၁။ မျိုးရင်း ။ ။ Cucurbitaceae (ဘူး၊ သခွားမျိုးရင်း)
၂။ ရုက္ခဗေဒအမည် ။ ။ Trichosanthes palmata Roxb
၃။ အခေါ်အဝေါ်
မြန်မာအမည် - ကျီးအာပင်
၄။ ပုံသဏ္ဌာန်-
အပင်
နွယ်ပင်ကြီးမျိုးဖြစ်သည်။ ပင်စည်သန်မာ၍ အောက်ပိုင်း၌ သစ်မာဖြစ်သည်။ အကိုင်းဖြာသည်။ မြောင်းပါသည်။ ရင့်သောပင်စည်သည် မွဲခြောက်ခြောက်အရောင်ဖြစ်ပြီး ကြမ်းသော အပြောက်အစက်များ ရှိသည်။ နွယ်နှာမောင်း ၃ ခုဖြစ်သည်။
အရွက်
ရွက်လွှဲ တစ်ရွက်ချင်းထွက်သည်။ ရွက်ပြားချော၍ ကြီးသည်။ ရွက်ရင်း နှလုံးပုံရှိပြီး အဝိုက်ညီသည်။ ရွက်ထိပ်ချွန်၍ ရွက်နားများ ခွေးသွားစိပ်ကျဲကျဲပုံရှိပြီး ရွက်ညှာအလွန်ရှည်ကာ အလယ်တွင်မြောင်းပါရှိသည်။
ပန်းပွင့်
ပန်းခိုင်ပေါ်တွင် အဖြူရောင် ပန်းပွင့်လေးများပွင့်၏။ တန်ခူးလမှ နယုန်လအတွင်းပွင့်သည်။
အသီး
အစေ့များ ခွံမာသီးဖြစ်သည်။ ၁ ၁/၂ - ၂လက်မခန့်အချင်းရှိ၍ လုံးဝိုင်းသည်။ မှည့်သောအခါ အနီရောင်ဖြစ်သည်။ လိမ္မော်ရောင်အစင်း ၁၀စင်းခန့်ရှိစည်။ အသီးခွံထူသည်။ ဝါခေါင်၊ တော်သလင်းလတွင် သီးသည်။
အမြစ်
အမြစ်သည် မြေတွင်းသို့ နက်ရှိုင်းစွာသွား၍ မြစ်ဥပေါင်းများစွာနှင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိ၏။
ပေါက်ရောက်သည့်ဒေသ
အအေးပိုင်းဒေသမှအပ မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် ပေါက်ရောက်သည်။
ပေါက်ရောက်ပုံ
သဘာဝအလျောက် အလေ့ကျပေါက်ရောက်သည်။
အသုံးပြုသည့် အစိတ်အပိုင်း
အသီး၊ အမြစ်
အာနိသင်
မြန်မာ့ဆေးကျမ်းများ အလိုရ ကျီးအာသီးသည် ခါးသည်၊ အနည်းငယ်ချိုသည်၊ သိမ်မွေ့သောအရသာရှိသည်။ နှလုံးနှင့် မသင့်ချေ။ အရည်သည် ဝမ်းသက်စေသည်။
အသုံးဝင်ပုံ
အသီး
(၁) ကျီးအာသီးကိုကြိတ်၍ အုန်းဆီနှင့်ရောကျိုပြီး ခပ်နွေးနွေးထည့်ပေးက နာကိုက်နာနှင့် နှာခေါင်းတွင်ဖြစ်သော အနာများကိုပျောက်စေသည်။ နှာပုပ်ရောဂါတွင် နှာခေါင်းထဲသို့ ယင်းဆီကို အစက်လိုက်ထည့်ပေးရ၏။
(၂) ၎င်းသီးအခြောက်ကိုချေ၍ ဆေးလိပ်၊ ဆေးတံတွင် ထည့်သောက်ခဲ့သော် ပန်းနာ၊ ရင်ကျပ်ရောဂါကို ပျောက်ကင်း၏။
(၃) အသီးကိုလည်ချောင်းရောဂါ၊ အစာမကြေရောဂါ၊ ချောင်းဆိုးရောဂါ၊ ကုဌနူနာရောဂါ၊ နာတာရှည်ရောဂါ၊ အစာအိမ်နှင့် စပ်လျဉ်းသောရောဂါများအတွက် အသုံးပြုသည်။
အမြစ်
(၁) ကျီးအာမြစ်ကိုသွေး၍ လျှာတွင်ပွတ်ပေးလျှင် တစ်ခဏချင်းပင် သလိပ်ကိုကြေစေ၏။ အမြစ်သက်သက်အမှုန့်ကို ထိပ်ကပ်နာရောဂါ၌ ရှုရ၏။
(၂) အမြစ်ဥကိုပြုတ်၍ ပျားရည်နှင့် သောက်က ဆီးအောင့်နာပျောက်၏။