အခြေခံစိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံပညာ အပိုင်း-၆

အခန်း(၃) စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို လွှမ်းမိုးနေသော ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရင်းအချက်များ (Environmental Factors Influencing Agriculture)

ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာလွှမ်းမိုးမှုသည် စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေးကဏ္ဍအောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် အဓိကအချက်(၂) ချက်ရှိပါသည်။

(၁) ဇီဝသက်ရှိကြောင့်  အကြောင်းအရင်းများ (Biotic Factors)

အပင်၊ တိရိစ္ဆာန်များ ကြီးထွားရှင်သန်မှုကို နှောင့်ယှက်ဖျက်စီးသော အင်းဆက် ဖျက်ကောင်များ (Insect Pests)၊ တိရိစ္ဆာန်များတွင် လှေး၊ မိုက်၊ ဖြုတ်ပိုးစသည့်တို့၊ အပင်ရောဂါဖြစ်သော မှို (Fungus)၊ ဘက်တီးရီးယား၊ (Bacteria)၊ နီမတုတ် (Nematode)၊ ဗိုင်းရပ်စ် (Virus)၊ စိုက်ပျိုးထားသောအပင်များကို ယှဉ်ပြိုင်လွှမ်းမိုးသော ပေါင်းပင်များ (Weeds) စသည်တို့ ဖြစ်ပါသည်။ အသေးစိတ်ကို နောက်ပိုင်းအခန်းများတွင် ဆွေးနွေးပါမည်။

(၂) ဇီဝသက်ရှိမဟုတ်ဘဲ အကြောင်းအရင်းများ (Abiotic Factors)

   (က) အပူချိန် (Temperature)

သတ်မှတ်အပူချိန်ထက် နိမ့်လွန်း၊ အေးလွန်းပါက အပင်များအနေဖြင့် အပင်ပေါက်ညံ့ခြင်း၊ အပင်မပေါက်တော့ခြင်း၊ အပင်ကြီးထွားမှု တန့်နေခြင်း၊ နောက်ဆုံးသေသွားခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ သတ်မှတ်အပူချိန်ထက်မြင့်ပါကလည်း ထို့အတူဖြစ်နိုင်ပါသည်။

အပင် (သို့မဟုတ်) တိရိစ္ဆာန်အတွက်အပူချိန်မှာ အမြင့်ဆုံး (Maximum)၊ အနိမ့်ဆုံး (Minimum) နှင့် အသင့်တော်ဆုံး (Optimum) များဖြင့် သီးနှံတစ်မျိုးချင်း (သို့မဟုတ်) တိရိစ္ဆာန်တစ်ကောင်ချင်း ဖော်ပြလေ့ရှိပါသည်။

ဥပမာ- တိရိစ္ဆာန်များအတွက် အသင့်တော်ဆုံးအပူချိန် အတိုင်းအခြား (Optimum Range)

စပါးတွင် ကြီးထွားမှုအဆင့်အလိုက် အပူချိန်လိုအပ်ချက် ကွာခြားပါသည်။

စပါးသည် အေးသည့်နိုင်ငံများတွင် ပတ်ဝန်းကျင်အပူချိန် (၁၀) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အောက် ရောက်သွားပါက အပင်ပေါက်နှေးသွားပြီး အချို့အပင်မပေါက်တော့ပါ။ အပူပိုင်းနိုင်ငံများ၊ အပူပိုင်းရာသီတွင်လည်း (၄၅) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်ကျော်သွားပါက ထိုကဲ့သို့ပင် အပင်မပေါက်ခြင်း၊ အပင်ပေါက်မညီတော့ခြင်း ဖြစ်တတ်ပါသည်။ ပင်ပွားများများထွက်ရမည့်အချိန်တွင် (၉) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အောက်နိမ့်၊ (၃၃) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်ထက် ကျော်သွားပါက ပွင်ပွားထွက်မှု နည်းသွားနိုင်ပါသည်။ ပန်းပွင့်ချိန်တွင် (၂၂) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်ထက်နည်းနှင့် (၃၅) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်ထက် များသွားပါက ပန်းပွင့်များ ကန်းသွားနိုင်ပြီး အောင်စေ့ ရာခိုင်နှုန်းနည်းသွားပါက အထွက်နှုန်းကို ထိခိုက်သွားနိုင်ပါသည်။

