ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု(Cyber Crime)နှင့် လူမှုမီဒီယာ (အပိုင်း − ၁)

မင်္ဂလာပါ

စာဖတ်သူတို့နေကောင်းကျန်းမာကြမယ်လို့မျှော်လင့်ပါတယ်။ ရှေးအပတ်တွေတုန်းက ဝေမျှခဲ့တဲ့ Facebook ကိုလုံခြုံစွာအသုံးပြုနည်း တွေကို ဖတ်ပြီးလိုက်လုပ်ဖြစ်ကြမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

ဒီအပတ်မှာတော့ စာဖတ်သူတို့ကို ဝေမျှပေးမယ့် အကြောင်းအရာကတော့ ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု (Cyber Crime အကြောင်းနဲ့ လူမှုမီဒီယာပေါ်က ရာဇဝတ်မှုများ ဘဲဖြစ်ပါတယ်။ အောက်မှာ ဆက်ပြီးတော့ ဖတ်ကြည့်ကြပါဦးနော်။

အရင်ဆုံး ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု(Cyber Crime) ဆိုတာကို အရင်ဆုံးရှင်းပြပါ့မယ်။ အင်တာနက်အပေါ်ခင် ကာလများမှာ ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှုဆိုတဲ့ စကားလုံးက လူသိအလွန်နည်းပါတယ်။ ၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်း နဲ့ ၂၀ ရာစုမှာ အင်တာနက်အသုံးပြုမှု ကမ္ဘာပေါ်မှာ များပြားလားပြီး ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်သူများက အင်တာနက်ပေါ်ကို ရောက်ရှိလာချိန်ကစပြီး ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု(Cyber Crime) ဆိုတာကို သတိပြုမိလာ ကြတာပါ။ ဆိုက်ဘာ (Cyber) ဆိုတဲ့စကားလုံးက ကွန်ပျူတာ၊ သတင်းအချက်အလက်ဆိုင်ရာနည်းပညာနှင့် အင်တာနက်ဆိုင်ရာ ဗန်းစကားဖြစ်ပါတယ်။ ရာဇဝတ်မှုဆိုတာကတော့ ဥပဒေနှင့်မလွတ်ကင်းသော လှုပ်ရှားမှုတွေကိုပြောတာပါ။ အဲ့တော့ ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု(Cyber Crime) ဆိုတာ အင်တာနက်ကို တဆင့်ခံပြီး ကျူးလွန်ကြသော ရာဇဝတ်မှု အရိုးရှင်းဆုံး မှတ်ထားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု(Cyber Crime) မှာ အင်တာနက်၊ ကွန်ပျူတာ နဲ့ အခုခေတ်ကာလများမှာတော့ မိုဘိုင်းဖုန်းများပါဝင်လာပါတယ်။

Cyber Crime and the Victimization of Women စာအုပ်ကိုရေးသားခဲ့တဲ့ Dr.Debarati Halder နဲ့ Dr. K. Jaishankar တို့ကတော့ ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှုဆိုတာ လူတစ်ဦး (သို့) အဖွဲ့စည်းတခုခုမှ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့် ကျူးလွန်ခံရသူအား ဂုဏ်သိက္ခာပိုင်းဆိုင်ရာအပြင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာတို့ကိုပါ ထိခိုက်စေရန် အင်တာနက်ကဲ့သို့ ခေတ်မီဆက်သွယ်ရေးကွန်ယက်များ ဥပမာ အင်တာနက်( Chat room များ၊ Email များ၊ Social media များ)နှင့် မိုဘိုင်းဖုန်းများကို အသုံးပြု၍ ပြုလုပ်ခြင်းဟု သတ်မှတ်သည်။

ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်ခြင်းပုံစံတွေကို အမျိုးအစားအများအပြားခွဲခြားနိုင်ပါတယ်။ အဓိအားဖြင့် လူတစ်ဦးချင်းကိုကျူးလွန်ခြင်း၊ အချက်အလက်များအပေါ်ကျူးလွန်ခြင်းနှင့် အစိုးရအပေါ် ကျူးလွန်ခြင်းတို့ဘဲဖြစ်ပါတယ်။

တစ်ဦးချင်းအပေါ်ကျူးလွန်ခြင်း − တဦးချင်းအပေါ်ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်ခြင်းပုံစံမှာတော့ အွန်လိုင်းပေါ်မှနောက်ယောင်ခံလိုက်ခြင်း (Cyber Stalking)၊ ညစ်ညမ်းဓာတ်ပုံများနှင့်စာများဖြန့်ဝေခြင်း၊ အွန်လိုင်းကိုအသုံးပြု၍ လူကုန်ကူးရန် ကြိုးစားခြင်း ပုံစံတို့ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီလိုပုံစံဆိုင်ဘာရာဇဝတ်မှု များဟာ ကမ္ဘာမှာ အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
အချက်အလက်များအပေါ်ကျူးလွန်ခြင်း − အိမ်တစ်အိမ်ကို ပစ္စည်းများ ဝင်ရောက်ခိုးယူသကဲ့သို့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအချက်အလက်များကို ခိုးယူခြင်းဟာလဲ အန္တရာယ်အလွန်များသော ဆိုင်ဘာရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ လူတစ်ဦးချင်းမှစ၍ အဖွဲ့အစည်းများအထိ အချက်အလက်များ ခိုးယူခံရခြင်းဟာ ယနေ့အချိန်မှာ အချက်အလက်ခိုးယူခံရခြင်းကို ကာကွယ်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြရပါတယ်။
အစိုးရအပေါ်ကျူးလွန်ခြင်း − အစိုးရကိုဆန့်ကျင်သော ဆိုင်ဘာရာဇဝတ်မှုများမှာ အစိုးရ၏လျို့ဝှက် အချက်အလက်များကိုခိုးယူကာ အများသို့ဖြန့်ဝေခြင်း၊ တခြားနေရာများသို့ရောင်းချခြင်းဖြင့် ကျူးလွန်ကြပါတယ်။
နောက်အပတ်မှာ ဆိုက်ဘာရာဇဝတ်မှု(Cyber Crime)နှင့် လူမှုမီဒီယာ (အပိုင်း − ၂ ) ကို ဆက်လက်ဖတ်ရှုကြပါလို့။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...