ကမ္ဘာ့ကုလားပဲအထွက်လျော့နည်းနေ၍ ရောင်းလိုအားကျပြီး ဝယ်လိုအားက ပိုများနေ

စားသောက်ကုန် အဓိကအမယ်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ကုလားပဲရဲ့ ကမ္ဘာ့ရောင်းလိုအားဟာ ဒီနှစ်ထဲမှာ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိ ကျဆင်းလာနိုင်တယ်လို့ Global Pulse Confederation က ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့ ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။

မိုးလေဝသအခြေအနေနဲ့ စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှုတို့ဟာ ပရိုတိန်းကြွယ်ဝတဲ့ ကုလားပဲ ရောင်းအားကို ထိခိုက်စေခဲ့ကာ စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းတွေကို တွန်းတင်ပေးခဲ့သလို အစားအသောက် ထုတ်လုပ်သူတွေအတွက်လည်း ခေါင်းခဲစရာ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။

ကုလားပဲကို အာရပ်ပဲထောင်း၊ ပဲမှုန့်၊ ပဲဟင်း၊ ပဲပြုတ်နဲ့ ပဲနှပ်တို့ ချက်လုပ်ရာမှာ ထည့်သွင်းအသုံးပြုကြပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ကုလားပဲစားသုံးမှု ခုနောက်ပိုင်းမှသာ ပိုများလာခဲ့ပေမဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသက လူတွေအတွက်တော့ အဓိကအစားအသောက်အဖြစ် ရှိနေခဲ့တာ ကြာပြီဖြစ်ပါတယ်။

ကုလားပဲတင်ပို့မှု စတုတ္ထအများဆုံး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ရာသီဥတုကြောင့် ကုလားပဲစိုက်ပျိုးမှု အဆင်မပြေ ဖြစ်ခဲ့ရပြီး လယ်သမားတွေဟာ အမြတ်ပိုကျန်မယ့် ဂျုံ၊ ပြောင်းတို့လို သီးနှံတွေ ဦးစားပေးခဲ့တဲ့အတွက် ယခုနှစ် အမေရိကန်ကုလားပဲ စိုက်ဧက ကျဆင်းနိုင်တယ်လို့ အစိုးရထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ သိရပါတယ်။

တစ်ချိန်တည်းမှာ တောင်အာရှနဲ့ မြေထဲပင်လယ်ဒေသရဲ့ ထိပ်သီးဝယ်လက်တွေဟာ ကျဆင်းလာနေတဲ့ အမေရိကန်ကုလားပဲလက်ကျန်ကို တွန်းထိုးဝယ်ယူဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကုလားပဲ ရောင်းအားကလည်းကျနေချိန် ကုလားပဲထုတ်လုပ်တဲ့ ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်းတို့ စစ်ပွဲဟာလည်း ကမ္ဘာ့ကုန်စည်ရောင်းဝယ်ရေးကွင်းဆက်ပြတ်တောက်မှုကို ပိုဆိုးရွားလာနေစေလို့ ကုန်သည်တွေ ယခုလို အလုအယက် ဝယ်ယူနေကြတာပါ။

“ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်မီး စတောက်လာတော့ ဝယ်လိုအားက ထိုးတက်သွားတယ်" လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ အိုရီဂွန်ပြည်နယ်၊ ပေါ့လန်းမြို့အခြေစိုက် ကောက်ပဲသီးနှံနဲ့ ပဲမျိုးစုံရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်း Columbia Grain International ရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Jeff Van Pevenage က ပြောပါတယ်။ "တရုတ်ဘက်က ဝယ်လိုအား ကောင်းလာတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒါ့အပြင် ပါကစ္စတန်နဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့ဘက်က ဝယ်လက်တွေဆီက မှာယူလာတာတွေလည်း ရှိတယ်" လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ယူကရိန်းဟာ စစ်ပွဲကြောင့် ကုလားပဲသီးနှံ လုံးလုံး စိုက်ပျိုးနိုင်ဖို့ မရှိတာကြောင့် သူတို့ ဥရောပတိုက်ကို တင်ပို့နေကျ တန်ချိန် ၅၀၀၀၀ ကို စာရင်းထဲကနေ ဖယ်ထုတ်ပစ်ရတော့မယ်လို့ ကမ္ဘာ့နဲ့ချီပြီး ကုလားပဲ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားနေတဲ့ Shree Sheela International ရဲ့ ဒါရိုက်တာ Navneet Singh Chhabra က ပြောပါတယ်။

