ပြောင်း,ရွက်​ခြောက်​ရောဂါ...သတိပြုပါ

အစိမ်းရောင်လမ်း မိတ်ဆွေများ,မင်္ဂလာပါခင်ဗျာ...

ဒီတပတ်အတွင်းမှာ တောင်သူမိတ်ဆွေတွေ မေးမြန်းဆွေးနွေးကြတဲ့ အကြောင်းအရာထဲက...

ထူးခြားတဲ့ မေးခွန်းလေးတစ်ခုနဲ့ပတ်သက်လို့ ( ဆော့ဖ်ဝဲ မေးဖြေကဏ္ဍမှာ ဖြေကြားရတာ အားမရလို့) သီးသန့်ရေးသားတင်ပြလိုက်ပါတယ်။

မေးထားတဲ့သီးနှံက ပြောင်းဖူးသီးနှံ...

မေးခွန်းက,

ပုံပါအတိုင်း...ပြောင်းရွက်များ နာနေပါတယ် ဆရာ...အဲဒါ ဘာရောဂါလဲ၊ ဘယ်လိုကုသရမလဲ

ခင်ဗျာ..တဲ့။

စာရေးသူလည်း...သာမန်ကာ လျှံကာမျှ ကြည့်ပြီး...

နေလောင်ဒဏ်ရာ(သို့မဟုတ်)ဆေးလောင်တာဖြစ်မယ်၊ ဘာဆေးတွေဖျန်းထားသလဲ?..လို့ ပြန်မေးတော့....

"ဘာမှ ဖျန်းမထားဘူး ဆရာ"..ဆိုမှ...

အပင်ရောဂါပြလက္ခဏာပုံကို သေချာပြန်ကြည့်မိပါတယ်။

တကယ်လည်းပဲ ဒဏ်ရာက နေလောင်/ဆေးလောင်တာလိုလို...

ဘက်တီးရီးယား ရွက်ခြောက်ရောဂါလိုလို ..ဖြစ်နေတာတွေ့ရပါတယ်။

ဒီလို လက္ခဏာမျိုး... မြင်ဖူးပါတယ်..

ဘယ်မှာပါလိမ့်..လို့... ပြန်စဉ်းစားကြည့်တော့မှ..

ယူအက်စ်တက္ကသိုလ်၊ မဂ္ဂဇင်းတခုမှာ ရေးထားတဲ့ Nortern corn leaf blight disease အကြောင်း ပြန်သတိရမိသွားတယ်။

ဒါကြောင့်... ဒီအကြောင်းအရာလေးကို မိတ်ဆွေတွေအတွက်

ပြန်ဖောက်သည်ချချင်လို့... ဒီစာစုလေးကို ရေးသားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

ပြောင်း, ရွက်ခြောက်ရောဂါ

မြန်မာအမည် - ပြောင်းဖူး ရွက်ခြောက်ရောဂါ
အင်္ဂလိပ်အမည် - Maize leaf blight disease
Northern corn leaf blight (NCLB)
Scientific name - Setosphaeria turcica
(Exserohilum turcicum)

အမေရိက မြောက်ပိုင်းတက္ကသိုလ်နယ်မြေမှာ စတင်တွေ့ရှိခဲ့လို့ မြောက်ပိုင်း ပြောင်း ရွက်ခြောက်ရောဂါ..လို့အမည်မှည့်ခေါ်ဟန်တူပါတယ်။

ယခုလို.ဆောင်းအကုန်၊ နွေအကူးကာလမျိုးမှာ...

နံနက်ခင်း နှင်းကြွင်းလေးတွေကျနေတဲ့ ပြောင်းရွက်လေးတွေဟာ နွေဦးရဲ့ ပူနွေးခြောက်သွေ့တဲ့ လေပူတွေနဲ့တွေ့ပြီး ဒဏ်ရာမှတဆင့် ရွက်ခြောက်ရောဂါကို ရရှိပြန့်ပွားစေပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာ

အစောပိုင်း လက္ခဏာများအနေနဲ့.. အရွက်ကြောများနှင့်အပြိုင် ရှည်လျားကျဉ်းမြောင်းတဲ့ ဒဏ်ရာ များ ပေါ်လာပါတယ်။ ရောဂါကြီးထွားလာသည်နှင့်အမျှ ဒီကျဉ်းမြောင်းတဲ့အနာများဟာ ရှည်မျောမျောပုံ (သို့မဟုတ်) ဆေးပြင်းလိပ်ပုံသဏ္ဌာန်" ကျယ်ပြန့်လာပါတယ်။