   (ခ) အငွေ့ပျံခြင်း (Evaporation)

မြေပြင်မှ ရေငွေ့ပျံခြင်းမှာ သီးနှံစိုက်ခင်းအတွင်းရှိ ရေ၊ အစိုဓာတ်တို့ လေထုထဲသို့ အငွေ့ပျံ သွားခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ပင်ရည်ငွေ့ပျံခြင်း (Transpiration) မှာ အပင်အတွင်းမှရေများ အရွက်စတိုမာ (Stoma) အပေါက်မှနေ၍ လေထုတွင်း အငွေ့ပျံခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

မြေပြင်မှ ရေငွေ့ပျံနိုင်သလို ဆည်ရေ၊ ကန်၊ အိုင်များမှလည်း နေပူဒါဏ်ကြောင့် ရေဆုံးရှုံးနိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ဖြစ်နိုင်ရန် အပူချိန်များခြင်း၊ လေတိုက်နှုန်း၊ မြေပြင်တွင် ထယ်ထိုး၊ ထွန်မွှေ၍လည်း ဖြစ်နိုင်ပါ သည်။ ထို့ကြောင့် တစ်ချို့နိုင်ငံ၊ တစ်ချို့ဒေသစနစ်များတွင် လုံဝထယ်မထိုးခြင်း (Zero Tillage)၊ အနည်းဆုံး ထယ်ထိုးခြင်း (Minimum Tillage) ပြုလုပ်ကာ အစိုဓါတ်ကို ထိန်းသိမ်းထားလေ့ ရှိပါသည်။

အကျိုးကျေးဇူးများမှာ အငွေ့ပျံခြင်းနှင့် ပင်ရည်ငွေ့ ပျံခြင်းတို့ကြောင့် ရေသံသရာလည်ပြီး (Water Cycle) မိုးရေအဖြစ် မြေပြင်သို့ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်ပါသည်။ လေထုထဲတွင် ရေငွေ့ (Water Bapour)၊ စိုထိုင်းစ (Atmosphere Humidity) ရှိနေခြင်းကြောင့် ပင်ရည်ငွေ့ပျံဆုံးရှုံးမှု နည်းပါးနိုင်ပါသည်။ ရေဝပ်မှုနှင့် ရေကြီးရေလျှံမှုတို့လည်း နည်းပါးနိုင်ပါသည်။ အပင်၊ တိရိစ္ဆာန်များ ထိုအကျိုးဆက် (Effect) ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင် အပူချိန် သမမျှတနိုင်ပါသည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း (Climate Change) ကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးများလာသဖြင့် ဤပညာကို တက္ကသိုလ်များတွင် လေ့လာသင့်ပါသည်။

ရာသီဥတုပညာ (Climatology)၊ မိုးလေဝသပညာ (Meteorology)၊ စိုက်ပျိုးရေးမိုးလေဝသပညာ (Agrometeorology) တို့မှာ နိုင်ငံတိုင်း၌ အရေးကြီးဘာသာများအဖြင့် သင်ကြားသင်ယူ၊ သုတေသနပြု လုပ်လျက်ရှိရာ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံအနေနှင့်လည်း ဆက်စပ်နေသော တက္ကသိုလ်နှင့် ဘာသာရပ် များ (ဥပမာ-စိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်၊ မွေးမြူရေးတက္ကသိုလ်၊ သစ်တောတက္ကသိုလ်၊ နည်းပညာ တက္ကသိုလ်များ၊ ဘူမိဗေဒ၊ ပထဝီဝင်၊ ရူပဗေဒ၊ ရုက္ခဗေဒနှင့် သတ္တဗေဒသင်ကြားသော တက္ကသိုလ်များတွင် အနည်းဆုံး အထောက်အကူပြုဘာသာအဖြစ် သင်ကြား၊ သင်ယူ၊ သုတေသန ပြုလုပ်သင့်ပါသည်)။ မိုးလေဝသပညာ အထူးပြုသင်ကြားနေသော ကမ္ဘာ့နာမည်ကြီးတက္ကသိုလ်များမှာ ဗြိတိန်နိုင်ငံ၊ ရက်ဒင်းတက္ကသိုလ် (University of Reading) မှ သိပ္ပံဘွဲ့ B.Sc (Meteorology and Climate) အီဒင်ဘာတက္ကသိုလ် (University of Edinburgh) မှ သိပ္ပံဘွဲ့ B.Sc (Geophysics and Meteorology)၊ အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ တက္ကဆက်စိုက်ပျိုးရေးနှင့် နည်းပညာတက္ကသိုလ် (Texas A&M University) မှ သိပ္ပံဘွဲ့ B.Sc (Atmospheric Sciences and Meteorology)၊ ကာလီဖိုးနီးယားတက္ကသိုလ် (University of California, Los Angles) မှ သိပ္ပံဘွဲ့ B.Sc (Atmospheric Sciences and Meteorology) စသည်တို့ ဖြစ်ပါသည်။

