မိုးရာသီ ပဲမျိုးစုံသီးနှံများနှင့် သီးထပ်သီးညှပ်စိုက်ပျိုးရေး

ရှေးယခင်က တစ်သီးသာစိုက်ပျိုးလေ့ရှိသည်။ လယ်မြေတွင် စပါးသီးနှံကို အားထား စိုက်ပျိုးပြီး အသုံးပြုသည့်စပါးမျိုးများမှာ အလင်းရောင်တုန့်ပြန်မှုရှိသော ရာသီစပါးမျိုးများ၊ တနည်းအားဖြင့် ဒေသစပါးမျိုးများဖြစ်သည်။ မည်သည့်သီးနှံကိုမျှ မိုးစပါးမတိုင်မီ စိုက်လေ့စိုက်ထမရှိသကဲ့သို့ မိုးစပါးအပြီးတွင်လည်း စိုက်လေ့မရှိကြပါ။ ယာမြေတွင်လည်း တစ်သီးသာ စိုက်လေ့ရှိပြီး အလင်းရောင်တုံ့ပြန်မှုရှိသော ယာသီးနှံများကိုသာ စိုက်ပျိုးသည်။ သို့သော် မြန်မာ့ရေ‌မြေနှင့် ရာသီဥတုသည် သီးနှံမျိုးစုံကို ဒေသမရွေး၊ အချိန်အခါမရွေး စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းသည်။

နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုကြောင့် ယခုအခါ အလင်းရောင်တုန့်ပြန်မှုမရှိသော သက်လျင်နှင့် သက်လတ်အထွက်ကောင်းစပါးမျိုးများကို သုတေသနပြု ဖေါ်ထုတ်ရရှိလာ၍ မိုးစပါးမတိုင်မီနှင့် စပါးရိတ်သိမ်းအပြီး လယ်မြေများတွင် သီးထပ်သီးနှံ စိုက်ပျိုးရန် အခြေအနေကောင်းများရရှိလာသည်။ အလားတူ ယာမြေတွင်လည်း မိုးဦး၊ မိုးလယ်၊ မိုးနှောင်းရာသီတို့တွင်စိုက်ပျိုးရန် အလင်းရောင်တုံ့ပြန်မှုမရှိသော ယာသီးနှံမျိုးများ သုတေသနပြုမှုအရ ပေါ်ထွန်းလာသည်။

ထို့ပြင် ယခင်က မိုးရွာသွန်းမှုကိုသာ အားကိုးစိုက်ပျိုးရာက ယခုအခါ မိုးရေသာမက ဆည်၊ တမံ၊ မြစ်ရေတင်၊ မြေအောက်ရေ−စသည့် ရေရရှိရေးနည်းလမ်းအသွယ်သွယ်လည်း ဖွံ့ဖြိုးလာသည်။ သို့ဖြစ်၍ တစ်သီးစားစနစ်ကိုစွန့်လွှတ်ပြီး နှစ်သီးစား၊ သုံးသီးစားလယ်ယာစနစ်သို့ ပြောင်းလဲဆောင်ရွက်ကာ သီးနှံစိုက်စွမ်းအား(Cropping Intensity) တိုးမြင့်အောင် ဆောင်ရွက်လာနိုင်ပြီဖြစ်ပါသည်။

အရေးပါသည့် ပဲမျိုးစုံသီးနှံ

ပဲမျိုးစုံသီးနှံများသည် လယ်မြေမှာဖြစ်စေ၊ ယာမြေမှာဖြစ်စေ သီးထပ်၊ သီးညှပ် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အထူးသင့်တော်သည့် သီးနှံအမျိုးအစားများဖြစ်သည်။ ပဲမျိုးစုံသီးနှံသည် စိုက်ပျိုးရန်လွယ်ကူသည်။ စိုက်ပျိုးကုန်ကျစရိတ် သက်သာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံဒေသအနှံ့အပြားတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ဝင်ငွေရသီးနှံ(Cash Crop) ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ပဲမျိုးစုံသီးနှံများသည် ပြည်တွင်းစားသုံးရန်သာမက လယ်ယာထွက်သီးနှံများတွင် ပြည်ပပို့ကုန်အဖြစ် အားထားရသည့် သီးနှံအမျိုးအစားလည်း ဖြစ်ပါသည်။

