ဖိလစ်ပိုင်မှာ ကြက်သွန်ဈေးက အသားဈေးထက် ပိုကြီးနေတာ ဘာကြောင့်လဲ..

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံမှာ ကြက်သွန်နီဈေးတွေ မိုးထိုးတက်နေတာကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးအာဏာပိုင်တွေက မတတ်သာတဲ့အဆုံး မတ်လမတိုင်ခင် ကြက်သွန်တန်ချိန် ၂၂၀၀၀ ဝန်းကျင် တင်သွင်းပြီး ပြည်တွင်းရောင်းအားပြတ်လပ်မှုနဲ့ ဈေးမြင့်တက်မှုကို ထိန်ချုပ်ဖြေရှင်းသွားဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်အားလပ်ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်ရပါတယ်။

ကြက်သွန်နီဟာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံ ဖိလစ်ပိုင်ဟင်းလျာတွေမှာ မပါမဖြစ်အမယ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး ရံဖန်ရံခါ ကြက်သွန်ဖြူ ရောနှောထည့်သွင်းချက်ပြုတ်လေ့ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံရဲ့ လစဉ် ကြက်သွန်နီလိုအပ်ချက်ဟာ တန်ချိန် ၁၇၀၀၀ ဝန်းကျင် ရှိပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက် တနင်္လာနေ့က ဖိလစ်ပိုင်ပြည်တွင်း ကြက်သွန်နီ (အဖြူမျိုး/အနီမျိုး) ဈေးတွေဟာ တစ်ကီလိုဂရမ်ကို ၆၀၀ ပီဆို (၁၀ ဒသမ ၈၈ ဒေါ်လာ) အထိ တစ်နည်းအားဖြင့် တစ်ပေါင်ကို ငါးဒေါ်လာနှုန်းအထိ ပေါက်ခဲ့ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနက မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ မနီလာဈေးကွက်ပေါက်ဈေးတွေအရ သိရပါတယ်။

ဒီနှစ်ဈေးနှုန်းဟာ ကြက်သားဈေးထက် သုံးဆပိုများပြီး ဝက်သားနဲ့ အမဲသားဈေးထက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပိုများနေတယ်လို့ ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ဈေးနှုန်းထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ သိရပါတယ်။ ကြက်သွန်နီတစ်ကီလိုဈေးနှုန်းဟာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ တစ်ရက်စာ အခြေခံလုပ်ခလစာထက် ပိုမိုကြီးမြင့်နေပါတယ်။

ကြက်သွန်နီဈေး ဘာကြောင့်တက်

ဖိလစ်ပိုင်ဥပဒေပြုအမတ်တွေဟာ ကြက်သွန်ဈေးကြီးမြင့်စေတဲ့အကြောင်းရင်းကို စုံစမ်းစစ်ဆေးလိုနေကြပါတယ်။ ဒီလိုဈေးတက်လာရခြင်းအတွက် စိုက်ပျိုးရေးအတွင်းဝန်အဖြစ်ပါ တာဝန်ယူထားတဲ့ ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာနန်ဒိုမားကို့စ်ဂျူနီယာမှာ “အဓိကတာဝန်ရှိတယ်” လို့ အမတ်တွေက အခိုင်အမာ ယုံကြည်ထားကြပါတယ်။

ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုရဲ့ အကြောင်းရင်းခံတစ်ချို့ကတော့ ဖိလစ်ပိုင်ဘက်က ထိန်းချုပ်လို့မရတဲ့အရာတွေပါ။ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၊ ကုန်စီးဆင်းမှုကွင်းဆက်ပြတ်တောက်တာနဲ့ ဆိုးရွားပြင်းထန်တဲ့ ရာသီဥတုတွေကြောင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာ ကုန်စည်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်တာက နေရာအနှံ့မှာရှိတဲ့ စားသောက်ကုန်ဈေးတွေအပေါ် ရိုက်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။

ဖိလစ်ပိုင်မှာလည်း ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုဟာ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းမှာ ၁၄ နှစ်တာအတွင်း အမြင့်ဆုံးအထိ စံချိန်တင် ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကုန်စည်းဈေးတွေ ၈ ဒသမ ၁ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့တဲ့အနက် ကြက်သွန်နီဈေးက ရာခိုင်နှုန်းမှတ် (percentage point) သုည ဒသမ ၃ ပါဝင်ခဲ့တယ်ဝင်ခဲ့တယ်လို့ National Statistician Dennis Mapa စာရင်းအင်းအဖွဲ့က ဇန်နဝါရီ ၅ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကြက်သွန်ဈေးတက်တာဟာ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုကြောင့်ချည်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကတော့ အရင်နှစ်ကတည်းက သတိအတန်တန် ပေးထားရက်နဲ့ တိကျတဲ့ ကြက်သွန်ရောင်းလိုအားခန့်မှန်းချက် ပြုလုပ်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တဲ့ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနကို အပြစ် တင်ပါတယ်။ ကြက်သွန်ရောင်းကုန် ပြတ်လာနိုင်ခြေရှိကြောင်းကို တစ်ကီလို ၁၄၀ ပီဆို (၂ ဒသမ ၅၄ ဒေါ်လာ) လောက် အများဆုံး ရှိခဲ့စဉ် ယခင်နှစ် သြဂုတ်လလောက်ကတည်းက စိုက်ပျိုးရေးဌာနတာဝန်ရှိသူတွေကို သတိပေးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဝန်ကြီးဌာနက လက်ရှိရောင်းအားနဲ့တင် လုံလောက်မယ်လို့ ဆိုပြီး ကြက်သွန်မတင်သွင်းဘဲ တင်းခံနေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက အားလပ်ရက်ရာသီရောက်ရင် ကြက်သွန်စားသုံးအား မြင့်တက်လာမှာ ဖိလစ်ပိုင်တောင်သူတွေက သတိပေးခဲ့ပါသေးတယ်။