ကျွန်တော်တို့မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနိုင်ငံဖြစ်သည့်အလျောက် ရာသီဥတုပညာ (သို့) မိုးလေဝသပညာများကိုတက္ကသိုလ်များတွင် အထူးပြုလေ့လာပြီး သင်ကြားသင်ယူ သုတေသနပြုသင့်ပါသည်။

ဒေါက်တာမျိုးကြွယ် (ဆင်​ပေါင်ဝဲ)

ယခင်တစ်ပတ်ကဖော်ပြခဲ့သော "အခြေခံစိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံပညာ အပိုင်း(၅)" ကို အောက်ပါလင့်တွင် လေ့လာနိုင်ပါသည်..

အခြေခံစိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံပညာ အပိုင်း(၅)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ဦးကြီးတို့ရဲ့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စပါးခင်းထဲ ရွှေခရုရောက်လာပြီဆိုရင်တော့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ကို အနှောင့်အယှက် ကောင်းကောင်းကြီးပေးပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာ့မျိုးရင်းခရုမဟုတ်တဲ့ တောင်အမေရိကမျိုးစိတ်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ကျူးကျော်လာတဲ့ မျိုးစိတ်ဖြစ်တာကြောင့် အကောင်ပွားနှုန်းကလည်း အဆမတန် မြင့်တက်လာပါတယ်။ ခရုအမ တစ်ကောင်က တစ်ခါ ဥ မယ်ဆိုရင် ဥအရေအတွက် ၁၀၀ ကနေ ၁၀၀၀ အထိ အတွဲလိုက်ဥကြပြီး တစ်နှစ်မှာ ၃ ကြိမ်အထိ မျိုးပွားနိုင်ပါတယ်။ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရုကျပြီဆိုရင် ပန်းရောင် ဥ တွေ ကို စပါးပင်တွေမှာ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီရွှေခရုတွေကို ရှင်းပစ်ဖို့အတွက်ကတော့ မာလာမြိုင်ရဲ့ ခရုဘုရင် ရှိနေပါပြီ။ ခရုဘုရင်က စားသေအစွမ်းနဲ့ အဆိပ်ငွေ့အာနိသင်ရှိတာကြောင့် ရွှေခရုတွေကို အထိရောက်ဆုံး ရှင်းပေးနိုင်မှာပါ။ အစွမ်းရှိပစ္စည်းဖြစ်တဲ့ Niclosamide -olamine 83.1% WP ပါဝင်ပြီး Chloronitrophenol ဆေးအုပ်စုထဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ရေဖျော်ဆေးမှုန့်အမျိုးအစားဖြစ်လို့ ရေ ၂၀ လီတာဝင်တဲ့ဆေးဖျန်းပုံး တစ်ပုံးမှာ ၄၀ ကနေ ၅၀ ဂရမ်အထိ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ နှုန်းထားကိုတော့ တစ်ဧကမှာ ၁၅၀ ကနေ ၂၀၀ ဂရမ်နဲ့ တွက်ချက်ပေးထားပါတယ်။ သတိပြုရမှာတော့ ဆေးဖျန်းပြီးနောက်ပိုင်း စပါးခင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့ ရေကို ၅ စင်တီမီတာနဲ့ ၃ ရက်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဆေးဖျန်းပြီး ၅၂ ရက်ကြာမှ ရိတ်သိမ်းသင့်ပါတယ်။ ခရုဘုရင်နဲ့ဆို စပါးခင်းကို ဒုက္ခပေးတဲ့ ရွှေခရုတွေကို ရှင်းလင်းနိုင်ပြီး မြေကြီးက ရွှေသီးနိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။

Read more

Facebook Page သို့သွားရန်