မိုးရာသီတွင်စိုက်ပျိုးသင့်သည့် ပဲမျိုးစုံသီးနှံများ

အဓိကအရေးပါသော ပဲ (၆) မျိုးရှိသည်။ မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံ၊ ပဲပုပ်၊ ပဲလွမ်းနှင့် မြေထောက်ပဲတို့ဖြစ်သည်။ လယ်မြေ၊ ယာမြေ၊ ကိုင်းကျွန်းနုံးမြေအားလုံးတွင် စိုက်သည်။ မိုးကောင်းသောက်ဒေသလယ်မြေ (Rain-fed Lowland) တွင် စိုက်သည်။ အလားတူ ဆည်ရေသောက်ဒေသလယ်မြေ (Irrigated Lowland) တွင်လည်း စိုက်ကာ သီးထပ်သီးညှပ် သီးနှံပုံစံအမျိုးမျိုးတွင် ပဲမျိုးစုံသီးနှံများကို စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။

အဓိကအရေးပါသည့် ပဲမျိုးစုံသီးနှံများအနက် မိုးရာသီတွင် သီးထပ်သီးညှပ်သီးနှံပုံစံ အတွက် စိုက်ပျိုးသင့်သည့် သီးနှံများမှာ ပဲစင်းငုံ၊ ပဲတီစိမ်းနှင့် ပဲပုပ်သီးနှံတို့ ဖြစ်ပါသည်။

ပဲတီစိမ်းသီးနှံ

ပဲတီစိမ်းသီးနှံကို မိုးရေသောက်ဒေသများ၌ မိုးဦး၊ မိုးလယ်ရာသီတို့တွင် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ အသက်ရက် ၆၀ မှ ရက် ၇၀ ဖြင့် ကောက်သိမ်းနိုင်သည်။ အချိန်တိုအတွင်း ဝင်ငွေရနိုင်သော သီးနှံတစ်မျိုးလည်းဖြစ်သည်။ ရေသွင်းနိုင်သည့်ဒေသများ၌ မိုးကြိုသီးနှံအဖြစ် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ၀ါ၊ ပဲစင်းငုံ၊ နေကြာတို့နှင့် သီးညှပ် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ နှမ်းလျင်၊ ပြောင်းဖူး စသည့်သီးနှံများနှင့် သီးထပ်စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ နုန်းမြေနှင့် သဲနုန်းမြေဖြစ်ပြီး ရေထုတ်စနစ်ကောင်းသည့်မြေတွင် စိုက်ပျိုးရန် တိုက်တွန်းလိုပါသည်။

ပဲပုပ်သီးနှံ

ပဲပုပ်သီးနှံသည် ရှမ်းပြည်နယ်တွင် အဓိကသီးနှံဖြစ်သည်။ မိုးရာသီတွင် စိုက်ပျိုးရန်ဖြစ် သည်။ ကုန်းမြင့်ဒေသတွင် မြေဆီလွှာရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် စိုက်ပျိုးသင့်သော သီးနှံဖြစ်သည်။ အစေ့ထုတ်ပြောင်း၊ နေကြာသီးနှံတို့နှင့် သီးညှပ်အဖြစ် စိုက်ပျိုးရန် ထောက်ခံလိုပါသည်။

ပဲစင်းငုံသီးနှံ

ပဲစင်းငုံသည် မိုးဦးသီးနှံအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း အပူပိုင်းခြောက်သွေ့ဒေသများ အတွက် အထူးသင့်တော်သော သီးနှံဖြစ်သည်။ ပဲစင်းငုံအပင်သည် ထူးခြားသည့်သီးနှံဖြစ်သည်။ အမြစ်နက်နက်ထိုးဝင်တတ်သော အပင်မျိုးဖြစ်သည်။ တခြားပဲမျိုးနွယ်ပင်တွေလိုမဟုတ်ပါ။ သာမန်အပင်တွေက အမြစ်တိမ်တိမ်သာ ဆင်းလေ့ရှိသည်။ ပဲစင်းငုံပင်က သူ့အတွက် ရေအစိုဓာတ်ရရှိရေး တခြားအပင်တွေနှင့် ယှဉ်ပြိုင်စရာမလိုပေ။ မြေတွင်းမှ ရေအစိုဓာတ်ကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်ရယူနိုင်သည့် အစွမ်းရှိသည်။