စိုက်ပျိုးရေးဌာနတာဝန်ရှိသူတွေကတော့ ကြက်သွန်နီဈေး ကစားတာလိုမျိုး အခြားပြည်တွင်းကိစ္စရပ်တွေကြောင့်လည်း ကြက်သွန်ဈေးတွေ မိုးထိုးလာတာလို့ သံသယရှိနေကြပါတယ်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းစုကြီးတစ်ခုက ဥပဒေကို ချိုးဖောက်ကာ ကြက်သွန်ပမာဏများစွာ လှောင်ထားတယ်လို့ ဌာနက ယုံကြည်နေပြီး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်နေတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

အစိုးရရဲ့ တုံ့ပြန်မှု

ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်မှာ ဖိလစ်ပိုင်ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ ကြက်သွန်လက်လီဈေးကို တစ်ကီလို ၂၅၀ ပီဆို (၄ ဒသမ ၅၃ ဒေါ်လာ) နှုန်းထက် မပိုစေဘဲ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ဖို့ သမ္မတအမိန့်နဲ့ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါတယ်။ ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက သတ်မှတ်နှုန်းထားထက် ပိုရောင်းသူတွေကို ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်သွားမယ်လို့ ဆိုပေမယ့် ဥပဒေသက်ရောက်ဖို့တော့ မလွယ်ကူပါဘူး။ အမြင့်ဆုံးဈေးနှုန်းကို သတ်မှတ်ထားပေမယ့်လည်း ကြက်သွန်ဈေးက ကြီးမြင့်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့လအတွင်း အကောက်ခွန်အာဏာပိုင်တွေဟာ မုန့်ပုံးတွေထဲ ထည့်ကာ မှောင်ခိုတင်သွင်းလာတဲ့ ကြက်သွန်နီ (အနီမျိုး) ဒေါ်လာ ၃၆၂၀၀၀ ဖိုးနဲ့ အဝတ်အထည်ကွန်တိန်နာတွေထဲမှာ ထည့်သွင်းသယ်ဆောင်လာတဲ့ ကြက်သွန်နီ (အဖြူမျိုး) ဒေါ်လာ ၃၀၉၀၀၀ ဖိုး ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ပါတယ်။

သမ္မတမားကို့စ်က အစိုးရအနေနဲ့ ဖမ်းမိထားတဲ့ ခိုးသွင်းကြက်သွန်တွေကို ဥပဒေနဲ့အညီ ဈေးကွက်အတွင်း ဖြန့်ဖြူးရောင်းချပြီး ကုန်ပြတ်လပ်မှုကို ဖြေရှင်းဖို့ နည်းလမ်းရှာဖွေနေတယ်လို့ ဒီဇင်ဘာလ ၂၉ ရက်နေ့မှာ ပြောဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ခိုးသွင်းကြက်သွန်အချို့ဟာ အရည်အသွေးမမီဘဲ စားသုံးဖို့ မသင့်တော်ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ အဲဒီကြက်သွန်တွေထဲ ဘက်တီးရီးယားပိုးတွေနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးဓာတ်ကြွင်းတွေ တွေ့ရှိတာကြောင့် စွန့်ပစ်ရလိမ့်မယ်လို့ ပြည်တွင်းသတင်းဌာနတစ်ခုဖြစ်တဲ့ GMA က ရေးသားထားပါတယ်။

စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန လက်ထောက်အတွင်းဝန် Rex Estoperez က လောလောလတ်လတ် ကြေညာထားတဲ့ ကြက်သွန်တင်သွင်းခွင့်ဟာ ယာယီဖြေရှင်းချက်တစ်ခုသာ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဖေဖော် ဝါရီ ပထမပတ်မတိုင်ခင် ရောင်းကုန်သစ်တွေ ဈေးကွက်ထဲ ဝင်ရောက်လာတော့မှာဖြစ်ပြီး ဒီနောက် မတ်နဲ့ မေလကြားမှာ ပြည်တွင်းကြက်သွန် လှိုင်လှိုင်ပေါ်တော့မှာ ဖြစ်ကြောင်း Bloomberg သတင်းဌာနနဲ့ တွေ့ဆုံစဉ် ပြောဆိုပါတယ်။

ဖိလစ်ပိုင်ဟာ မကြာသေးခင်က တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ စိုက်ပျိုးရေး၊ ကုန်သွယ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ဖို့ သဘောတူစာချုပ် ချုပ်ဆိုထားပါတယ်။ အဲဒီပူပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှာ ကြက်သွန်နီတင်သွင်းရေး ပါဝင်ခြင်းရှိမရှိကိုတော့ မသိရသေးပါဘူး။

ဝေယံဟိန်း (B.Ag)

Ref: In the Philippines, Onions Are Now More Expensive Than Meat. Here’s Why - TIME

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...