ကျွဲ၊ နွား အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါ အပိုင်း(၁)

03/11/2022 13:00 PM တွင် ဦးဇော်(dof) ဦးဇော်(dof) မှ ရေးသား

ကျွဲ၊ နွားများတွင် ဖြစ်ပွားတတ်သော အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါ (Lumpy Skin Disease)မှာ ကျွဲ၊ နွား အသက်အရွယ်မရွေး၊ နေရာဒေသမရွေး ဖြစ်ပွားတတ်သဖြင့် ကျွဲ၊ နွားမွေးမြူသူများအနေဖြင့် သတိပြုသင့်သော ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံဒေသအချို့တွင်လည်း ဖြစ်ပွားမှုများရှိသလို သေဆုံးမှုများလည်း ရှိခဲ့ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုရောဂါနှင့်ပတ်သက်၍ ရောဂါလက္ခဏာများ၊ ရောဂါမဖြစ်ရအောင် ကာကွယ်နည်းများနှင့် ကုသနည်းများကိုပါ သတိပြုနားလည်နိုင်စေရန် ဖော်ပြပေးလိုက်ပါသည်။

ရောဂါဖြစ်ပွားစေသည့်အကြောင်းရင်း

  • အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါသည် စတုဂံ(Brick-shaped) ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ 

ရောဂါဖြစ်ပွားသည့် တိရစ္ဆာန်များ

  • နွားမျိုးများနှင့် ရေစိမ်ကျွဲမျိုး၊

နို့စားနွားနှင့် မျိုးစပ်ထားသော နွားမျိုးများတွင် ရောဂါဖြစ်ပွားပါက သေဆုံးနှုန်း မြင့်မားပါသည်။

ရောဂါပိုးတွေ့ရှိနိုင်သော အရင်းအမြစ်များ

  • ရောဂါကူးစက်ခံထားရသော ကျွဲ၊ နွားတို့၏ အရေပြားအဖုအကျိတ်နှင့် အနာဖေးတို့တွင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အများဆုံး တွေ့ရပါသည်။
  • ထို့ပြင် ရောဂါကူးစက်ခံထားရသော ကျွဲ၊ နွားတို့၏ သွေး၊ သုတ်ရည်၊ တံတွေး၊ သွားရည်နှင့် နှာရည်တို့တွင်လည်း ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို တွေ့ရနိုင်ပါသည်။

ရောဂါပိုးပျိုးသည့် အချိန်ကာလမှာ...

  • (၄ - ၂၈)ရက်အထိ ကြာနိုင်ပါသည်။
  • ပြန်လည်ကျန်းမာလာသော ကျွဲ၊ နွားများတွင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသယ်ဆောင်ခြင်းကို မတွေ့ရပါ။

ရောဂါလက္ခဏာများမှာ -

  • ကျွဲ၊ နွား၏ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် ၄၁ °C အထက် မြင့်တက်ခြင်း၊
  • နို့ပေးကာလအတွင်း နို့ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းခြင်း၊
  • မှိုင်တွေနေခြင်း၊
  • သွားရည်များ ထွက်ကျခြင်း၊
  • အစားအသောက်ပျက်ခြင်းနှင့် ပိန်လာခြင်း၊
  • နှာခေါင်းအတွင်း အမြှေးပါးရောင်ခြင်းနှင့် မျက်ခွံရောင်ခြင်း၊
  • သွားလာရခက်ခဲခြင်း၊
  • အရေပြား၊အဆီအသားအလွှာနှင့် အသားတို့တွင် အဖုများဖြစ်လာခြင်း၊
  • အနာအဖုများမှ လောက်ထွက်လာခြင်း၊ 
  • ပြန်ရည်ကြောအဖု ကြီးလာခြင်းနှင့် ဖောရောင်လာခြင်း၊ ၀.၅ - ၇ စင်တီမီတာ အရွယ်အစားရှိ အနာအဖုများ(ခေါင်း၊ လည်ပင်း၊ နို့အုံ၊ မျိုးပွားလမ်းကြောင်း၊ ခြေလက်၊ စအို၊ အမမျိုးပွားအင်္ဂါ၊ အထီးမျိုးပွားအင်္ဂါတို့တွင်)ဖြစ်လာခြင်း၊ 
  • အထီးများ သားအောင်နှုန်း လျော့နည်းခြင်း၊
  • နွားမများသားလျှောခြင်း၊ နွားမ၊ နွားမဒန်းများတွင် လအတော်ကြာအထိ မြိုင်မလာခြင်းနှင့် သားတောင်းမှု မရှိခြင်း၊
  • နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် အဆုတ်ရောင်ခြင်း၊ နို့အုံရောင်ခြင်း၊
  • နေရာကွက်၍ အသားပုပ်ဆွေးခြင်းနှင့် အနာအပေါက်များ ဖြစ်လာခြင်းတို့ကို တွေ့ရပါမည်။

ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှင့် သေနှုန်း

  • ရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်းမှာ (၁၀ - ၂၀%) ရှိပြီး သေနှုန်းအနေဖြင့် (၁-၅%) ရှိပါသည်။ 

ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့ပုံ

အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါသည် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်သဖြင့် ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

  • (က) ရောဂါဖြစ်နေသော ကျွဲ၊နွားနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်း၊
  • (ခ) ရောဂါပိုးပါသည့် ကျွဲ၊နွား၏ သွားရည်၊နှာရည်များကို စားသုံးမိခြင်း၊
  • (ဂ) သွေးစုပ်သည့် မှက်၊ခြင်၊ယင်နှင့် မွှားစသည့် အင်းဆက်ပိုး မွှားများကိုက်ခြင်း၊
  • (ဃ) ယင်ကောင်မျိုးစိတ်များထဲမှ သွေးစုပ်ကိုက်တတ်သော ယင်ကောင်ကိုက်ခြင်း၊ မွှားမျိုးစိတ်များထဲမှ မွှားအထီးများ ကိုက်ခြင်းမှတဆင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (င) ရောဂါပိုးနှင့် ထိတွေ့ထားသော အစာ၊ ရေနှင့် ရောဂါဖြစ်နေသော ကျွဲ၊ နွားများမှတဆင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (စ) ရောဂါပိုးပါဝင်သည့် ဆေးထိုးအပ်နှင့် ခြံအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ  မျှဝေသုံးစွဲခြင်းဖြင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (ဆ) ရောဂါပိုးရှိသော ကျွဲ၊ နွားကို စားကျက်နှင့် ကျင်းများတွင် လွှတ်ကျောင်းမွေးမြူခြင်းဖြင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (ဇ) ရောဂါဖြစ်နေသော ကျွဲ၊ နွားနှင့် တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများကို ရွှေ့ပြောင်းသယ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း(သို့သော် နွားထီး၏သုတ်ရည်တွင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးပါရှိနိုင်သော်လည်း မကူးစက်နိုင်ပါ။)
  • (ဈ) အဆိုပါရောဂါသည် လူသို့ကူးစက်တတ်သော ရောဂါမဟုတ်ပါ။ ကျွဲ၊ နွားအချင်းချင်းသာ ကူးစက်နိုင်ပါသည်။     

Ref: မွေးကုဦးစီးဌာနတွင် သင်တန်းတက်ခဲ့စဉ်က လေ့လာသင်ယူခဲ့သော အချက်အလက်များ။

(အပိုင်း-၂ တွင် ကာကွယ်ကုသနည်းများအကြောင်းကို ဆက်လက်ဖော်ပြပေးသွားပါမည်။)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။    


မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ
ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။
Read more Facebook page သို့သွားရန်

ဆွေးနွေးချက်များ

ဆွေးနွေးရန်