အယ်နီညိုကြောင့် အာရှသီးနှံတွေ ပူပြင်းခြောက်သွေ့မှု ကြုံရနိုင်

ယခုနှစ် ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွင်း အယ်နီညိုရာသီဥတု ဖြစ်ထွန်းလာနိုင်တယ်လို့ မိုးလေဝသပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းထားတာကြောင့် အာရှတိုက်ထဲက နှံစားနဲ့ ဆီထွက်သီးနှံတွေဟာ ပူပြင်းခြောက်သွေ့တဲ့ရာသီဥတုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရဖို့ရှိနေပါတယ်။

အကျိုးဆက်အနေနဲ့ သီးနှံရောင်းလိုအားတွေ ထိခိုက်ပြီး စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်း ထပ်မံမြင့်တက်လာမယ့်အပေါ်လည်း စိုးရိမ်မှုတွေ မြင့်တက်လာပါတယ်။

အယ်နီညိုဖြစ်ထွန်းနိုင်ခြေ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် အခွင့်အလမ်းရှိနေပြီး သြစတြေးလျ၊ အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ လယ်ယာမြေပေါင်းများစွာဟာ ပိုမိုမြင့်မားတဲ့အပူချိန်ကို ကြုံတွေ့ရနိုင်ကာ ‌မြောက်အမေရိကနဲ့ တောင်အမေရိကဒေသတချို့မှာတော့ သီးနှံနဲ့ သင့်တော်တဲ့ရာသီဥတုတွေ ဖြစ်ပေါ်နိုင်တယ်လို့ မိုးလေဝသပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲနဲ့ ကိုဗစ်ကာလအတွင်း ရောင်းအားပြတ်တောက်မှုတွေကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်ရဲ့ သီးနှံနဲ့ စားသုံးဆီဈေးတွေ စံချိန်တင် အမြင့်ဆုံးထိ ရောက်ရှိမြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ယခုတစ်ခါလည်း ခြောက်သွေ့တဲ့ရာသီဥတုဟာ အာရှတိုက်ရဲ့ စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှုကို ခြိမ်းခြောက်လာပြန်ပြီဖြစ်ပါတယ်။

“လက်ရှိ ကမ္ဘာ့ကောက်ပဲသီးနှံဈေးကွက်ဟာ ဘေးကျပ်နံကျပ်အဖြစ်ဆုံးအခြေအနေကို ရောက်နေတာပါ။ ဒီတော့ သီးနှံရောင်းအားဘက်မှာ အဆင်မပြေတစ်ခုခု ဖြစ်လိုက်တာနဲ့ ဈေးတွေ ရုတ်တရက်ထောင်တက်သွားတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်" လို့ လန်ဒန်မြို့၊ Fitch Solutions လုပ်ငန်းရဲ့ ကုန်စည်ဈေးကွက်သုတေသီ Charles Hart က ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။

"ကိုဗစ်ကာလရိုက်ခတ်မှုနဲ့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် သီးနှံအထွက်ကျဆင်းမှုတွေရဲ့ ဒဏ်ကို ၂၀၂၃ ကျော်လွန်တဲ့အထိ ခံစားရပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီအတောအတွင်း သီးနှံကုန်လက်ကျန်စာရင်းတွေကို ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြည့်တင်းသွားရမှာပါ" လို့ ၎င်းက ပြောပါတယ်။

ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ အီကွေတာပိုင်း တမူထူးခြားစွာ အေးမြမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်တဲ့ လာနီညာရာသီဥတုက အဆုံးသတ်သွားပြီဖြစ်ကာ ပစိဖိတ်အရှေ့ပိုင်းနဲ့ အလယ်ပိုင်း ပူနွေးမှုဖြစ်စဉ် အယ်နီညိုရာသီဥတုကတော့ မြောက်ကမ္ဘာခြမ်းနွေကာလဖြစ်တဲ့ ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ သြဂုတ်လတွေအတွင်း ဖြစ်ထွန်းလာလိမ့်မယ်လို့ အမေရိကန်နဲ့ ဂျပန်မိုးလေဝသခန့်မှန်းရေးပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

လာနီညာဖြစ်ပေါ်ရင် အာရှဒေသတွေမှာ အေးမြပြီး စွတ်စိုတဲ့ရာသီဥတု ကြုံတွေ့ရပြီး အယ်နီညိုဆိုရင်တော့ အာရှတိုက်မှာ အပူလွန်ကဲတာ၊ ခြောက်သွေ့တာတွေ ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ မြောက်အမေရိကနဲ့ တောင်အမေရိကတိုက်တို့မှာတော့ အယ်နီညိုဖြစ်ပေါ်နေရင် သီးနှံနဲ့ သင့်တော်တဲ့မိုးလေဝသတွေ ဖြစ်ထွန်းတတ်ကြောင်း သိရပါတယ်။

သြစတြေးလျနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းနဲ့ အနောက်ပိုင်းဒေသတို့မှာ ခြောက်သွေ့တဲ့ဆောင်းရာသီကို ကြုံလာရနိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့ဂျုံတင်ပို့မှု ဒုတိယအများဆုံး သြစတြေးလျရဲ့ ဂျုံသီးနှံထုတ်လုပ်ရေးအပေါ် ထိခိုက်မှုရှိလာနိုင်ပါတယ်။

သြစတြေးလျဟာ လာနီညာရာသီဥတု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ သုံးနှစ်အတွင်း မိုးရေချိန် ပုံမှန်ထက် ပိုမိုရရှိခဲ့ပြီး ဂျုံတွေ စံချိန်တင်ပမာဏ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ ပါတယ်။

