ဆားငန်တာလား

မြေကြီး ဆားပေါက်တဲ့အခါ နွေရာသီလိုမျိုးမှာဆို မြေအပေါ်ဖက်နားမှာ ဆားပွင့်ဖြူဖြူလေတွေတောင် တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဆားပေါက်တာက သူ့ဘာသာ သဘာဝ အတိုင်း ဖြစ်ကိုဖြစ်တဲ့ နေရာမျိုးတွေအပြင်ကို လူတွေ လုပ်လိုက်လို့ ဖြစ်လာတဲ့ မြေငန်တာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ မြေငန်ရင် ဘာတွေဖြစ်နိုင်လဲဆိုတော့ကာ

(၁) အပင်တွေ မှာ အစိမ်းလိုလို အပြာလိုလို နဲ့ ကြီးထွားမှုတွေ က မကောင်းတော့ပဲဖြစ်နေမှာပါ။

(၂) ကွင်းထဲမှာလည်း မြေကြီးပေါ်မှာ အကွက်လိုက်တွေ ဖြစ်ပြီးတော့ အပင်တွေပုပြီး ဆက်မကြီးတော့တာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

(၃) မြေက သိပ်လည်း မငန်သေးတာမျိုးဆိုရင်တော့လည်း အပင်တွေက အရမ်းကြီး လက္ခဏာတွေပြမှာ မဟုတ်ပေမဲ့ ကြွတ်ဆပ်နေတဲ့ အရွက်တွေဖြစ်မယ်။ အရောင်တွေကလည်း စိမ်းပြာသလိုတွေ ပြမှာပါ။ မြေစစ်ကြည့်ပါ။

(၄) ငန်တဲ့မြေမှာ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ အပင်တွေမှာ ပြတဲ့ လက္ခဏာတွေက အပင်တွေ ရေငတ်လို့ ပြတဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ တူပါတယ်။ အပင်တွေက ညိုးကျမှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

အဲ့လို ဆားငန်နေပြီဆိုရင် ဘာလုပ်လို့ရမလဲဆိုတာကို ကြည့်ရအောင်။

(က) ခြစ်ထုတ်ခြင်း၊

သူက ခက်လို့ လိုက်တော့ မလုပ်ကြတဲ့ နည်းလမ်းပါ။ တော်တော်ဆိုးတယ် မဖြစ်မနေသုံးကြရမယ်ဆိုမှ အပေါ်က မြေသားတွေကို ခြစ်ထုတ်လိုက်တာပါ။ ခြစ်ထုတ်လိုက်ပြီးရင်တော့ မြေကို ပြန်ပြင်ရမဲ့ အနေအထားတစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။

(ခ) ရေဆေးချမယ်။

ကွင်းတွေကို မြေအနေအထား အနိမ့်အမြင့်တွေ ညှိချပြီးတော့ ရေများများဖြတ်စီးအောင် လုပ်ပစ်လိုက်ရင် မြေပေါ်က ဆားတွေပါသွားစေတဲ့ နည်းလမ်းပါ။ သူက ပါသွားတာကနည်းနည်း မြေထဲကို စိမ့်ဝင်သွားစေနိုင်တဲ့ အခြေအနေမျိုးလည်း ရှိတာကြောင့် သူ့မှာလည်း အကန့်အသတ်တော့ ရှိပါတယ်။

(ဂ) စိမ့်ဝင်စေခြင်း။

စိုက်ပျိုးတဲ့ အပင်အမြစ်တွေရှိတဲ့နေရာမှာ ရှိတဲ့ ဆားတွေကို အောက်ကိုကျသွားအောင်လုပ်ပစ်တဲ့ နည်းလမ်းပါ။ အဲလိုလုပ်မယ်ဆိုရင် အောက်က အချက် (၅) ချက်ကို သိကိုသိမှ ရပါမယ်။

