‘ မျိုးစေ့လူးဆေး ’ ဘာကြောင့်သုံးသင့်ပါသလဲ?

သင်္ကြန်မိုးရွာပြီးတာနဲ့ မိုးဦးသီးနှံ စိုက်ကြတာတွေ ရှိလာတော့မှာဆိုတော့ မျိုးစေ့နဲ့ပတ်သက်ပြီး အကျိုးရှိစေမယ့်ကြိုတင်ပြင်ဆင်စရာလေးတွေ ပြုလုပ်နိုင်စေခြင်းငှာ ဒီစာစုလေးကို တင်ပြလိုက်ပါတယ်။

မျိုးစေ့နိဒါန်း။ ။ သီးနှံတမျိုးရဲ့ ဘဝအစဟာ မျိုးစေ့(Seed) ပါ။ အစကောင်းမှ အနှောင်း သေချာ ဆိုတာလို မျိုးစေ့ရဲ့သန့်စင်ခြင်း၊ ပိုးမွှားရောဂါကင်းခြင်း၊ ဗီဇမှန်ကန်ခြင်း စတဲ့ ဇီဝရုပ်၊ ဓါတုရုပ်၊ ရူပရုပ်တွေရဲ့ ကောင်းခြင်းလက္ခဏာတွေ ပြည့်စုံပါမှ "မျိုးစေ့လည်းမှန်၊ ပင်လည်းသန် “စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်လည်း သီးနှံပင်က ထွက်လာတာချင်းအတူတူ ဝမ်းစာအတွက်ဆို အဆံ(Grains) ဆိုတာနဲ့ မျိုးချန်ဖို့အတွက်ဆို အစေ့(Seeds) ဆိုပြီး အတန်းအစားကွဲပြားသွားရပါတယ်။

မျိုးစေ့လူးဆေးဆိုသည်မှာ ဘာလဲ (Seed treatment)

မျိုးစေ့မှာကပ်ပါလာတဲ့ မျိုးစေ့ဆောင်မှိုနဲ့တကွ မြေကြီးက ပိုးမွှားရောဂါ မကပ်ငြိအောင် ကာကွယ်စေပြီး အပင်ပေါက် ကောင်းမွန်သန်စွမ်းအောင် လုပ်ဆောင်ပေးတဲ့ အကာအကွယ်ပစ္စည်းတမျိုးဖြစ်ပါတယ်။

မျိုးစေ့လူးဆေး အမျိုးအစားများ (Types of seed treatment)

၁။ မှိုသတ်ဆေးလူးနယ်ခြင်း (Fungicides)

မျိုးစေ့မှာ ကပ်ပါတဲ့ မှိုရောဂါတွေကို သန့်စင်ဖို့အတွက်ဆိုရင် ရေနွေးနွေး (၄၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ခန့်) ပူပူထဲမှာ ၁၀ မိနစ်ကြာ မျိုးစေ့စိမ်ရုံနဲ လုံလောက်ပါတယ်။

သို့ပေမယ့် မြေဆောင်မှိုတွေ (ဖျူဆေရီယံ၊ မြစ်ခြောက်ဆွေး၊ ခါးရိ၊ ပင်ညှိုးရောဂါ) တွေဟာ မြေထဲမှာ နှစ်ရှည်ကြာ ရှိနှင့်နေပြီးသားပါ။ ရာသီဥတုအကြိုက်တွေ့တာနဲ့ သီးနှံပင်ကို ဒုက္ခပေးတာပါပဲ။

ဒါကြောင့် ဖော်ပြပါ မြေဆောင်မှိုတွေကို မျိုးစေ့အပင် ပေါက်လာတာနဲ့အမျှ မတိုက်ခိုက်နိုင်အောင် မှိုသတ်ဆေးတမျိုးမျိုး လူးနယ်ပေးရပါတယ်။

ကျရောက်တဲ့ ရောဂါအလိုက် အသုံးပြုနိုင်တဲ့ မှိုသတ်ဆေးတွေကတော့ ...

* Tebuconazole:တက်ဗျူကိုနာဇိုး >> (ဖျူဆေရိယံ ပင်ညှိုးရောဂါကာကွယ်ရန်အတွက်)

* Metalaxyl: (မက်တလက်ဇီး)>> (ဖိုက်တော့သရာရောဂါနဲ့ အပင်ငယ်ခါးရိ အတွက်)

* Thiabendazole: (သိုင်ယာဘင်ဒါဇိုး) >> (ပဲပုတ် ပင်သေရောဂါအတွက်)

* Azoxystrobin:(အဇိုဇီစထိုဘင်) >> (အပင်ငယ်ခါးရိနှင့် မြစ်ခြောက်ဆွေး အတွက်)

* Pyraclostrobin: (ပိုင်ရာကလိုစထိုဘင်)>> (သီးနှံစုံ ၊ မှိုမျိုးစုံအတွက် )

* Ipconazole: (အိုင်ပီကိုနာဇိုး)>> (မြေဆောင်မှို/မျိုးစေ့ဆောင်မှိုအတွက်)

၂။ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်း (Insecticides)

နှုန်းထားတွေကတော့ ဆေးအမျိုးအစား/သီးနှံအပေါ်မူတည်ပြီး ထည့်ရပါတယ်။ ယျေဘုယျအားဖြင့်တော့ _ မျိုးစေ့တကီလို/ ဆေး ၄ ဂရမ် နှုန်း ဖြစ်ပါတယ်။

* Imidacloprid ( အေမီဒါကလိုပစ်)

