မြေအစိုဓာတ်ခမ်းခြောက်မှုကြောင့် ၂၀၂၄ နှစ်ဦးပိုင်း အာရှဆန်ထုတ်လုပ်မှု ထိခိုက်နိုင်

စိုက်ပျိုးချိန် မြေအစိုဓာတ်ခမ်းခြောက်တာ၊ ဆည်ရေလျော့နည်းတာအပြင် အယ်နီညိုဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းချက်တွေအရ အာရှတိုက်ရဲ့ နောက်ပိုင်းရာသီ စပါးသီးနှံတွေ ထိခိုက်ဖွယ်ရှိကာ ၂၀၂၄ နှစ်ဦးပိုင်း အထွက်နှုန်းတွေ ကျဆင်းပြီး ဆန်ရောင်းအားကျပ်တည်းမှုနဲ့ စားသောက်ကုန်ဈေး မြင့်တက်မှုတွေ ဆက်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိနေပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့မှုထိပ်သီး အိန္ဒိယနဲ့ တင်ပို့မှု ဒုတိယအများဆုံး ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှာ လာမယ့်နှစ် ပထမသုံးလပတ်အတွင်း နောက်ပိုင်းရာသီ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ ဆန်တင်သွင်းမှု မြင့်မားတဲ့ အင်ဒိုနီးရှားမှာတော့ တောင်သူတွေ စပါးစိုက်ပျိုးချိန် မိုးခေါင်ရေရှားမှု ကြုံနေရကြောင်း ကုန်သည်တွေနဲ့ ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်သူတွေက ပြောပါတယ်။

"ဆန်ဈေးမြင့်နေတဲ့အတွက် စပါးစိုက်ပျိုးမှုတော့ တိုးလာပါမယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဒေသတွေမှာ ဆည်ရေနည်းနေတာကြောင့် သွင်းရေရနိုင်မှု စိုးရိမ်ရပြီး နောက်ပိုင်းရာသီစပါးတွေမှာ အထွက်ကျဆင်းတာ ကြုံလာရနိုင်တယ်" လို့ လန်ဒန်ရှိ နိုင်ငံတကာကောက်ပဲသီးနှံကောင်စီရဲ့ ပညာရှင် Peter Clubb က ပြောပါတယ်။

"အိန္ဒိယနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံတို့က ဆန်တင်ပို့မှုအပေါ် ပိုမိုတင်းကျပ်လာဖွယ်ရှိပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားမှာ ၂၀၂၄ နွေစပါးအတွက် သွင်းရေပေးမယ့် ဆည်တွေ ပြီးခဲ့တဲ့ လတွေအတွင်း ရေလျော့နည်းလာပါတယ်" လို့ ၎င်းက ပြောပါတယ်။

ယခုနှစ်အတွင်း အယ်နီညိုအကျိုးဆက်အနေနဲ့ ပူပြင်းခြောက်သွေ့တဲ့ ရာသီဥတုဖြစ်ပေါ်ပြီးနောက် ဆန်တင်ပို့မှု၊ တင်သွင်းမှု အဓိကပြုလုပ်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းပြီး ယခုနှစ် ကမ္ဘာ့ဆန်ရောင်းအား ကျပ်တည်းခဲ့ရပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အတွင်း ဆန်ပို့ကုန်အများစုဟာ အာရှတိုက်ကလာတာဖြစ်ပြီး အဲဒီက အဓိကရောင်းလက်နိုင်ငံတွေမှာ ၂၀၂၃ အတွင်း ဆန်ဈေးတွေ ၃၀ ကနေ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယက ဆန်တင်ပို့မှု ပိတ်ပင်ခဲ့ပြီးနောက် အာရှဆန်ဈေးတွေ ၁၅ နှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံးအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။

အယ်နီညိုရာသီဥတုဟာ ၂၀၂၄ ဧပြီ-ဇွန်ကာလအထိ ဆက်ဖြစ်ပေါ်မယ်လို့ အမေရိကန်အစိုးရမိုးလေဝသခန့်မှန်းရေးဌာနက နိုဝင်ဘာလထဲမှာ ထုတ်ပြန်ထားပြီး ဂျပန်မိုးလေဝသဌာနကလည်း မတ်-မေ ကာလအထိ အယ်နီညိုဆက်ဖြစ်နိုင်ခြေ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ဆန်အထွက်ကျဆင်းပြီး စားသောက်ကုန်ဈေး ကြီးမြင့်မှုအန္တရာယ်တွေရှိတာကြောင့် အိန္ဒိယဟာ အနည်းဆုံး လာမယ့်နှစ်လယ်ပိုင်းအထိ ဆန်တင်ပို့မှုကန့်သတ်ချက်တွေ ဆက်ထားသွားဖို့ ရှိပါတယ်။ ထိုင်းမှာတော့ ပို့ကုန်အတွက် ဆန်အပိုအလျှံ လျော့နည်းလာနိုင်တယ်လို့ ကုန်သည်နဲ့ ဈေးကွက်လေ့လာသူတွေက ပြောပါတယ်။