(၁) မြေကြီးထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ဆားပမာဏကို သိရမယ်။ အဲဒါမှ ဘယ်လောက် ဖယ်ပစ်ရမလဲဆိုတာကို သိမှာကိုး။

(၂) ဆားဘယ်လောက်ကျန်ရင် အပင်စိုက်လို့ရပြီဆိုတာကိုလည်း သိရမယ်။

(၃) မြေအနက် ဘယ်လောက်ကို ပို့မလဲဆိုတာကို တွက်ကြည့်ရမယ်။

(၄) မြေသားရဲ့ တည်ဆောက်ပုံ၊ ဘာမြေလဲဆိုတာလည်း သိရမယ်။

(၅) ကိုယ် ဘာသီးနှံကိုစိုက်မယ် ဘာမျိုးကိုစိုက်မယ်ဆိုတာကိုလည်း သိရမယ်။ ရေ တစ်ခွက် ဆို ဆားတစ်ခွက်ရဲ့ 80% လောက်ကို အောက်ကို ကျသွားစေပါတယ်လို့ Abrol et al., 1988 က ဆိုပါတယ်။ ဆိုလိုတာက မြေတစ်ၕက ကို ရေ ၁ လက်မ သွင်းလိုက်ရင် အဲ့မြေ တစ်လက်မ အနက်ထဲမှာရှိတဲ့ ဆား (၈၀) ရာခိုင်နှုန်းကို ဖယ်ပေးနိုင်ပါတယ်တဲ့။ ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ ယေဘုယျဖြစ်ပြီးတော့ ကိုယ့်ရဲ့ မြေအမျိုးအစားနဲ့လည်း အများကြီး သက်ဆိုင်ပါတယ်။ Leaching ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုရင် ရအေပြည့်သွင်းပစ်လိုက်တာမျိုး နည်းလမ်းလည်း သုံးလို့ရတယ်။ နောက် ရေဖျန်းတဲ့ စနစ်နဲ့ ရေ ပေးထားတာမျိုးလည်းနဲလည်း သုံးလို့ရပါတယ်။

(ဃ) ရေထုတ်ခြင်း

မြေအောက်အလွှာထဲမှာ ပိုက်တွေ ထည့်ပြီး အဲ့ပိုက်လုံးတွေကနေ တစ်ဆင့် ရေကို ပြန်ထုတ်ပစ်တဲ့ နည်းလမ်းပါ။ မြေရဲ့ ဆားပေါက်မှု အခြေအနေကိုကြည့်ပြီးတော့ မြေအနက် ဘယ်လောက်ကနေ စပြီး ရေထုတ်မလဲ ဆိုတာကို တွက်ချက်ရပါတယ် ပြောပြခဲ့တဲ့ နည်းလမ်းတွေမှာ အတိအကျ သတ်မှတိချက်မရှိတာကတော့ မြေအနေအထားအရ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်က လုံးဝ တူညီတာမျိုး မရှိလို့ပါပဲ။ ပြီးတော့ ခုလို ဆားပေါက်တဲ့ ပြဿနာက ရေကိုပဲ အဓိက အားကိုးရတယ်ဆိုတာကို တွေ့ကြရမှာပါ။ ဆားပေါက်မြေပေါ် မြောင်းလေးဖော်ပြီး ရေသွင်းစိုက်မယ် ဆိုရင် မြောင်းဖော်ထားတဲ့ ဘောင်ရဲ့ ထိပ်ဖက်နားမှာ ဆားတွေ စုလာနိုင်ပါတယ်။ အဲ့တော့ ဘေး ၂ ဖက်နားမှာ အပင်စိုက်တာမျိုး လုပ်ပေးရင်းနဲ့ ဆားပေါက်မြေကိုလည်း အကျိုးရှိရှိ သုံးနိုင်ကြပါစေလို့ ဆုတောငိးပေးလိုက်ရပါတယ်။

ထွန်းဝင်းကျော်

Reference

AGEC 311-Soil Chemistry and Soil Microbiology pdf, published by Agricultural University Alumni Association (AUAA).

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...