- စပါးအပါအဝင် သီးနှံမျိုးစေ့တိုင်းအတွက် မြေအောင်းပိုးများ (ခြ၊ ပုရစ်၊ ကျောက်ပိုး/တီပိုး) အညှောင့်ပေါက်ကို မဖျက်ဆီးနိုင်အောင် အသုံးပြုရပါတယ်။

- အေမိဒါကလိုပစ်ဟာ မြေထဲမှာ ကြာကြာနေနိုင်လို့ ပျိုးပင်ပေါက် ၂၅ - ၃၀ရက်သားအထိ ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

(မျိုးတတင်းအတွက်/ ဆေး ၁၀၀ ဂရမ် အသုံးပြုပါ။)

* Thiamethoxam (သိုင်ယာမီသိုဇင်)

မြေပဲနဲ့ ပဲမျိုးစုံ၊ နှမ်း၊ နေကြာ အစုံမှာ မြေကြီးထဲက အခွံမာကျိုင်း၊ ပင်ဖြတ်ပိုး၊ ဖိုးလမင်းကျိုင်း၊ ဂျပိုးအုပ်စု၊ ကျိုင်းအုပ်စုများအတွက် သိုင်ယာမီသိုဇင်ကို မျိုးလူးဆေးအဖြစ် အသုံး ပြုကြပါတယ်။

(မျိုးစေ့ ၁ ကီလို/ ဆေး ၄ ဂရမ်)

၃။ အပင်ကြီးထွားဟိုမုန်းများ (Plant growth regulators(PGR))

နိုက်ထြိုဖီနော၊ naphthalene acetic acid (NAA)၊ Giberellic acid(GA3) စတဲ့ နှိုးဆွဟိုမုန်းများကို ၁၀၀ % အပင်ပေါက်ကောင်းစေခြင်းငှာ မျိုးစေ့ဆေးစီရင်ရပါတယ်။

အခြားသော မှိုသတ်ဆေး၊ ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် ရောနှောအသုံးပြုရာတွင် အချိုးအစားမှန်ကန်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ သီးနှံအမျိုးအစားပေါ်မူတည်ပြီး 10PPM/, 20PPM/ 200PPM စသဖြင့် ချင့်ချိန်အသုံးပြုရပါတယ်။

၄။ အဏုဇီဝ ဆေးလူးနယ်ခြင်း (Microbials treatment)

Bio - technology ဇီဝနည်းပညာနဲ့ ထုတ်လုပ်ထားပြီး ဖျူဆေရီယံမှိုအပြင် မြေဆောင်မှိုရောဂါတွေကို ကာကွယ်နှိမ်နင်းနိုင်သလို အပင်အတွက်လည်း စွမ်းအင်ပါဖြစ်စေပါတယ်။

#ထရိုင်ကိုဒါးမား(Trichoderms spp)

- မျိုးလူးဆေးအဖြစ်သုံးနိုင်သလို အပင်စိုက်ပြီးမှ မြေထဲထည့်ပြီးတော့လည်း သုံးနိုင်ပါတယ်။

(သုံးစွဲနည်းစနစ်အသေးစိတ်ကို အစိမ်းရောင်လမ်း စာအုပ်စင်ကဏ္ဍမှာ ရှာဖတ်နိုင်ပါတယ်)

#ရိုင်ဇိုဘီယံ Rhyzobim

ပဲမျိုးစုံအတွက် မျိုးလူးဆေးအဖြစ် သုံးနိုင်ပါတယ်။ ပဲမြစ်ဖု အရေအတွက်များစေပြီးရာသီဥတုဒဏ်၊ ပိုးမွှားရောဂါဒဏ်ကို ခံနိုင်စေပါတယ်။ (စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၊ ရေဆင်းသုတေသနဌာနမှ ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးလျက်ရှိပါတယ်။)

မျိုးစေ့လူးဆေးသုံးခြင်းရဲ့ အကျိုးအာနိသင်များ (Benefits of seed treatment application)

၁။ အပင်ပေါက်ရာခိုင်နှုန်းများခြင်း

၂။ မျိုးစေ့ လျှော့ချသုံးစွဲနိုင်ခြင်း

၃။ အပင်ပေါက်ညီညာကောင်းမွန်ခြင်း

၄။ အပင် ၂ - ၄ ပတ်အတွင်း ပိုးကျရောက်မှုသက်သာခြင်း( ဆေးဖျန်းအကြိမ်ရေ နည်းခြင်း)

၅။ ဆေးဖိုးကုန်ကျစရိတ်သက်သာခြင်း

၆။ အပင်ငယ်မှ သက်တမ်းတစ်လျှောက် လွတ်လပ်စွာကြီးထွားခွင့်ရလို့ အထွက်နှုန်းတိုးမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေခြင်း။

Seed to seed ဆိုတဲ့ ‘ မျိုးစေ့မှသည်နောက်မျိုးစေ့အသစ်ဆီ’ ကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ဖြစ်စဥ်အတွင်း၊ အမှားအယွင်း၊ အပျက်အစီး နည်းနိုင်သမျှနည်းဖို့ဆိုရင် ဘာသီးနှံပဲဖြစ်ဖြစ် မျိုးစေ့ဆေးလူးနယ်ခြင်းဓလေ့ကို မဖြစ်မနေ ပြုလုပ်သုံးစွဲနိုင်ကြစေရန် တိုက်တွန်းနှိုးဆော်လိုက်ပါတယ်။

စေတနာများစွာဖြင့်

ပျံလွှား(ပုလဲ)

Ref; https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/seed-treatment

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...