တဖြည်းဖြည်းနဲ့... ဆေးပြင်းလိပ်ပုံသဏ္ဌာန်အနာများက... အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပေါင်းစပ်သွားပြီး ၇ လက်မအရွယ်ထိ ရှည်လျားတတ်ပါတယ်။

သင့်လျော်သောအခြေအနေများမှာ ဒဏ်ရာအတွင်းက မှိုစပိုးလေးတွေထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး လက်ကိုမှန်ဘီလူးနဲ့ကြည့်ရှုတဲ့အခါမှာ အနက်ရောင် သို့မဟုတ် အစိမ်းနုရောင်အစက်လေးများအဖြစ် တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ပြောင်းဖူးမထွက်မီ ရောဂါရရင်တော့... အထွက်နှုန်း ၃၀-၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ဆုံးရှုံးနိုင်ပါတယ်။

ရောဂါပြန့်ပွားစေသောရာသီဥတု

အပူချိန် ၁၈-၂၇ ဒီဂရီ ဆဲစီးယပ်နဲ့ စိုထိုင်းဆ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအခြေအနေ သို့မဟုတ် မိုးဆီးနှင်း ဆက်တိုက်ကျမှုကြောင့် အရွက်စိုစွတ်မှု (၈-၁၈ နာရီ) ကြာပါက... ပြောင်းဖူးရွက်ခြောက်ရောဂါ ကူးစက်ပျံ့ပွားစေပါတယ်။

(မြန်မာနိုင်ငံ ပြောင်းစိုက်အများဆုံးဧရိယာဖြစ်တဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် တခွင်လုံးနဲ့ ဧရာဝတီတိုင်း၊ရန်ကုန်တိုင်းဒေသတွေရဲ့ နွေဦးရာသီ ပြောင်းခင်းများအတွက်... အထူးသတိပြုစရာပါ။)

ရောဂါကူးစက်ချိန်ဟာ ပြောင်းဖူးဆံမြိတ်မထွက်မီ ၂ ပတ် သို့မဟုတ် ထွက်ပြီး၂ ပတ်အတွင်း၊ပြောင်းဖူးရွက်တွေပေါ်မှာ ရောဂါကျရောက်ပါက အစေ့အဆန်ဖြည့်တင်းချိန်မှာ အရွက်များ အစာလုံလောက်စွာမချက်နိုင်လို့ အထွက်ဆုံးရှုံးမှု ပိုများနိုင်ပါတယ်။

ဒီရောဂါရဲ့နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့တော့ ပြောင်းရိုးတံပုပ်(Stalk rot disease) ရောဂါ ဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။

ကြိုတင်ကာကွယ်ရန်နည်းလမ်းများ

ရောဂါခံနိုင်ရည်ရှိသော မျိုးကောင်းမျိုးသန့်ကို ရွေးချယ်စိုက်ပါ။
အပင်အကြွင်းအကျန်များကို ဆွေးမြည့်စေပြီးမှ(ရှင်းလင်းပြီးမှ) စိုက်ပါ။ (မြေဆောင်ရောဂါ မဟုတ်လို့၊ မျိုးစေ့လူးဆေးအသုံးပြုလို့ မထိရောက်နိုင်ပါ)
အာဟာရ အချိုးမျှတအောင်ကျွေးပါ(ယူရီးယား များလွန်းခြင်း ရှောင်ပါ)
သီးလှည့်စိုက်ပါ( ပဲပုတ်၊ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ၊ နေကြာ..စသည်သီးနှံများနဲ့ အလှည့်ကျစိုက်ပါ)
အပင်တစ်လသားအရွယ် ထရိုင်ကိုဒါးမားကို သဲနဲ့ရောပြီး အပင်ခြေထည့်ပေးပါ။
ဆာလဖာဖျန်းပေးခြင်းဖြင့်လည်း ရောဂါကာကွယ်မှု ထိရောက်စေပါသည်။

မှိုသတ်ဆေးဖြင့်ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

အောက်ဖော်ပြပါ ဆေးအုပ်စုများမှ သင့်တော်ရာတမျိုး သို့မဟုတ် တမျိုးထက်ပိုပြီးကို အညွှန်းပါအတိုင်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

Mancozeb
Captan
Chlorothalonil
Propiconazole
Hexaconazole
Difenoconazole
Azoxystrobin
Pyraclostrobin

စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦးလေး

Ref >>> Northern corn leaf blight disease at Purdue Extension.

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...