ဂျုံနဲ့ တခြားလယ်ယာကုန်စည်ဈေးတွေ ပြန်ကျလာချိန်မှာ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးတွေကတော့ မြင့်တက်လျက် ရှိနေပါတယ်။ ဒါဟာ လူသားသန်းပေါင်းများစွာကို ဆင်းရဲတွင်းထဲ သက်ဆင်းစေခဲ့တဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုပြဿနာ အကင်းမသေသေးတဲ့လက္ခဏာ ဖြစ်ပါတယ်။
အာရှဈေးကွက် ရည်ညွှန်းဈေးတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ထိုင်းဆန်ဈေးဟာ နှစ်နှစ်နီးပါးအတွင်း အမြင့်ဆုံးအထိ ထိုးတက်ခဲ့ပါတယ်။ ဈေးတက်စေတဲ့ အဓိကအကြောင်းဟာ ဝယ်လိုအားကောင်းမွန်မှုကြောင့် ဖြစ်ပြီး ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့် ဂျုံရောင်းအား ပြတ်တောက်ခဲ့တဲ့နောက်ပိုင်း အချို့နိုင်ငံတွေက ဂျုံအစား ဆန်ကို ပိုမိုဝယ်ယူလာကြလို့ပါ။ တချို့ ဆန်တင်သွင်းနိုင်ငံတွေဟာ ပွဲတော်ရာသီတွေ မတိုင်ခင် ဆန်ဖြည့်တင်းဝယ်ယူနေသလို ထိုင်းဘတ်ငွေတန်ဖိုး မြင့်တက်မှုကလည်း ဒေါ်လာနဲ့အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်တဲ့ ဆန်ဈေးတွေကို ကြီးမြင့်လာစေခဲ့ပါတယ်။
ဆန်ဟာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေတစ်ဝက်လောက်ရဲ့ အခြေခံအစားအစာဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် မတ်လတုန်းက ဂျုံဈေးတွေ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ပေမဲ့ ဆန်ကတော့ ကျန်သီးနှံတွေနဲ့စာရင် ၂၀၂၂ တစ်လျှောက်လုံး ဈေးတည်ငြိမ်ခဲ့ကာ အာရှတိုက်အတွင်း စားသောက်ကုန်ဈေး မြင့်တက်မှုကို အထိန်းအကွပ်ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
အခုလို ဆန်ဈေးတွေ ကြီးမြင့်လာခြင်းက တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဗီယက်နမ်တို့လို ဆန်စားသုံးတဲ့နိုင်ငံတွေက လူဦးရေသန်းထောင်ချီအတွက်တော့ မလိုလားအပ်တဲ့သတင်း ဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။ ကုလသမဂ္ဂကတော့ ဆန်ဈေးတွေတက်လာတာကို အန္တရာယ်တစ်ခုအဖြစ် သတိပေးထားပြီး စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ နိုးနိုးကြားကြား ရှိကြဖို့ ဆော်သြထားပါတယ်။
ဆန်တင်ပို့မှုဒုတိယအများဆုံး ထိုင်းနိုင်ငံဆီကနေ အီရတ်နဲ့ အင်ဒိုနီးရှားတို့က အများအပြား ဝယ်ယူတယ်လို့ ထိုင်းဆန်ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းရဲ့ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဥက္ကဋ္ဌ Chookiat Ophaswongse က ပြောပါတယ်။ "အီရတ်က ကျွန်တော်တို့ဆန်ကို လစဉ် ဝယ်ယူအားပေးနေပါတယ်" လို့ ၎င်းက ပြောပါတယ်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အီရတ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ ထိုင်းဆန်ဝယ်ယူမှုအများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ထိုင်းဆန်ဈေးတွေ ပိုပြီး ကြီးမြင့်လာတာကြောင့် အော်ဒါမှာယူမှုတွေတော့ နှေးကွေးလာပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ မလေးရှားမှာရှိတဲ့ ဝယ်လက်တွေက ဈေးပိုသက်သာတဲ့ဆီကို ပြောင်းလဲဝယ်ယူလာကြောင်း၊ သီးနှံသစ်တွေ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်မဲ့ မတ်လဝန်းကျင်ရောက်ရင်တော့ ဈေးတွေ ပြန်ကျလာနိုင်ကြောင်း Chookiat က ပြောပါတယ်။
အဲဒီအချိန် ဈေးကျလာရင်တောင် ထိုင်းဆန်ဟာ အမျိုးအစားတူ ဗီယက်နမ်ဆန်ထက် ဈေးပိုများနေဦးမယ်လို့ ၎င်းက ပြောပါတယ်။ ထိုင်းဆန် နောက်ဆုံးပေါက်ဈေးဟာ တစ်တန်ကို ၅၂၃ ဒေါ်လာ ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၁ မတ်လနောက်ပိုင်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ဗီယက်နမ်ဆန်ဟာ ထိုင်းဆန်ထက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း ဈေးပိုသက်သာကာ တစ်တန်ကို ၄၅၈ ဒေါ်လာကနေ ၄၆၂ ဒေါ်လာကြားမှာ ရှိနေပါတယ်။
ထိုင်းဆန်ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းဟာ ယခုနှစ် ထိုင်းဆန်တင်ပို့မှု ခန့်မှန်းချက်ကို အစောပိုင်းက တန်ချိန် ရှစ်သန်း မှန်းထားရာကနေ တန်ချိန် ၇ ဒသမ ၅ သန်းထိ လျှော့ချလိုက်ကြောင်း Chookiat က ပြောပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာတော့ ထိုင်းဆန်တင်ပို့မှုဟာ တန်ချိန် ၇ ဒသမ ၇ သန်းထိ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး လေးနှစ်အတွင်း အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း ကနဦး ထွက်ရှိထားတဲ့ ပို့ကုန်စာရင်းတွေအရ သိရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း လက်ရှိအနေအထားအရ ဆန်ဈေးတွေဟာ အတက်ပိုင်းမှာဆက်ရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဝေယံဟိန်း (B.Ag)
Ref: Soaring Rice Price Shows Food Inflation Still Stalking the World - Bloomberg
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်