မှုများကြောင့် ခရမ်းချဉ်၏ အရည်အသွေးနှင့် အထွက်နှုန်းများကို ကျဆင်းစေပါသည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ ခရမ်းချဉ်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသော မှိုရောဂါများအကြောင်းကို ဆွေးနွေးတင်ပြချင်ပါသည်။

(၁)စောပင်နာကျရောဂါ(Early blight)

ရောဂါဖြစ်စေသောသက်ရှိ - Alternaria solani

ရောဂါလက္ခဏာ - မြေပြင်နှင့်ကပ်လျက်ရှိသော အရွက်အိုများတွင် သေးငယ်သော အမဲစက်လေးများ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ အရွက်၊ ပင်စည် နှင့် အသီး၏ အညှာပတ်လည်တွင် ဗဟိုတူအကွင်းများဖြင့် အညိုရောင်အနာကွက်များကို တွေ့ရပါသည်။ ရောဂါပြင်းထန်ပါက အပင်၏အရွက် နှင့် အသီးများ ကြွေကျနိုင်သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• ရောဂါဒဏ်ခံနိုင်ရည်ရှိသော ခရမ်းချဉ်မျိုးများကို အသုံးပြုပါ။

• ရောဂါကျရောက်ထားသော ပင်ကြွင်းပင်ကျန်များကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပါ။

• Chlorothalonil ၊ Mancozeb ၊ Azoxystrobin စသော မှိုသတ်ဆေးများကို နှုန်းထားမှန်မှန် အသုံးပြုပါ။

(၂) နှောင်းပင်နာကျရောဂါ( Late blight)

ရောဂါဖြစ်စေသောသက်ရှိ - Phytophthora infestans

ရောဂါလက္ခဏာ - အရွက်များအပေါ်တွင်လည်း ရေစိုနာအကွက်များ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ရွက်နားနှင့် ထိပ်ဖျားပိုင်းတွင် တွေ့ရသည်။ ထိုရေစိုနာအကွက်နှင့်အတူ အရွက်အောက်မျက်နှာပြင်တွင် အဖြူရောင်မှိုမျှင်များ ထွက်လာသည်။ ရောဂါကျနေသော အသီးများတွင် ဆီချေးကွက်များကို တွေ့ရသည်။ ဆိုးရွားလာပါက အရွက် နှင့် ပင်စည်များတွင် လျင်မြန်စွာ ညှိုးနွမ်း တွန့်ရှုံလာပြီး တစ်ပင်လုံးသေသွားတတ်ပါသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• အာလူး၊ ခရမ်း၊ ငရုတ်ပင်များဖြင့် တွဲဖက်မစိုက်သင့်ပါ( နှောင်းပင်နာကျရောဂါသည် ထိုအပင်များတွင်လည်း ဆိုးရွားစွာ ကျရောက်နိုင်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

• ဓာတုဆေးဖြစ်သော Cymoxanil ၊ Chlorothalonil တို့ဖြင့်လည်း ကာကွယ်နှိမ်နင်းနိုင်သည်။

(၃) မှည့်ပျောက်စွန်းရောဂါ (Anthracnose)

ရောဂါဖြစ်စေသောသက်ရှိ - Colletotrichum coccodes

ရောဂါလက္ခဏာ - မိုးရွာပါက မြေကြီးထဲရှိ ရောဂါဖြစ်စေသောမှိုသည် မိုးစက်များနှင့်အတူ ခရမ်းချဉ်သီးကိုထိမိသော နေရာမှ ရောဂါ၀င်ရောက်နိုင်သည်။ ရောဂါဖြစ်စေသောမှိုသည် ခရမ်းချဉ်သီးအစိမ်းကို တိုက်ခိုက်သော်လည်း အသီးမှည့်ချိန်မှသာ ရောဂါလက္ခဏာပြသည်။ ခရမ်းချဉ်အမှည့်ပေါ်တွင် စက်ဝိုင်းပုံ ချိုင့်၀င်နေသော အနာကွက်များ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အနာကွက်ကြီးထွား လာသည်နှင့်အမျှ အလယ်တွင်အနက်ရောင်‌ပြောင်းလာသည်။ အရွက်နှင့် ပင်စည်များတွင် ရောဂါလက္ခဏာ တွေ့ရနည်းသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• ခရမ်းချဉ်မျိုးနွယ် မဟုတ်သော သီးနှံများနှင့် သီးလှည့်စိုက်ပျိုးပါ။

• Benomyl ၊ Carbendazim ၊ Mancozeb ၊ Chlorothalonil အစရှိသော မှိုသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ပတ်ဖြန်းပါ။

• အသီးမှည့်ချိန်တွင် sprinkler ဖြင့်ရေဖြန်းခြင်း မပြုလုပ်သင့်ပါ။

(၄) စက်(ပ်)တိုးရီးယားအစက်ပျောက်ရောဂါ (Septoria spot)

ရောဂါဖြစ်စေသောသက်ရှိ - Septoria lycopersici

ရောဂါလက္ခဏာ - အရွက်၏ အောက်မျက်နှာပြင်တွင် ဝိုင်းစက်နေသော အစက်အပြောက်များ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အလယ်တွင် မီးခိုးရောင်ဖြစ်ပြီး အညိုရင့်ရောင် အနားသတ်ထားသော အဝိုင်းကွက်များ တွေ့ရသည်။ အပင်၏ အောက်ခြေမှစ၍ အပေါ်ဖက်သို့ ပျံ့နှံနိုင်သည်။ ရောဂါပြင်းထန်လာပါက အနာကွက်များ များပြားလာကာ အရွက်သည် အညိုရောင်ပြောင်းပြီး ညှိုးနွမ်းလာသည်။ ထိုရောဂါသည် ခရမ်းချဉ်ပျိုးပင်မှ အရွယ်ရောက်သည်အထိ တိုက်ခိုက်နိုင်သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• Copper-based fungicide ၊ Chlorothalonil ၊ Maneb စသောမှိုသတ်ဆေးများ အသုံးပြုပါ။

မစန္ဒကူးအောင်

Ref;

https://extension.umn.edu/diseases/early-blight-tomato

http://blogs.cornell.edu/livegpath/gallery/tomato/tomato-late-blight/

http://entoweb.okstate.edu/ddd/diseases/tomanthracnose.htm

https://www.missouribotanicalgarden.org/gardens-gardening/your-garden/help-for-the-home-gardener/advice-tips-resources/pests-and-problems/diseases/fungal-spots/septoria-leaf-spot-of-tomato.aspx

(ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...