ငရုတ် အသီးမှည့်ပြောက်စွန်းရောဂါ (Anthracnose)

ရောဂါကျရောက်သည့်အချိန် - မိုးရာသီ ငရုတ်ပွင့်ချိန်နှင့် အသီးသီးချိန်များတွင် စတင်ကျရောက်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာ

ရောဂါကျရောက်ပါက ပထမတွင် ငရုတ်ပွင့်များ ညှိုးနွမ်းငိုက်ကျလာပြီး၊ တဖြည်းဖြည်းခြောက်၍ အချို့ကြွေကျသွားသည်။ ၎င်းမှိုရောဂါသည် အပွင့်မှတစ်ဆင့် ပွင့်ညှာကိုဖြတ်၍ အကိုင်းထိ ကူးစက်သွားကာ ကိုင်းဖျားခြောက်ရောဂါကို ဖြစ်စေသည်။ ထိုရောဂါရအကိုင်းများသည် ထိပ်ဖျားမှစတင်၍ ခြောက်လာပြီး၊ ကိုင်းဆုံ၊ ကိုင်းခွအထိ ခြောက်သွားနိုင်သည်။ ရောဂါရငရုတ်ပင်များတွင် ကိုင်းတစ်ခြမ်း (သို့မဟုတ်) ကိုင်းတစ်ခုလုံး ခြောက်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

မှိုရောဂါသည် အကိုင်းမှတစ်ဆင့် အသီးများပေါ်သို့ ကူးစက်သွားနိုင်သည်။ ရင့်မှည့်သော အသီးများပေါ်တွင် ရေစိုနာကွက်များ စတင်ဖြစ်ပေါ်လာ၍ ၎င်းမှ တဖြည်းဖြည်း ကျယ်ပြန့်လာပြီး နီညိုရောင်အနာကွက်များပေါ်တွင် အမည်းစက်အဖုငယ်များ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဤအနာကွက်ပေါ်၌ မှိုအစုအဝေး အဖုငယ်များသည် ဗဟိုတူစက်ဝိုင်းရစ်များကဲ့သို့ ပျံ့နှံ့တည်ရှိနေသည်။ အသီးနုများတွင်လည်း တစ်ခါတစ်ရံ ရောဂါဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ရောဂါပြင်းထန်းစွာရသော အသီးများ၏ အတွင်းပိုင်းသည် ရှုံ့တွန့်နေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ရောဂါသံသရာ

ရောဂါဖြစ်စေသောမှိုသည် မျိုးစေ့ဆောင်ဖြစ်၍ ငရုတ်မျိုးစေ့များမှတစ်ဆင့် ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်သည်။ သီးနှံ့ပင်ကြွင်းပင်ကျန်များတွင်လည်း ခိုအောင်းနေနိုင်သည်။ အခြားသော လက်ခံပင်ဖြစ်သည့် သီးနှံများတွင်လည်း ကျရောက်နိုင်ပါသည်။ ရေ၊ လေ၊ မိုးရေတို့ဖြင့်လည်း ပျံ့နှံ့နိုင်၍ ငရုတ်ပွင့်ကို စတင်တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြင့် ရောဂါကျရောက်စေသည်။ ဤနည်းဖြင့် ငရုတ်သီးနုစဉ်တွင် ရောဂါဝင်ရောက်လာသော်လည်း ရင့်မှည့်ချိန်မှသာ ရောဂါလက္ခဏာကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

(၁) ရောဂါရ ပင်ကြွင်းပင်ကျန်များအား မီးရှို့ခြင်း၊ မြေမြှုပ်ခြင်း၊ ဘိုကာရှီမြေဆွေးပြုလုပ်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်ပါ။

(၂) လေဝင်လေထွက် ကောင်းမွန်အောင် စိုက်ပျိုးပါ။

(၃) မျိုးစေ့ကို မစိုက်ပျိုးမီ မှိုသတ်ဆေးဖြစ်သော ဟိုမိုင်း( Homai) (လက်ဖက်စားဇွန်း ၂-၃ဇွန်း/မျိုးစေ့ ၆၀ ကျပ်သား) ဆေးတစ်မျိုးမျိုးဖြင့် လူးနယ်စိုက်ပျိုးပါ။

(၄) ရောဂါစတင်ကျရောက်သည့်အချိန်တွင် မှိုသတ်ဆေးများဖြစ်သော တော့(ပ်)ဆင်အမ် ( Topsin – M) ရိတ်သိမ်းရန် စောင့်ဆိုင်းရသောကြာချိန် - PHI (၇) ရက် (ဟင်းစားဇွန်း ၂၀ဇွန်း/ဧက) ဒက်ကိုနေး (Daconil) ရိတ်သိမ်းရန် စောင့်ဆိုင်းရသောကြာချိန် - PHI (၁၄) ရက် (ဟင်းစားဇွန်း ၁၂-၁၇ဇွန်း/ဧက) နှင့် ဘာဗစ်စတင် အက်(ဖ်) အယ်(လ်) (Bavistil – FL) ရိတ်သိမ်းရန် စောင့်ဆိုင်းရသောကြာချိန် - PHI (၇) ရက် (ဟင်းစားဇွန်း ၅ဇွန်း/ဧက) နှုန်းတို့ကို အချိန်မီ (၁၀-၁၄) ရက်ခြား တစ်လှည့်စီ ပက်ဖျန်းကာကွယ်ပါ။

(၅) လက်ခံလွှဲပင်ဖြစ်သည့် ပေါင်းမြက်များကို ဖျက်ဆီးခြင်း၊ မြေဆွေး ပြုလုပ်ခြင်းများကို ဆောင်ရွက်ပါ။

(၆) အပွင့်မပွင့်မီ (သို့မဟုတ်) ပွင့်ကာနီးချိန်တွင် ၅း၅း၅၀ ဘော်ဒိုဆေးရည် (Bordeaux Mixture) (သို့မဟုတ်) အထက်ပါ မှိုသတ်ဆေးများဖြင့် ကြိုတင်ပက်ဖြန်း ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...