ကျွဲ၊ နွားတွေက အရေးကြီးကုန်စည်လား (၁)

မွေးမြူရေးထုတ်ကုန်များအနက် လတ်တလောအနေဖြင့် ပြည်ပသို့တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရန် အလားအလာအရှိဆုံးမှာ ကျွဲ၊ နွား၊ သိုး၊ ဆိတ် များပင် ဖြစ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ကျွဲ၊ နွားများသည် ပတ်ဝန်းကျင် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ ဝယ်လိုအားမြင့်မားသည့် ထုတ်ကုန်များဖြစ်သည်။

အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း ကျွဲ၊ နွား များသည် အကြမ်းခံပြီး ကျေးလက်နေပြည်သူများ အလွယ် တကူ မွေးမြူနိုင်သည့်တိရစ္ဆာန်များဖြစ်နေသည်။ ကျွဲ၊ နွား၊ သိုး၊ ဆိတ်များမှာ စားမြုံ့ပြန်သတ္တဝါများဖြစ်ရာ စိုက်ပျိုးရေးဘေးထွက်ပစ္စည်းများကို အစာအဖြစ်အသုံးချ၍ မွေးမြူနိုင်သည့် အခွင့်အလမ်းလည်း ရှိနေပြန်သည်။ ကျွဲ၊ နွားများ မွေးမြူထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း၏ သွင်းအားစုတစ်ရပ်ဖြစ်သော သဘာဝမြေသြဇာထုတ်လုပ်မှုအတွက် များစွာ အထောက်အကူပြုနိုင်သည်။

မွေးမြူရေးထုတ်ကုန် ကျွဲ၊ နွားများကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ခဲ့မှု အခြေအနေ

၂၀၁၆ -၂၀၁၇ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် သိုး၊ ဆိတ် တင်ပို့ရောင်းချခြင်းမှ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁.၄၁၈ သန်းသာ ရရှိခဲ့ပါသည်။
ထို့နောက် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ် အောက်တို ဘာ ၉ ရက်မှ စတင်၍ ကျွဲ၊ နွား အရှင်များအား တရားဝင် တင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်းတွင်တော့ သိုး၊ ဆိတ်၊ ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့ရောင်းချခြင်းမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၆.၆၆၄ သန်းထိ ရှိလာခဲ့သည်။
ဆက်လက်ပြီး ၂၀၁၈ အောက်တိုဘာလမှ ၂၀၁၉ မတ်လထိ ၆ လအတွင်းတွင်တော့ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၆၅.၂၃ သန်းအထိ ရရှိခဲ့ပြီး ယင်းအထဲမှ ၂၃၆ သန်းသည် ကျွဲ၊ နွား တင်ပို့ခြင်းမှ ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၁၇ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၉ ရက်မှ စတင်၍ ၂၀၁၉ စက်တင်ဘာလအထိ ကျွဲ၊ နွား အရှင်များအား တရားဝင်တင်ပို့ခွင့်ပြုခဲ့ရာတွင် သက်ဆိုင်ရာမှ တင်ပို့ရန် စစ်ဆေးခွင့်ပြုခဲ့သည့် ကျွဲကောင်ရေ ၅၉၅၄၉ ကောင်နှင့် နွားကောင်ရေ ၄၈၃၁၉၆ ကောင်ရှိခဲ့ပြီး တစ်နှစ်ကျော်ကာလအတွင်း ကောင်ရေတစ်သိန်းကျော် တင်ပို့ခဲ့ရာတွင် ပို့ကုန်တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၆၂.၈၅၉ သန်းရရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

မွေးမြူရေးနှင့်ကုသရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ကွတ်ခိုင်မြို့တွင် တိရစ္ဆာန်ကျန်းမာရေး စောင့်ကြည့် စ ခန်း (Animal quarantine center) ကို ဖွင့်လှစ်ကာ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တရား၀င်တင်ပို့မည့် တိရစ္ဆာန် များအား ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်း၊ ရောဂါကင်းရှင်းမှု စောင့်ကြည့်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ သည်။

ထို့နောက် ၂၀၂၀ နှစ်ဆန်းပိုင်းမှ စတင်ကာ Covid-19 ရောဂါကြောင့် ကျွဲနွား ကုန်သွယ်မှု ရပ်တန့်နေခဲ့ခြင်းမှာ ယခုအချိန်ထိ ဖြစ်ပါသည်။

အထက်ပါအခြေအနေကိုလေ့လာကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မွေးမြူရေးထုတ်ကုန်များအား ကုန်သွယ်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မူဝါဒပိုင်းဖြေလျှော့ဆောင်ရွက်ပေးမှုများက ပြည်ပပို့ကုန်တိုးမြှင့်ရေးအတွက် များစွာ အထောက်အကူပြုနိုင်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရမည် ဖြစ်သည်။

သို့သော် လက်တွေ့လုပ်ငန်းအကောင်အထည်ဖော်မှုအပိုင်းတွင်တော့ အခက်အခဲအချို့ ကျန်ရှိနေဆဲ ဖြစ်ပြီး ထိုအခက်အခဲများကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန် လိုအပ်နေဆဲ ဖြစ်သည်။

အခြေခံအကျဆုံး အခက်အခဲတစ်ခုမှာ ကျွဲ၊ နွား များကို အရေးကြီးကုန်စည်အဖြစ် သတ်မှတ်ကာ ကူးသန်းသွားလာမှုများအား ထိန်းချုပ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

အရေးကြီးကုန်စည်လား?

လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်အထိ ကျွဲ၊ နွား များကို လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးတွင် ယန္တရားများ အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြရသည်။ ထို့ကြောင့် ခိုင်းကျွဲ၊ ခိုင်းနွားများ လျော့ပါးသွားခြင်း မရှိစေရန် အတွက် “အရေးကြီးကုန်စည်အက်ဥပဒေ” ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခဲ့ရသည်။

ယင်းဥပဒေဖြင့် ကျွဲ၊ နွားများကို အရေးကြီးကုန်စည်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားရာ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာသို့ ကူးသန်းသွားလာရာတွင် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းများ၏ခွင့်ပြုချက် လိုအပ်လာသည်။ အရေးကြီးကုန်စည် အက်ဥပဒေဖြင့် အရေးယူရာတွင် ရဲအရေးပိုင်သည့်အမှု ဖြစ်နေပြန်သည်။ မိမိ၏ ကျွဲ၊ နွားများကို တစ်ရွာမှတစ်ရွာသို့ သယ်ဆောင်မောင်းနှင်မိရုံဖြင့် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရမှုများပင် ရှိခဲ့ဖူးသည်။

ကျွဲ၊ နွားများကို ကုန်စည်အဖြစ် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရာတွင် ယင်းတားဆီးပိတ်ပင်မှုများက ကုန်သွယ်ရေးအတွက် အဓိကအတားအဆီးဖြစ်လာသည်။ သည်နေရာတွင် စဉ်းစားစရာမှာ ကျွဲ၊ နွားများကို အရေးကြီးကုန်စည်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားခြင်းသည် ထိရောက်မှု ရှိပါရဲ့လား၊ လက်ရှိအခြေအနေနှင့် သင့်လျော်မှု ရှိပါရဲ့လား ဟူသော မေးခွန်းပင် ဖြစ်ပါသည်။

(ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမည်)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟု ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...