ကြက်သွန်ဒေါင်းနီးမှိုရောဂါ(Downy Mildew of Onion) နှင့် ကာကွယ် နှိမ်နင်းနည်း

ရောဂါဖြစ်စေသော သက်ရှိ- Peronospora destructor

ရောဂါ ကျရောက်သည့် အချိန်- ဆောင်းရာသီ၊ မိုးရာသီ

ရောဂါ လက္ခဏာ

ဒေါင်းနီးမှို ရောဂါသည် ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ စသည့် ကြက်သွန်မျိုးရင်းဝင် အပင်များတွင် ကျရောက်နိုင်ပါသည်။ အရွက်ပေါ်တွင် ရွက်ပြောက်ဖြစ်ခြင်း၊ အရွက်တစ်ခုလုံး ခြောက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ အရွက်ထိပ်ဖျားမှ စတင်၍ အောက်ဖက်သို့ ဘဲဥပုံရှိ စိမ်းဝါဖျော့ရောင်(သို့မဟုတ်) မီးခိုးရောင် အကွက်ကြီးများ ဖြစ်လာသည်။ အရွက်ထိပ်ဖျားမှာ အရောင်ဖြူ၍ လိမ်ကောက် လာပြီး အောက်သို့ ငိုက်ကျလာသည် ၎င်းလက္ခဏာမှာ အရွက်ရင့်များတွင် စတင် ဖြစ်သည်။ အကွက်ရှည်များထဲတွင် မီးခိုးပြာ (သို့မဟုတ်) ခရမ်းမှိုင်းရောင် မှိုအစုအဝေးကို တွေ့နိုင်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ၎င်းနေရာများဖြူ၍ ခြောက်သွားသည်။ သိုလှောင်ထားသော ကြက်သွန်များတွင် ရောဂါကျပါက ပုပ်၍ ရှုံ့တွလာသည်။ အပြင်ဘက် ရွက်ဖတ်များမှာ အရောင်ပြယ်ပြီး အရွယ်မရောက်မီ အညှောင့်ပေါက်လာနိုင်သည်။

ရောဂါ သံသရာ

ရောဂါ ဖြစ်စေသော မှိုသည် ရောဂါ ကျရောက်တတ်သော ပင်ကြွင်း ပင်ကျန်များတွင် ခိုအောင်းနိုင်ပါသည်။ ရာသီဥတု အခြေအနေပေးပါက လွန်စွာ ဖျက်ဆီးနိုင်သည်။ စိုထိုင်းဆ များသော ရာသီဥတုတွင် ရောဂါရ အစိတ်အပိုင်းများမှ မှိုစပိုး အစုအဝေးကို ထုတ်လုပ်ပြီး အခြား အပင်များသို့ လေအားဖြင့် ပျံ့နှံ့စေပါသည်။ ခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတု အပူချိန်(၂၅ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်) အထက်တွင် ရောဂါ ဖြစ်စေသော မှိုစပိုးများသည် ရှင်သန်နိုင်ခြင်း မရှိပါ။ နားနေ စပိုးများသည် မြေကြီးထဲတွင် (၄-၅) နှစ်အထိ အသက် ရှင်သန်နိုင်ပါသည်။

ကာကွယ် နှိမ်နင်းနည်း

ရောဂါ ကင်းစင်သော မျိုးစေ့၊ ပျိုးပင်တို့ကိုသာ စိုက်ခင်းတွင် စိုက်ပျိုးပါ။
ရေသွင်း ရေထုတ်ညံ့သော မြေတွင် စိုက်ပျိုးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။
ကြက်သွန်မျိုးရင်းဝင် မဟုတ်သော အခြား သီးနှံများနှင့်သာ အလှည့်ကျ စိုက်ပျိုးပါ။
ပေါင်းမြက်ရှင်းလင်းခြင်းသည် လေဝင် လေထွက် ကောင်းမွန်စေပြီး ရောဂါ ကျရောက်မှုကို လျော့နည်းစေသဖြင့် စိုက်ခင်းတွင် ပေါင်းမြက် မရှိစေရန် ဆောင်ရွက်ပါ။
ရေပန်း စနစ်(Sprinkler Irrigation) ဖြင့် ရေပေးသွင်းခြင်းသည် ကြက်သွန်ဒေါင်းနီးရောဂါ ကျရောက်မှုကို ပိုမို ဖြစ်ပေါ်စေတတ်သဖြင့် ရေပန်းစနစ်ဖြင့် ရေပေးသွင်းခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။
ရောဂါ ကျရောက်ပါက မှိုသတ်ဆေးများဖြစ်သည့် ရီမိုမေး (လ်) (Ridomin) PHI (၇) ရက်၊ ဖော်တာဇက် (Fortazeb) PHI (၇) ရက် (၂၅၀ ဂရမ်/ဧက) နှုန်း၊ လာဘီလိုက် (Labilite) PHI (၁၄) ရက် (၁၂၅-၁၇၀ ဂရမ်/ဧက) နှုန်းနှင့် ကိုဆိုက်ဒ် (Kocide) PHI (၁၄) ရက် (၁ကီလို/ဧက) နှုန်း ကဲ့သို့သော ကော့ပါးပါသော ဆေးများဖြင့် (၁၀-၁၄) ရက်ခြား အလှည့်ကျ ပက်ဖြန်းပါ။

မှတ်ချက်။ PHI (Pre Harvest Interval)ဆိုသည်မှာ ပိုးသတ်ဆေးဖြန်း အသုံးပြုပြီးနောက် သီးနှံများ ရိတ်သိမ်းရန် စောင့်ဆိုင်းရမည့် အချိန်ကာလ။

ပိုးသတ်ဆေး တစ်မျိုးချင်း သီးနှံအမျိုးအစားပေါ် မူတည်၍ ရိတ်သိမ်းရန် စောင့်ဆိုင်းရမည့် အချိန်ကာလသည် ကွာခြားမှု ရှိပါသည်။

ဓာတ်ပုံ-ကြက်သွန်ရွက်ခြောက် ရောဂါကြောင့် အရွက်ထိပ်ဖျားများဖြူ၍ အောက်သို့ ငိုက်ကျသွားပုံ

အစိမ်းရောင်လမ်း

မှတ်ချက်- စိုက်ပျိုး မွေးမြူ ရေးနှင့် ဆည်မြောင်း ဝန်ကြီးဌာန၏ ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန (www.doa.gov.mm)မှ စိုက်ပျိုးရေး နည်းပညာများ ပြန်လည် မျှဝေ ပေးခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...