"အိန္ဒိယဆန်တင်ပို့မှု မရှိချိန်မှာ ထိုင်းနဲ့ ဗီယက်နမ်က ကမ္ဘာ့ဆန်ပို့ကုန်ဈေးကွက်အတွင်း ရောင်းချမှုပမာဏ ပိုများလာနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီနှစ်နိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပေါ်တဲ့ ရာသီဥတုအခြေအနေတွေဟာ ဆန်ဈေးကို အပြောင်းအလဲဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်" လို့ BMI ဈေးကွက်သုတေသနအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

အာရှရဲ့ အကြီးဆုံးဆန်ဝယ်လက်တွေဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနဲ့ ဖိလစ်ပိုင်တို့ကတော့ ဆန်ပမာဏများစွာ ဝယ်ယူနေကြပါတယ်။

ဖိလစ်ပိုင်ဟာ ပြည်တွင်းဆန်ရောင်းအား မြှင့်တင်ရေးနဲ့ ဈေးနှုန်းထိန်းချုပ်ရေးအတွက် နောက်ထပ်ဆန်တန်ချိန်တစ်သန်း တင်သွင်းဖို့ ပုဂ္ဂလိကကုန်သည်တွေကို အချိန်တစ်လပေးပြီး ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရ စားနပ်ရိက္ခဏာဝယ်ယူရေးအဖွဲ့ Bulog ကတော့ ဆန်တင်ချိန်တစ်သန်း တင်သွင်းရေးစာချုပ်တွေ ချုပ်ဆိုထားပြီးကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

မိုးကို အားပြုစိုက်ပျိုးကြပြီး အဓိကမိုးစပါးနဲ့ မတူတာက နောက်ပိုင်းရာသီ စပါးသီးနှံဟာ မြေအစိုဓာတ်လုံလောက်မှုနဲ့ သွင်းရေအပေါ် များစွာ မှီခိုရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

ဒီဇင်ဘာ-ဇန်နဝါရီမှာ စိုက်ပျိုးပြီး မတ်လဝန်းကျင်မှာ ရိတ်သိမ်းလေ့ရှိတဲ့ အိန္ဒိယဆောင်းစပါးဟာ အထွက်နှုန်း ငါးပုံတစ်ပုံထိ ကျဆင်းနိုင်ပြီး တန်ချိန် သန်း ၂၀ ဝန်းကျင်သာရှိနိုင်မယ်လို့ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

"စပါးစိုက်ပြည်နယ်များစွာမှာ မြေအစိုဓာတ် ပုံမှန်အောက်ကျရောက်နေပြီး ဆည်ရေဟာ ၁၀ နှစ်တာပျမ်းမျှနှုန်းထက် လျော့နည်းနေပါတယ်" လို့ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်း အန္ဓရပြည်နယ်၊ ကာကီနာဒါမြို့အခြေစိုက် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ယောက်က ပြောပါတယ်။

အရှေ့တောင်အာရှ လူဦးရေအထူထပ်ဆုံး အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှာတော့ ပြီးခဲ့တဲ့လေးလအတွင်း အလွန်အမင်းခြောက်သွေ့မှုအခြေအနေ ကြုံတွေ့ခဲ့ရကာ မြေအစိုဓာတ်နိမ့်ကျမှုနဲ့ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးရေး နှောင့်နှေးမှုတို့ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်လို့ အစိုးရတာဝန်ရှိသူနဲ့ ကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။

တောင်သူတွေဟာ ဒီဇင်ဘာလရောက်မှ စပါးစတင်စိုက်ပျိုးကာ မေ-ဇွန်ကာလလောက်မှ ရိတ်သိမ်းနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားတာကြောင့် ပုံမှန်ထက် နှစ်လ၊ သုံးလလောက် နောက်ကျနိုင်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှားစားနပ်ရိက္ခာအေဂျင်စီ အကြီးအကဲ Arief Prasetyo Adi က ပြောပါတယ်။

အင်ဒိုနီးရှားစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး Amran Sulaiman ကလည်း နိုဝင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့က လွှတ်တော်တွင်းမှာ အယ်နီညိုရာသီဥတု လာမယ်ဖေဖော်ဝါရီအထိ ဆက်ရှိနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဝေယံဟိန်း (B.Ag)

Ref: Dry soil to curb Asia's early 2024 rice output, pressure supply - Reuters

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်