ကုလားပဲ ပင်ညှိုးရောဂါ (Wilt)

ရောဂါလက္ခဏာမှာ အပင်ငယ်စဉ်တွင် ရောဂါရ အပင်သည် အရွက်များအောက်သို့ ငိုက်ကျခြင်း၊ အစိမ်းရောင်ဖျော့ခြင်း၊ မြေကြီးပေါ်သို့ လဲကျနေခြင်းများ တွေ့ရှိနိုင်သည်။ လဲကျနေသော ပင်စည်သည် သိမ်ပြီး ရှုံ့နေသည်။ အမြစ်ပိုင်း၏ ပြင်ပ လက္ခဏာသည် ထူးခြား ပြောင်းလဲမှု မရှိပါ။ အမြစ်၏ အတွင်းသား ခွဲကြည့်လျှင် အညိုရောင် ပြောင်းလဲနေသည်ကို တွေ့ရပါသည်။

ဓာတ်ပုံ- ရောဂါရ ပင်စည်၏ အတွင်းပိုင်းတွင် အနက်ရောင် ဖြစ်နေပုံ

အပင်ကြီးအဆင့်တွင် အသီးသီးချိန်အထိ ပင်ညှိုးခြင်းကို တွေ့နိုင်သည်။ ပထမ အညွန့်အရွက်များ ငိုက်ကျလာပြီး (၂-၃) ရက်အတွင်း တစ်ပင်လုံး ညှိုးလာသည်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်။ ဤအပင်များသည် တဖြည်းဖြည်း အစိမ်းရောင် ဖျော့လာပြီးနောက် ကောက်ရိုးရောင်သို့ ပြောင်းလာသည်။ ပင်စည်ကို ခွဲကြည့်လျှင် အူတိုင်သည် အနက်ရောင်သို့ ပြောင်းလဲနေသည်ကို တွေ့နိုင်ပါသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ တစ်ပင်လုံး ညှိုးခြင်း မရှိပဲ ပင်ကိုင်းတစ်ခု သို့မဟုတ် အချို့သာ ညှိုးနေသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။

ဓာတ်ပုံ- ရောဂါကျစတွင် အရွက် အချို့ ညှိုးပြီး ခြောက်နေပုံ

ရောဂါခံနိုင်ရည်နည်းသော မျိုးများတွင် စိုက်ပြီး (၂၅) ရက် အကြာ၌ ရောဂါစတွေ့နိုင်သည်။ အပင်ငယ်စဉ်တွင် ပင်ညှိုး ပင်သေတို့အား အခြားမြစ်ပုပ်၊ မြစ်ဆွေးရောဂါများနှင့် ရောနိုင်၍် သေချာစွာ စစေ်ဆးကြည့်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ရောဂါဖြစ်စေသက်ရှိမှာ Fusarium oxysporum f.sp.ciceri ဖြစ်သည်။

ရောဂါသံသရာ

ဤပင်ညှိုးရောဂါသည် အေးသော ရာသီဥတု (၂၀-၂၅) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်ကို ကြိုက်နှစ်သက်ပါသည်။ ရောဂါဖြစ်စေသော မှိုသည် ရောဂါရ ပင်ကြွင်း ပင်ကျန်များ မျိုးစေ့များတွင် ခိုအောင်းနေနိုင်ပါသည်။

ယင်းရောဂါရ အပင်အစိတ်အပိုင်းများ မျိုးစေ့များသည် အခြားရောဂါကင်းသော မြေတွင် ကျရောက် သွားပါက ထိုမြေတွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ ခိုအောင်းနေနိုင်ပါသည်။ ဤရောဂါ ဖြစ်စေသော မှိုသည် မြေစေးမြေများတွင် ကြာရှည်စွာ တည်ရှိနေနိုင်ပါသည်။ ဤနည်းဖြင့် တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ရောဂါ ကူးစက်မှု အဓိက ဖြစ်စေပါသည်။ ထို့အပြင် ပဲရာဇာ၊ ပဲစင်းငုံနှင့် အခြား ပဲမျိုး အချို့တို့သည် ရောဂါဖြစ်မှိုကို လက္ခဏာမဲ့ သယ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိကြသည်။

ကာကွယ် နှိမ်နင်းနည်းများ

အမျိုးအစားကောင်းသော ရောဂါကင်း မျိုးစေ့ကို သုံးပါ။ မျိုးစေ့ဆောင်ရောဂါများအတွက် ဘီနိုမိုင်း (Benomyl) ၂ ကျပ်သားကို မျိုးစေ့ (၁) တင်းနှုန်းဖြင့် လူးနယ် စိုက်နိုင်ပါသည။်
သီးလှည့် စနစ်ဖြင့် အနည်းဆုံး (၆) နှစ် ခြား၍ စိုက်ပါ။
Tebuconazole (တက်ဗျူကိုနာဇိုး)၊ Hexaconazloe (ဟက်ဇာကိုနာဇိုး)၊ Iprodione (အစ်ပရိုဒီအုန်း)၊ Carbendazim (ကာဗစ်ဒါဇင်)၊ Validamycin (ဗလစ်ဒါ မိုက်စင်) စသော မှိုသတ်ဆေး တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် ပက်ဖျန်းနိုင်သည်။
မှတ်ချက်။ စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန၏ ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် (www.doa.gov.mm) နည်းပညာများ ပြန်လည် မျှဝေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...