ရုရှားကို ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးစနစ် မသုံးစွဲနိုင်အောင် ဖြတ်တောက်တဲ့ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွေကလည်း ရုရှားဆီက ကောက်ပဲသီးနှံဝယ်ယူရေးကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေတယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ဝယ်လက်အချို့ကလည်း ငွေပေးချေမှု အရှုပ်အထွေးတွေကနေ ရှောင်ရှားလိုနေကြတာပါ။ ကုလားပဲတင်ပို့မှု ထိပ်သီးဖြစ်တဲ့ ရုရှားဟာ ပုံမှန်အားဖြင့် ကမ္ဘာ့ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုရဲ့ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ရောင်းချပေးနေတာလို့ သူက ပြောပါတယ်။

"ရုရှားဟာ တစ်နှစ်ကို ကုလားပဲတန်ချိန် နှစ်သိန်းကနေ နှစ်သိန်းခွဲ အနည်းဆုံး တင်ပို့နေတာပါ။ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ စစ်ပွဲ စဖြစ်လိုက်တော့ ရုရှားရောင်းအားဟာ လုံးလုံးလျားလျား ပျက်စီးသွားပါတယ်" လို့ သူက ပြောပါတယ်။

သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးပြဿနာတွေဟာ ရောင်းအားအကန့်အသတ် ဖြစ်နေတာတွေကို ပိုဆိုးစေပြီး အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ကုလားပဲဈေးတွေကို မြင့်တက်လာစေခဲ့ပါတယ်။

ပစိဖိတ်အနောက်မြောက်ဆိပ်ကမ်းတွေမှာ ကုန်သင်္ဘောတွေ ကျပ်နေတာကြောင့် အချို့ရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေက မိုင်ထောင်ချီဝေးတဲ့ ရထားလမ်းကြောင်းတွေကနေ ကုလားပဲ တင်ပို့နေကြရကာ တစ်ကွေ့တစ်ပတ်နဲ့ အကုန်အကျ ပိုများနေကြရပါတယ်။

Columbia Grain International ဟာ ပုံမှန်ဆို ကုလားပဲကို ပစိဖိတ်အနောက်မြောက်ဆိပ်ကမ်း ကုန်သင်္ဘောတွေနဲ့ တင်ပို့နေကျ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆိပ်ကမ်းတွေ ပြည့်ကျပ်နေတာကြောင့် တက္ကဆပ်ပြည်နယ်၊ ဟူစတန်မြို့ထိရောက်အောင် ရထားလမ်းကနေ ပို့ပြီး အဲဒီမှာ သင်္ဘောတင်ဖို့ ရှာဖွေရကာ ပို့ဆောင်စရိတ် နှစ်ဆနီးပါး ကုန်ကျနေတယ်လို့ Van Pevenage က ပြောပါတယ်။

မနိုင်ဝန်ထမ်းနေရတဲ့ ရထားလိုင်းတွေကလည်း ကုန်ဝန်ပိနေပြီး တင်ပို့လိုက်တဲ့ ကုလားပဲတွေဟာ ဆိပ်ကမ်းကနေ သင်္ဘောတွေ ထွက်ခွာသွားပြီး အတန်ကြာမှ ရောက်ရှိလာကြပါတယ်။

"ကုန်တွေဟာ ဟူစတန်မှာ ရှစ်ပတ်လောက် သောင်တင်နေပြီး နောက်သင်္ဘောအထွက်ကို စောင့်နေကြရပါတယ်" လို့ Van Pevenage က ပြောပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကုလားပဲ ဝယ်လိုအားဟာ ရောင်းလိုအားထက် ကျော်လွန်နေတယ်လို့ ကုန်သွယ်ရေးစာရင်းတွေနဲ့ Shree Sheela International ရဲ့ သုတေသနပြုချက်အရ သိရပါတယ်။ တူကရီနိုင်ငံဟာ ကုလားပဲတင်ပို့မှု တားမြစ်ခဲ့ပြီး မက္ကဆီကိုနိုင်ငံမှာတော့ ရာသီဥတုဆိုးရွားမှုကြောင့် ကုလားပဲအထွက်တွေ ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။