"သြစတြေးလျ အလယ်ပိုင်းနဲ့ အနောက်ပိုင်းဒေသတွေမှာ ပူနွေးခြောက်သွေ့တဲ့ ဆောင်းရာသီ ကြုံလာရမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားတာ ရှိပါတယ်" လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအခြေစိုက် Maxar လုပ်ငန်းရဲ့ မိုးလေဝသပညာရှင် Chris Hyde က ပြောပါတယ်။ "အယ်နီညိုဟာ ယခုခန့်မှန်းထားတာထက် ပိုစောပြီး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရင် ခြောက်သွေ့ပူ‌နွေးမှုဟာ ပိုမိုပြင်းထန်ပါလိမ့်မယ်" လို့ ၎င်းက ပြောပါတယ်။

စားအုန်းဆီနဲ့ ဆန်စပါးတင်ပို့မှုမှာ အခရာကျတဲ့ အရှေ့တောင်အာရှဒေသမှာတော့ ဇွန်လကနေ သြဂုတ်လအတွင်း မိုးရွာသွန်းမှု ပုံမှန်ထက် အနည်းငယ်လျော့နည်းနိုင်ကြောင်း ပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အရှေ့တောင်အာရှဒေသမှာ ပြီးခဲ့တဲ့လတွေတုန်းက မိုးကြီးတွေ ရွာသွန်းထားခဲ့တာကြောင့် မြေအစိုဓာတ်များစွာ ကျန်ရှိနေသေးတယ်လို့ ၎င်းတို့က ပြောပါတယ်။

"ခြောက်သွေ့ရာသီက အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ စားအုန်းဆီနဲ့ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်ဖို့ အချိန်ယူရပါဦးမယ်" လို့ Hyde က ပြောပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အိန္ဒိယမြောက်ပိုင်းနဲ့ အလယ်ပိုင်းတွေမှာတော့ အခုကတည်းက မြေအစိုဓာတ်ခန်းခြောက်မှု ကြုံနေရသလို ဒုတိယနှစ်ဝက်မှာလည်း အယ်နီညိုကြောင့် မိုးရေချိန် ပုံမှန်ထက် လျော့နည်းတာကို ကြုံရမယ်လို့ မိုးလေဝသပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းပါတယ်။

"အိန္ဒိယအလယ်ပိုင်းနဲ့ ပါကစ္စတန်အထိ သွားဆက်တဲ့ မြောက်ပိုင်းဒေသတွေမှာ လက်ရှိအခြေအနေက အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေပါတယ်။ အဲဒီဒေသတွေမှာ လက်ရှိ မိုးခေါင်မှု ကြုံနေရပြီး မိုးရေချိန် ပုံမှန်ထက် အနည်းငယ်နည်းတာနဲ့ သီးနှံထုတ်လုပ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပါလိမ့်မယ်" လို့ ၎င်းက ပြောပါတယ်။

ဝေယံဟိန်း (B.Ag)

Ref: Asian crops face El Nino threat, deepens food inflation worries - Reuters

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ရောဂါပိုးမွှားတွေ ဝင်မလာနိုင်ဖို့ဆို အားရှိနေမှဖြစ်မှာနော်.. ဒါက လူတွေမှာတင်မဟုတ်ပါဘူး..မွေးမြူထားတဲ့ တိရစ္ဆာန်လေးတွေမှာလည်း အလားတူပါပဲ။ ဆိုတော့ ငါး၊ ပုစွန်မွေးမြူသူတွေအတွက်လည်း.. သူတို့လေးတွေ အားရှိနေဖို့ အားဆေးလေးတွေ ကျွေးပေးဖို့ လိုပါတယ်ရှင့်။ ဒီအတွက် အခက်အခဲလေး ရှိမယ်ဆိုရင်… ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာရှိတဲ့ ‘Aqua Booster’ လေးက ဖြေရှင်းပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ Aqua Booster ဆိုတာ… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝ ကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်ပြီး ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာ ရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဇီဝနည်းဖြင့် ဆွေးမြည့်ပျက်စီးပြီး ရေရှည်တည်တံ့တဲ့စွမ်းအင်မျိုးရှိတာကြောင့် ဘယ်လို ရေလုပ်ငန်း မျိုးနဲ့မဆို သင့်တော်ပြီး အမြတ်အစွန်းတိုးပွားစေနိုင်ပါတယ်။ ဘယ်လိုအကျိုးကျေးဇူးတွေ ရှိစေနိုင်လဲ… ပုစွန်များရဲ့ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်စေလို့ အူလမ်းကြောင်းထဲက pH ကို လျှော့ချပေးပြီး ရောဂါဖြစ်စေဘတ်တီးရီးယားများ လျော့ပါးစေ နိုင်ပြီး သဘာဝအကျိုးပြုဘက်တီးရီးယားများ တိုးပွားစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနှင့် ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေခါတယ်။ ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို အကောင်းဆုံးခံနိုင်ရည်ရှိစေပြီး အစာမှအသားဖြစ်စေနှုန်းနဲ့ ပရိုတင်း ချေဖျက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးလို့ အထွက်နှုန်းကိုလည်းတိုးစေနိုင်ပါတယ်။ (ပဋိဇီဝဆေး မဟုတ်လို့ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများလည်းမရှိသောကြောင့် ထုတ်ကုန်တန်ဖိုးလျော့ကျစေမဲ့ ဓာတ်ကြွင်းအာနိသင်များမရှိပါ။) ကဲ...ဘာစဉ်းစားနေဦးမလဲ...ကိုယ့်ရဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေကို ‘ Aqua Booster’ နဲ့ အားတွေ မြှင့်ပေးလိုက်တော့လေ...။

Read more

Facebook စာမျက်နှာသို့သွားရန်