ပဲတီစိမ်းတွင် ကျရောက်တတ်သော ရောဂါများကို ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း (၁)

၁။ မှည့်ပြောက်စွန်းရောဂါ (Anthracnose: Colletotrichum lindemuthianum)

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ဤမှိုသည် အပင်ကြီးထွားမှု၏ မည်သည့်အဆင့်မဆို လေပေါ်ပိုင်းအစိတ်အပိုင်းအားလုံးကို တိုက်ခိုက်သည်။

• ရောဂါလက္ခဏာများသည် အရွက်များနှင့် ပဲသီးတောင့်များပေါ်တွင် စက်ဝိုင်းပုံဖြစ်ကာ အနက်ရောင်ဗဟိုနှင့် တောက်ပသည့် လိမ္မော်နီရောင်အနားသားနှင့်အတူ အနက်ရောင်နေလောင်စက်များဖြစ်သည်။

• ဆိုးဝါးစွာကျရောက်ပါက ရောဂါကျအပိုင်းများ ညှိုးနွမ်းသွားသည်။ အစေ့အညှောင့်ပေါက်သည်နှင့် ရောဂါကျ ရောက်မှုကြောင့် ပျိုးပင်ပေါက်များခြောက်သွားကြသည်၊၊

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

- ကာဘင်ဒါဇင် (Carbendazim)

- မန်ကိုဇက်ဘ် (Mancozeb)

၂။ ဘက်တီးရီးယားရွက်ခြောက်ရောဂါ (Bacterial Leaf Blight: Xanthomonas phaseoli)

• ဤရောဂါလက္ခဏာသည် အရွက်မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် မြောက်မြားစွာသော အညိုရောင်ခြောက်သွေ့သည့် ဖောင်း ကြွ အစက်ပြောက်များဖြင့် အစပြုသည်။

• ရောဂါဆိုးဝါးပါက မြောက်မြားစွာသော အစက်များသည် ပေါင်းစည်းသွားကြကာ အရွက်များအဝါရောင်ဖြစ် လာ ပြီး အချိန်မတိုင်ခင် ကြွေကျသွားသည်။

• အရွက်၏ အောက်ဖက်မျက်နှာပြင်တွင် ဖောင်းကြွအစက်များဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် အနီရောင်ပေါ်လာသည်။

• ဤဘက်တီးရီးယားသည် မျိုးစေ့ဆောင်ရောဂါဖြစ်သည်။

• ပင်စည်နှင့် ပဲသီးတောင့်များတွင်လည်း ရောဂါကျရောက်တတ်သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• ရောဂါကင်းသောမျိုးစေ့ကို အသုံးပြုပါ။

• အမှိုက်များနှင့် အကြွင်းအကျန်များကို ဖျက်ဆီးပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

- ကော့ပါးအော်ဇီကလိုရိုဒ် (Copper oxychloride)

၃။ စာကိုစပိုးရား ရွက်စက်ပြောက်ရောဂါ (Cercospora Leaf Sport: Cerospora canescens)

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ဤရောဂါသည်ပဲတီစိမ်းတွင်အရေးကြီးသောရောဂါတစ်ခုဖြစ်ကာအထွက်ကိုအကြီးအကျယ်ဆုံးရှုံးစေပြီးဆိုးဝါး သောပုံစံဖြင့်တွေ့ရလေ့ရှိသည်။

• ထွက်ပေါ်လာသောအစက်များသည်ညိုနုရောင်ဗဟိုနှင့်နီညိုရောင်အနားသားနှင့်အတူမြောက်မြားစွာ သောသေးငယ်သည့်အစက်များဖြစ်ကြသည်။အလားသဏ္ဍာန်တူသောအစက်များကိုအကိုင်းများနှင့်ပဲသီးတောင့်များပေါ်တွင်လည်းတွေ့ရသည်။

• ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေပေးပါကပန်းပွင့်ချိန်နှင့်ပဲသီးတောင့်ချိန်တွင်အရွက်များပေါ်တွင်ဆိုးဝါးသည့်အစက်ဖြစ် ပေါ်ကာအရွက်များကြွေကျခြင်းကိုတွေ့ရသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

- ကာဘင်ဒါဇင် (Carbendazim)

- မန်ကိုဇက်ဘ် (Mancozeb)

၄။ ရွက်တွန့်ကွေး ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ (Leaf Crinkle Disease: Leaf Curl Virus)

• အစောဆုံးရောဂါလက္ခဏာများသည် အနုဆုံးအရွက်များပေါ်တွင် အချို့ အလျားလိုက်ရွက်ကြောများပတ်လည် နှင့် အရွက်အနားသားအနီးရှိ ပဲကိုင်းများတွင် ခြောက်သွေ့နေသည်။

• အရွက်များသည် အနားသားမှ အောက်သို့ ကွေးနေသည်။

• အချို့အရွက်များ တွန့်လိမ်နေသည်။

• အရွက်အောက်ဘက်မျက်နှာပြင်တွင် ရွက်ရိုးအထိ ဆန့်ထွက်လာသော နီညိုရောင် အရောင်ပျက်ခြင်းကို ရွက် ကြောများတွင် တွေ့ရသည်။

• စိုက်ပြီး(၅)ပတ်အတွင်း ဤရောဂါလက္ခဏာပြသော ပဲပင်များသည် ပုမြဲပုနေကာ ထိုအပင်အများစုသည် တစ် ပတ် နှစ်ပတ်အတွင်း ထိပ်ပိုင်းခြောက်သွားခြင်းကြောင့် သေသွားကြသည်။

• အပင်ကြီးထွားမှုနောက်ပိုင်း ရောဂါကျသောပဲပင်များတွင် အရွက်များ ဆိုးဝါးစွာကောက်ကွေးတွန့်လိမ်မသွားဘဲ ရွက်ကြောတစ်လျှောက် မည်သည့်နေရာမဆို သိသာထင်ရှားသည့် ခြောက်သွေ့ခြင်းကိုတွေ့ရသည်။

• စိုက်ခင်းထဲကရောဂါသည် ပဲစေ့များ သို့မဟုတ် ရောဂါကျအရွက်များကို ရောဂါကင်းအရွက်များက ပွတ်တိုက်မိပါက ဖွံ့ဖြိုးလာသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• ကန်သင်းဘေးတွင် နှံစားပြောင်းစိုက်ပါ။

• တစ်ဧကလျှင် အဝါရောင်ကော်ထောင်ခြောက် (၅) ခုတပ်ဆင်ပါ။

• (၄၅) ရက်အထက်ကြီးသော ရောဂါကျအပင်များကို ဖယ်ရှားပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

- ဒိုင်မီသိုအိတ် (Dimethoate)

- အင်မီဒါကလိုပရစ်ဒ် (Imidacloprid)

- သိုင်ယာမက်သိုဇင် (Thiamethoxam)

- တမာဆီ (Neem oil)

ဒေါက်တာကိုကို (စိုက်ပျိုးရေး)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...