အပိုင်း(၂) အနေနဲ့ နောက်ထပ် (၅) မျိုးကို တင်ဆက်ပေးလိုက်ပါတယ်ရှင်။
ကြာဖူး
တိုင်းရင်းဆေးအမှတ်(၁၅)နှင့် (၃၆)ဖော်စပ်ရာတွင် မပါမပြီးချေ။ အခြားကြာဝတ်ဆံများနည်းတူပင် ရသာအားဖြင့်အေး၍ ချိုစိမ့်ဖန်သည်။ မူးဝေနာ၊ အလွန်ပူ၍ ဖျားသောအနာတို့ကို နိုင်နင်းသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ အိပ်ပျော်စေနိုင်ခြင်း၊ စိတ်နှလုံးကြည်လင်စေခြင်း၊ အားအင်တိုးပွားစေခြင်းနှင့် အသားအရေကြည်လင်စေခြင်းတို့ကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။
ချယားပွင့်
အေး၍ ခါးဖန်သည်။ နှလုံးတုန်ရင်ခုန်မောပမ်းနာ၊ အိပ်စက်မရသောအနာ၊ မူဒေဝေဒနာ၊ ယားယံနာ၊ အလွန်ပူသောအဖျားနာတို့ကို နိုင်သည်။ သွေးသည်းခြေထကြွသည်ကို ငြိမ်ဝပ်စေနိုင်သည်။ သလိပ်ခန်းခြောက်သည်ကို ပွားစေနိုင်သည်။ ရင်တွင်းသို့စိမ့်၍ အေးစေနိုင်သည်။ သို့ဖြစ်သောကြောင့် အပူနိုင်သည်းခြေဆေး(တိုင်းရင်းဆေးအမှတ်-၁၅)နှင့် မဟာကလျာဏိသွေးဆေး(တိုင်းရင်းဆေးအမှတ်-၂၀) တို့တွင် အသုံးပြုသည်။
တရုတ်စကားမြစ်
တိုင်းရင်းဆေးအမှတ်(၇)တွင် အရေးကြီးအသုံးဝင်သည်။ ရသအားဖြင့် တရုတ်စကားမြစ်သည် ပူခါးစပ်သည်။ အအေးအကြောင်းခံပြီး ဖြစ်ခါစဝမ်းတွင်း အလုံးအခဲ အဖု၊ အကြိတ်၊ သွေးဖျဉ်း၊ လေဖျဉ်း၊ သွေးလုံး၊ လေလုံး၊ သွေးကြိတ်၊ လေကြိတ်၊ သွေးတဂူလေတဂူ၊ ကာလသားရောဂါနှင့်စပ်သော အဖုအကြိတ် ညောင်းကျ၊ ဆီးပြစ်ချွဲ၊ ဆီးခဲ ဆီးရောဂါအမျိုးမျိုးတို့အား ကုသပျောက်ကင်းနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။
မြတ်လေးပွင့်
အပူကို ငြိမ်းစေတတ်သည်။ သည်းခြေကိုနိုင်သည်။ နှလုံးကိုကြည်လင်စေသည်။ သွေးဖောက်ပြန်ခြင်း၊ မူးဝေနာ၊ ရေငတ်နာတို့ကို နိုင်သည်။ မီးယပ်ဖြူဆင်းရောဂါကိုပျောက်ကင်းစေသည်။ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကျသော မောပမ်းနာများကို နိုင်သည်။ သည်းခြေအခြေခံသော အပူလောင်နာများကို ငြိမ်းအေးစေသည်။ အပူလွန် အားကုန်ခမ်းသော အနာများကိုနိုင်သည်။ ပထဝီဓာတ်အားကို ဖြည့်တင်းပေးနိုင်သည်။ အိပ်ပျော်စေသည်။ ကိုယ်ပူနာ ရင်တွင်းပူနာ ဆီးပူနာများကို ပျောက်ကင်းစေသည်။ ဥဏှာများ၊ ဒဟဖျားများကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။ ရသာအားဖြင့် အေး၍ ချိုခါးဖန်သည်။ မြတ်လေးပွင့်ကို မြန်မာတိုင်းရင်းဆေးများအနက် ဆေးအမှတ်(၁၄)(၁၅) နှင့် (၂၀) တို့တွင် ထည့်သွင်းဖော်စပ်ထားသည်။ ဒေဝသြသဓသွေးဆေး အပူနိုင်သည်းသေခြဆေးနှင့် မဟာကလျာဏိဆေးတို့ ဖြစ်ကြသည်။
သဇင်ပန်းပွင့်
အေး၍ စိမ့်ဖန်သည်။ မွှေးသည်။ အပူကိုငြိမ်းစေသည်။ နှလုံးကို ကြည်လင်စေသည်။ မျက်စိနာ၊ ဆာလောင်မွတ်သိပ်နာ၊ အပူနာတို့ကို နိုင်သည်။ နှလုံးတုန်ရင်ခုန်နှင့် နှလုံးထဲသို့ရောက်သော သွေးပုပ်လေပုပ်ကို ချေဖျက်နိုင်သည်။ ချွေးအလွန်ထွက်ခြင်းကို ရပ်တန့်စေနိုင်သည်။ အိပ်ပျော်စေနိုင်သည်။ အမောအပန်းကို ပြေစေသည်။ အမှုန့်ပြု၍ နှာရှူပေးပါက နဖူးကြိတ်၊ နှာခေါင်းကြိတ် များကို ကြေစေနိုင်သည်။ ပယောဂကြောင့် ဖြစ်သောကလေးသူငယ်များ မြေစွဲနာများ ပျောက်ကင်းစေသည်။ ခွန်အားကောင်းစေသည်။ သွေးသန့်ရှင်းစင်ကြယ်စေသည်။ ထုံနာကျင်နာများ ပျောက်ကင်းစေသည်။ လူတို့၏ကျက်သရေမင်္ဂလာတိုးပွားစေသည်။ ထို့ကြောင့် တိုင်းရင်းဆေးအမှတ်(၁၅)အပူနိုင်သည်းခြေဆေးများတွင် ထည့်သွင်းဖော်စပ်နိုင်သည်။ ဆေးဖော်စပ်ရာတွင် သဇင်ပန်းပွင့် အစား သဇင်ဥကိုလည်း သုံးစွဲနိုင်ပေသည်။
အပိုင်း(၁) ကိုမဖတ်ရသေးတဲ့သူများ၊ ပြန်ဖတ်ချင်တဲ့သူများအနေနဲ့ အာဟာရနှင့်ကျန်းမာရေးကဏ္ဍမှာ လေ့လာလို့ရပါတယ်ရှင့်။
ရှေးရိုးစဉ်လာမြန်မာ့တိုင်းရင်းဆေးပညာနှင့် ဆေးဖက်ဝင်အပင်များ
ရဲသိဒ္ဓ စာအုပ်မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြပါသည်။