ကုလားပဲတင်ပို့မှု ထိပ်သီးတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ သြစတြေးလျမှာ လယ်သမားတွေဟာ စိုက်ခင်းရေကြီးရေလျှံမှု ရင်ဆိုင်နေရပြီး ပို့ကုန်လုပ်ငန်းတွေကလည်း သင်္ဘောကွန်တိန်နာ နေရာရရေး အသည်းအသန် လုံးပမ်းနေကြရပါတယ်။

တချို့တောင်သူတွေကတော့ ပျက်စီးသွားတဲ့ ပဲကို ပြန်စိုက်ကောင်း စိုက်နိုင်တယ်လို့ ဆစ်ဒနီမြို့ရှိ IKON Commodities လယ်ယာကုန်စည်လုပ်ငန်းရဲ့ ဒါရိုက်တာ Ole Houe က ပြောပါတယ်။

"စိုက်ထားပြီး ကုလားပဲသီးနှံများစွာ ရေနစ်မြုပ်နေတယ်" လို့ Houe က ပြောပြီး သြစတြေးလျက အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတို့လို ပဲစားများတဲ့ ဈေးကွက်တွေဆီ အဓိကထား တင်ပို့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ လယ်သမားတွေဟာ ယခုနှစ်အတွင်း ကုလားပဲ စိုက်ဧက ငါးရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချစိုက်ပျိုးခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန (USDA) က အစီရင်ခံပါတယ်။

အမေရိကားမှာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တုန်းက မြောက်ဒါကိုတာကနေ ဝါရှင်တန်ပြည်နယ်အထိ မိုးခေါင်ပြီး ကုလားပဲ ထုတ်လုပ်မှု သုံးပုံတစ်ပုံ လျော့ကျခဲ့တဲ့နောက် ကုန်လက်ကျန်နည်းပါးမှုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ပြည်တွင်းရောင်းကုန်စုစုပေါင်းဟာ ဇွန်လ ၁ ရက်စာရင်းအရ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ထက် ၁၀ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းနေတယ်လို့ USDA ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရပါတယ်။

ဒီတိုင်အောင် မွန်တားနားပြည်နယ်က တောင်သူ Ryan Bogar ကတော့ ဒီလို ကုန်ပြတ်လပ်မှုဟာ သူတို့မိသားစု စိုက်ထားတဲ့ ကုလားပဲ ဧက ၁၅၀၀ အောင်မြင်ဖို့ အကြောင်းဖြစ်စေမယ်လို့ အလောင်းအစားလုပ်ထားပါတယ်။ ကုလားပဲဟာ ပြောင်းသီးနှံထက် ဓာတ်မြေသြဇာ လိုအပ်ချက်နည်းပြီး ရောင်းတဲအခါ ဂျုံထက် ဈေးနှစ်ဆ ရတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

ဂျုံဈေးတွေဟာ မတ်လအတွင်းက စံချိန်တင်နှုန်းအနီးထိ မြင့်တက်ခဲ့ပေမဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တွေမှာတော့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း စီးပွားရေးပျက်ကပ် ဖြစ်ရင် ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်ချက်တွေက ကုန်စည်ဈေးကွက်အပေါ်ရိုက်ခတ်ပြီး ဂျုံဈေးဟာ ယူကရိန်းစစ်ပွဲ မတိုင်ခင်နှုန်းဆီ ပြန်ကျသွားပါတယ်။

"ဂျုံကတော့ အမြတ်ကျန်စေမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ စက်ပစ္စည်းသစ်တစ်ခု ဝယ်ချင်တာမျိုး၊ ငွေ ထပ်တိုးပွားချင်တာမျိုးဆိုရင်တော့ ကုလားပဲလေးပါ ရောစိုက်ပေးတာကောင်းတယ်" လို့ Bogar က ပြောပါတယ်။

ဝေယံဟိန်း (B.Ag)

Ref: Fewer chickpeas means cheap protein and hummus could be harder to find - Reuters

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...