Pythium ရောဂါ အကြောင်းလေးပါ

Pythium သည် အပင်များတွင် မှိုရောဂါဖြစ်စေသောသက်ရှိ (Pathogen) တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ နေ့အပူချိန် ၂၉o ဒီဂရီ ဆဲစီးယပ် နှင့် ညအပူချိန် ၂၀၀ ဒီဂရီ ဆဲစီးယပ် တို့အထက် မြင့်သောအခါနှင့် စိုထိုင်းဆ မြင့်မားသော အချိန်၊ ဇွန်လနှင့် စက်တင်ဘာလ များကြားတွင် မှိုရောဂါကိုတွေ့ရပါသည်။

Pythium ကြောင့်ဖြစ်သော မှိုရောဂါများ

၁။ အပင်ညှိုးသေရောဂါ (Damping –off seedlings)

၂။ အရွက်ခြောက်ရောဂါ (Pythium blight of foliage)

၃။ Pythium root rot, dysfunction တို့ ဖြစ်ပါသည်။

(က) အပင်ညိုးသေ ရောဂါ Damping – off seedlings

ရောဂါ ဖြစ်စေသော သက်ရှိမှာ Pythium spp ဖြစ်ပါသည်။

၁။ ရောဂါဖြစ်သောနေရာ တွေ့ရှိရမှု

မျိုးစေ့များ အညှောင့်ဖောက်ချိန်၊ အပင်ငယ်များပြောင်းရွေ့ စိုက်ပျိုးပြီးချိန်၊ စိုထိုင်းဆ များလွန်းသောအခါ၊ မြေနှင့်နီးသော ပင်စည်များ တို့တွင် မိုးများပြီး အပူချိန်မြင့်သော အချိန်တို့တွင် ရောဂါ ဖြစ်ပေါ်တတ်သည်။

၂။ ေရာဂါလကၡဏာ

မျိုးစေ့များ အညှောင့်မပေါက်ဘဲ ညိုပုပ်ပြီးပျက်စီးခြင်း။ အပင်ငယ်များပြောင်းရွေ့စိုက်ပျိုးပြီးချိန်မြေကြီးနှင့် ထိစပ်နေသောနေရာများတွင် ရေစိုနာကွက် များမှ အညိုရောင်ပြောင်းကာ ညှိုးကျသေဆုံးခြင်း။ အပင်များပုသွားခြင်း၊ ကြီးထွားမှုများ ရပ်တန့်သွားခြင်း၊ စသည်တို့သည် ရောဂါ၏ လက္ခဏာများ ဖြစ်ပါသည်။

၃။ ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

ရောဂါကင်းသော မျိုးစေ့ကို စိုက်ပျိုးးပါ။ မစိုက်ပျိုးမှီ မျိုးစေ့လူးနယ်ဆေးကိုအသုံးပြုပါ။ ပြောင်းရွေ့စိုက်ပျိုးပြီးအပင်ငယ်ချိန် ယူရီးယားမြေသြဇာ အလွန်အကျွံကျွေးခြင်း မပြုလုပ်ရပါ။ ရေမဝပ်စေရန ်ဂရုပြုဆောင်ရွက်ပါ။ မှိုသတ်ဆေးသုံးစွဲပါက အစွမ်းရှိပစ္စည်း မက်တယ်လဆီး ပါဝင်သော ဓာတုဗေဒ ဆေးကို သုံးပါ။

(ခ) အရွက်ခြောက်ရောဂါ Pythium Blight

၁။ ရောဂါဖြစ်စေသော သက်ရှိ

Pythium aphanidermatum and other Pythium species such as P. myriotylumm P. graminicola, P. arrhenomanes, and P. ultimum

၂။ ရောဂါဖြစ်သောနေရာ တွေ့ရှိရမှု

အလှစိုက် မြက်ခင်းများတွင် အများဆုံးဖြစ်သည်။ (All turfgrasses creeping bentgrass / annual bluegrass / Kentucky bluegrass )

၃။ အရွက်တွင်တွေ့ရသော ရောဂါလက္ခဏာ

ရေစိုနာကွက်လေးများသို့ လက်နှင့် ကိုင်လိုက်လထိလိုက်တဲ့အခါ စိုနေခြင်း၊ အဖြူရောင်မှိုမျှင်များကို စိုထိုင်းဆ မြင့်မားသော အချိန်မှာ တွေ့ရခြင်း၊ ရေစီးမှုညံ့ဖျင်းသောနေရာများတွင် အကွက်လိုက် အပင်များသေခြင်း တို့ကို တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။

၄။ ရောဂါဖြစ်စေသောအကြောင်းအရာ

မြေသဲဆန်လွန်းခြင်း (high soil salinity )၊ မြေသြဇာ အလွန်အကျွံသုံးစွဲခြင်း (high fertility )၊ မိုးများလွန်းပြီး အပူချိန်မြင့်လွန်းခြင်း (low soil moisture )

၅။ Pythium Blight ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

မြေကြီးအစိုဓာတ်ကို များလွန်းခြင်း(သို့) နည်းလွန်းခြင်းမဖြစ်ရအောင်ထိန်းသိမ်းပါ။ မျိုးစေ့နှုန်းကိုလျော့ချပါ။ မြေသြဇာနှုန်း ညီမျှအောင်ကျွေးပါ။ အရွက်ရေစိုမှု နည်းအောင်လျော့ချပါ။ ရောဂါကျရောက်မှု ပြင်းထန်ပါက ထိသေမှိုသတ်ဆေး ( ai metalaxyl ) သုံးစွဲပါ။

(ဂ) အမြစ်နှင့်ပင်စည်ပုပ်ရောဂါ (Pythium root rot , stem rot )

၁။ ရောဂါဖြစ်စေသောသက်ရှိ

-Pythium species ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ပါသည်။

၂။ တွေ့ရှိရသောနေရာ

ရေစီးဆင်းမှုညံ့ဖျင်းပြီး စိုစွတ်သော အခြေအနေတွင် တစ်နှစ်ပတ်လုံးဖြစ်နိုင်သည်။ အပင်များ ၁၂ နာရီကျော်ကြာသည်အထိ ရေမြုပ်သည့်အခါ အမြစ်ပုပ်သေသည့် မှိုရောဂါဖြစ်တတ်သည်။

၃။ ေရာဂါလကၡဏာ

ပုံမမှန်သော အစက် သို့ အကွက် များ အညိုရောင်ကို တွေ့ရမည်။ အမြစ်များတွင်ဘေး ဆံခြည်မျှင် အမြစ်လေးများ သေဆုံးနေသည်ကိုတွေ့ရမည်။

၄။ ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

နေရောင် အပြည့်အဝရရှိရန် နှင့် ရေစီးဆင်းမှုကောင်းမွန်အောင်ပြုလုပ်ပါ။ မြေကြီးရေမဝပ်စေရန် ပြုလုပ်ပါ။ ထိသေမှိုသတ်ဆေး ( ai metalaxyl ) သုံးစွဲပါ။

အေးသန္တာစိုး

(Ref; Pythium – Wikipedia, Pythium –Plant diseases-Penn state extension,Pythium disease-Backed by Bayer, Pythium spp.)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...