ဝ ဥ ပင်တွင် ကျရောက်တတ်သောပိုးမွှားရောဂါများ

ဝ ဥ ပင်သည် မြန်မာ့တောတောင် ရေမြေအနှံ အလေ့ကျပေါက်ပင်များကဲ့သို့ လွယ်ကူစွာ မျိုးပြန့်နှံပေါက်ရောက်နိုင်သော အပင်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ သို့ပေမယ့် ဝ ဥ များ၏ ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးနှင့် နိုင်ငံတကာစျေးကွက်အရ အပင်များမှ ဥ များကို နည်းစနစ်လွဲမှားစွာ အချိန်မတိုင်မီ တူးဖော်လာကြသဖြင့် မျိုးရှားပါး၍ မျိုးဆက်ပျောက်လု နီးပါး ဖြစ်လာလျှက် ရှိပါသည်။ တစ်ပိဿာ ၅၀ ကျပ် တန်ဖိုးရှိသည့်အချိန်ထဲက တောတောင်များအကြားတွင် ဝ ဥ များကို ရှာဖွေတူးဖော် ရောင်းချခဲ့ကြသည်။ ယခုအခါ နိုင်ငံတကာမှ မြန်မာ့ ဝဥများကို သဘောကျ၍ အမြောက်အများဝယ်ယူလိုဖြင့် တောတောင်များအကြား ဝ ဥ အပင်များကို ရှာဖွေရန်ခက်ခဲလာသည့်အတွက် မိမိလိုအပ်သောမျိုးကို အလွယ်တကူ ရရှိနိုင်ရေးစိုက်ပျိုး လာကြသည်။

ဝ ဥ အပင်သည် တောတောင်များအတွင်း သစ်ရွက်မြေဆွေးများနှင့် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း အရိပ်ရှိသော အပင်ကြီးများအောက်တွင် ကောင်းစွာ ရှင်သန်ကြီးထွား ပေါက်ရောက်နိုင်သည့် သဘာဝအခြေအနေမျိုးဖန်တီး၍ မျိုးများရယူစိုက်ပျိုးလာကြသည်။ စိုက်ပျိုးရာတွင် ဒေသအခြေအနေအလိုက် အပင်၏ကြီးထွားမှုကို အဟန့်အတားဖြစ်စေ သော ပုံမှန်မဟုတ်သည့် အနေအထားတို့ဖြစ်စေသော ပိုးနှင့် ရောဂါကျရောက်မှုများ ရှိလာပါသည်။

အိန္ဒိယ၊ အရှေ့တောင်အာရှဒေသ၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံတို့တွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။ မိမိတို့ဒေ သနှင့် ကိုက်ညီမည့်မျိုးများကို သုတေသနပြု စိုက်ပျိုးအဖြေရှာကြပြီး စီးပွားဖြစ်တွက်ခြေကိုက်အောင် နိုင်ငံတကာစျေးကွက်သို့ ထိုးဖောက်နိုင်ရေး စိုက်ပျိုးရာမှ စိုက်ပျိုးခြင်း၏ခန့်မှန်းအထွက်ကို ထိခိုက်စေသည့် အကြောင်းအရာများကို တွေ့ရှိလာကြသည်။

ပိုးများ

ပျ ( Aphids) ၊ မွှားပင့်ကူ( Spider – mites) ၊ သရစ်ပိုး(Thrips) ၊ ရွက် စားခူCaterpillars ၊ စုတ်စားဂျပိုး (Mealybugs) များ ကျရောက်တတ်ပါသည်။

ပိုးကင်းစင် သောမျိုးဥများကိုရွေးချယ်စိုက်ပျိုးပါ။

မျိုးဥများတွင် သိုလှောင်ချိန် ပိုးကျရောက်မှုများ တွေ့ရှိပါက စိုက်ကွင်းအတွင်း စိုက်ပျိုးချိန် စုပ်စားပိုးသေစေသည့် ပင်လုံးပြန့်ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် ကြိုတင်လူးနယ် စိုက်ပျိုးရပါမည်။

ရောဂါများ

(၁) အရွက်အစက်အပြောက်မှိုရောဂါ(Leaf spot )

ရောဂါဖြစ်စေသောသက်ရှိ – Colletotrichum siamense

အရွက်အပေါ်တွင် အစက်အပြောက်များဖြစ်ပေါ်နေသည်ကို တွေ့ရပါမည်။ ဓါတုနည်းအရ မန်ကိုဇက် ၂ ဂရမ်ကို ရေ တစ်လီတာဖြင့်( Mancozeb 2g/lit) ပက်ဖြန်းနိုင်ပါသည်။