အပင်ငယ်စဉ် ဖြစ်ထွန်းမှုနှေးကွေးသည်။ သက်တမ်းက ရှည်ကြာသည်။ သို့ဖြစ်၍ အချိန်ကို အကျိုးရှိစွာအသုံးချသောအားဖြင့် သီးညှပ်စိုက်စနစ်အဖြစ် သက်လျင်ယာသီးနှံ တစ်မျိုးမျိုးကို ပဲစင်းငုံနှင့်အတူ စိုက်ပျိုးရန် တိုက်တွန်းလိုပါသည်။

ပဲတီစိမ်း၊ နှမ်း၊ မြေပဲစသည့် အခြားယာသီးနှံ ၃ တန်းမှ ၅ တန်း စိုက်ပြီးလျှင် ပဲစဉ်းငုံ ၁ တန်းမှ ၂ တန်းဖြင့် သီးညှပ်စိုက်နိုင်သည်။ အခြားယာသီးနှံများ ရင့်မှည့်လျှင် ရိတ်သိမ်းရန်ဖြစ်ပြီး ပဲစဉ်းငုံ၏ သက်တမ်းမှာ ပိုရှည်သဖြင့် စိုက်ခင်းတွင် ပိုကြာရှည်နေလိမ့်မည်။ ပဲစဉ်းငုံ ရင့်မှည့်ချိန်တွင် ရိတ်သိမ်းနိုင်ပါသည်။

ပဲမျိုးစုံသီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း၏ အကျိုးရလဒ်

ပဲမျိုးစုံသီးနှံပင်များသည် အခြားသီးနှံပင်များနှင့်မတူပါ။ အမြစ်တွင် မြစ်ဖုများရှိသည်။ မြစ်ဖုများတွင် မြစ်ဖုဘက်တီးရီးယား(Rhizobia)များနေထိုင်ကာ ပဲပင်အတွက် လေထဲမှ နိုက်ထရိုဂျင်ကို ဖမ်းယူပေးသည်။ ပဲမျိုးစုံသီးနှံပင်များ ရိတ်သိမ်းပြီးချိန် မြေပေါ်၌ ကြွင်းကျန်ရစ်သော ပဲပင်၏အကိုင်းအခက်အရွက်များနှင့် မြေအောက်ရှိ အမြစ်များနှင့် မြစ်ဖုများ ဆွေးမြေ့သည့်အခါ ဆက်လက်စိုက်ပျိုးမည့် သီးနှံအတွက် နိုက်ထရိုဂျင်ကို ရရှိစေပြန်သည်။ မြေတွင် သြဂဲနစ်ပစ္စည်းကို ကြွယ်ဝစေကာ မြေဆီလွှာ၏ရုပ်ဂုဏ်သတ္တိကိုလည်း တိုးမြှင့်ပေးပါသည်။

ပဲမျိုးစုံသီးနှံကို သီးထပ်သီးညှပ်သီးနှံပုံစံများတွင် ပါဝင်စေကာ စိုက်ဧရိယာ တိုးတက်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် ကုန်ကျစရိတ်အရင်းအနှီးများစွာ စိုက်ထုတ်ရန်မလိုဘဲ အကျိုးအမြတ်ဝင်ငွေပိုမိုရရှိစေမည်။ စျေးနှုန်းကြီးမြင့်သော ဓာတုမြေသြဇာသုံးစွဲရန် လိုအပ်မှုကိုလည်း လျော့ချနိုင်မည်။ စိုက်ပျိုးမြေဆီလွှာကို ရေရှည်တည်တံ့အောင် ထိန်းသိမ်းနိုင်စေမည် ဖြစ်ပါသည်။

ဆင်းသီဟ

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...