မြေပဲပင်ခြေပုပ်ရောဂါ ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

ရောဂါဖြစ်စေသောမှိုအမည် - Aspergillus niger

ရောဂါလက္ခဏာ

မြေပဲပင်ရင်းပုပ်ရောဂါဟာ မြေပဲပင်သက်တမ်းတစ်လျှောက်လုံးမှာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေအနေနဲ့တော့ အပင်သက်တမ်းအဆင့် ၃ ဆင့်မှာ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ တွေ့နိုင်ပါတယ်။

(၁) အညှောင့်မပေါက်မီ ပုပ်ခြင်းအဆင့်

Conidium လို့ ခေါ်တဲ့ မြေဆောင်မှိုတွေကြောင့် မျိုးစေ့အဆင့်မှာကတည်းက ပုပ်တာပါ။ အမည်းရောင်မှိုစပိုးမှုန်တွေဟာ မျိုးစေ့တွေကို ဖုံးလွှမ်းသွားပြီး မျိုးစေ့ရဲ့အတွင်းပိုင်းတစ်သျှူးတွေ ပျော့ရိ ပုပ်သွားစေတာဖြစ်ပါတယ်။

(၂) အညှောင့်ပေါက်ပြီးနောက် ပုပ်ခြင်းအဆင့်

ရောဂါဖြစ်စေတဲ့သက်ရှိမှိုစပိုးတွေဟာ မျိုးညှောင့်ငယ်လေးတွေမှာ စတင်ဖြစ်ပေါ်တိုက်ခိုက်ပြီး အစေ့က ထွက်လာတဲ့အရွက် (စေ့ရွက်) တွေမှာ အညိုရောင်အဝိုင်းပျောက်လေးတွေ ဆက်လက်ဖြစ်စေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဒီလက္ခဏာတွေဟာ စေ့ရွက်ခြေနဲ့ ပင်စည်တွေဆီပျံ့သွားစေပြီး ပင်ရင်းဆီမှာ အညိုရောင်အကွက်တွေ ဖြစ်လာစေပါတယ်။ ဒီလို မှိုစပိုးတွေတိုက်ခိုက်ခံရတဲ့အပိုင်းတွေဟာ ပျော့ပုပ်သွားပြီး မျိုးပင်ငယ်လေးကို သေဆုံးသွားစေတာပါ။

(၃) ပင်စည်မြစ်ဆက်ပုပ်ခြင်းအဆင့်

ဒါကတော့ အပင်ကြီးအဆင့်ရောက်တဲ့အချိန်မှာ ရောဂါဖြစ်တဲ့အဆင့်ပါ။ မြေအောက်မှာရှိနေတဲ့ အမြစ်နဲ့ပင်စည်အဆက်ဆုံတဲ့နေရာမှာ ကြီးမားတဲ့မှိုဒဏ်ရာကွက်တွေဖြစ်လာပြီး အဲ့ဒီကတဆင့် အပေါ်ကိုင်းတွေအထိ ကူးစက်စေကာ ညှိုးသေသွားစေတာပါ။

ရောဂါဖြစ်စေမှုကို အားပေးတဲ့အခြေအနေတွေကတော့..

(၁) မျိုးစေ့ကို မြေကြီးထဲတွင် နက်နက်ထည့်စိုက်ခြင်း

(၂) မြေတွင်းအပူချိန်မြင့်မားခြင်း (၃၀-၃၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်)

(၃) မြေတွင်းအစိုဓာတ်နည်းလွန်းခြင်း စတာတွေကြောင့်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ကြိုတင်ကာကွယ်နည်း

(၁) မြေအတိမ်အနက်မှန်အောင် မျိုးစေ့ချပါ။

(၂) ပေါင်းသင် မြေတောင်မြှောက်ရာတွင် အပင်ကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာမရှိရအောင် ဆောင်ရွက်ပါ။

(၃) မစိုက်ပျိုးမီ မျိုးစေ့ (၁၀၀) ကီလိုဂရမ်ကို ဟိုမိုင်း (Homai 80% WP) မှိုသတ်ဆေးမှုန့် (၂၀၀) ဂရမ်နှုန်းနှင့် လူးနယ်စိုက်ပျိုးပါ။

(၄) ရောဂါရပင်ကြွင်းပင်ကျန်များကို ဖျက်ဆီးပစ်ပါ။

(၅) ဖြစ်နိုင်ပါက သီးလှည့်စိုက်ပျိုးပါ။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

အောက်ပါမှိုသတ်ဆေးများဖြင့် ပက်ဖျန်းအသုံးပြုပါ။

(၁) Chlorothalonil (ကလိုရိုသာလိုနေး)၊

(၂) Carbendazim (ကာဗင်ဒါစင်)၊

(၃) Thiophanate methyl (သိုင်အိုဖာနိတ်မီသိုင်း)

ဒီရောဂါဟာ အပင်အကြွင်းအကျန်တွေမှာ ခိုအောင်းရှင်သန်နေတဲ့မှိုက မြေဆောင်ရောဂါအသွင်နဲ့ တစ်ပင်မှတစ်ပင်၊ တစ်ခင်းမှတစ်ခင်းသို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့တာ၊ မြေပဲစေ့တွေမှာ မျိုးစေ့ဆောင်အဖြစ် ကပ်ပါသွားခြင်းဖြင့် ပျံ့နှံ့စေတာမျိုးတွေဖြစ်နိုင်လို့ စနစ်တကျ ကြိုတင်ကာကွယ်သင့်ပါတယ်။

Ref; http://eagri.org/eagri50/PATH272/lecture09/005.html

ပိုးသတ်ဆေးများကို ထိရောက်စွာနှင့် အန္တရာယ်ကင်းစွာ ကိုင်တွယ်သုံးစွဲနည်း၊ သီးနှံကာ ကွယ်ရေးဌာနခွဲ၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...