(၂) အပင်ခြေပုပ်ရောဂါ ( Collar rot / foot rot )

မိုးပြင်းထန်းစွာရွာသွန်းပြီး စိုထိုင်ဆများလွန်းခြင်း၊ မြေစေးလွန်းပြီး အော်ဂဲနစ် မြေဆွေး များလွန်းခြင်း၊ ရေစီးဆင်းမှု ညံ့လွန်းသော အခြေအနေတွင် ဥ ပုပ်ခြင်းရောဂါကိုဖြစ်စေသည်။

ရောဂါလက္ခဏာကို စိုက်ပြီး ၂-၃ လ သားအပင်များတွင်တွေ့ရသည်။ အပင်၏ပင်စည်အခြေနေရာများတွင် တွေ့ရသည်။ ပင်စည်ပေါ်တွင် ရေစိုနာကွက်ကို စတင်တွေ့ရှိရပြီးနောက် တစ်ပင်လုံး အဝါရောင်ပြောင်းလာပြီး အပင်ပုပ်ပြီး ပျက်စီးသွားသည်။

သီးလှည့်စိုက်ပါ။ ရောဂါကျအစိတ်အပိုင်းကို ဖယ်ရှားပါ။ တမာကြိတ်ဖတ်ကိုထည့်သွင်းပါ။

စိုက်ကွင်းအတွင်း ရေမဝပ်အောင် ဂရုစိုက်ပါ။

ဓါတုဆေးအနေဖြင့် ကာဘန်ဒါဇင်Carbendazim မှိုသတ်ဆေးကို သုံးစွဲနိုင်ပါသည်။

ဇီဝနည်းအရ ထရိုင်ကိုးဒါးမားနှင့်နွားချေးဆွေးအား ရောနှောထည့်သွင်းခြင်းဖြင့် ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

(၃) အဝါရောင်မိုစေ့ရောဂါ ( Mosaic )

ပျများကျရောက်ပြီးနောက် အပင်ဝါပြီး ပုံပျက်သွားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရောဂါကျအပင်ကို များသောအားဖြင့် ဘေးအပင်များတွင်တွေ့ရပြီး ဥ ကြီးထွားနှုန်းကို သေးစေပါသည်။ ရောဂါကျရောက်အပင်ကို ဖယ်ရှားပြီးနောက် ရောဂါဆက်လက်မဖြစ်စေရန် အတွက် ပျများကို ပင်လုံးပြန့်ပိုးသတ်ဆေး သုံးစွဲ နှိမ်နင်းရပါမည်။

ရိတ်သိမ်းချိန်တွင် သတိပြုသင့်သည့်အချက်များ

အပင်ကောင်းစွာကျချိန် အရွက်များဝါပြီး အရွက်သီးများ အလွယ်တကူ ခူးချွေ၍ ရသောအချိန်တွင် ဥများအား တူးဖော်ရမည်။ အကျိုးရလာဒ်အနေဖြင့် ဥများအတွင်းပါဝင်သော ဆေးဝါးအာနိသင်ကို ပိုမိုပြည့်ဝစေခြင်း၊ အလေးချိန် ပမာဏပိုခြင်း၊ ဥ ပုပ်မှုတို့မရှိခြင်းတို့ကို ရရှိစေသည်။ တူးဖော်ချိန်တွင် ဥကို ဒါဏ်ရာမရစေရန်သတိပြုရမည်။ တူဖော်ပြီး ဝဥများကို မသိုလှောင်မှီ ရေစင်အောင်ဆေးကြော၍ အရိပ်အောက်တွင်(၂) ရက် ဖြန့်ပြီးထားရမည်။ ပြီးလျှင် လေဝင်လေထွက် ကောင်းပြီး ဖြန့်ကြက်သည့်အလင်း အနည်းငယ်ရှိသောအခန်းတွင် သိုလှောင်ရမည်။

10.9.2018

အေးသန္ထာစိုး၊ B. Agr . Sc

Ref; -https://www.agrifarming.in> elephant foot yam cultivation guide

-Elephant foot yam- TNAU Agritech Poral

-www.ccari.res.in>dss> elephant foot yam

-slideshare by Dr. Parveen Sharma, Associate Professer . Vegetable

Science & Floriculture

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...