ဗုံးဆန်၊ အမြောက်ဆန်တွေကြား တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်တွေကို ကယ်ထုတ်နေတဲ့ ယူကရိန်းအမျိုးသမီး

အခုတော့ အဲလက်စ်ဟာ ဝိတ်နည်းနည်း ပြန်တက်လာပြီး လမ်းလျှောက်စပြုနေပါပြီ။ ဇန်နဝါရီလအတွင်း နာတာလီယာပိုပိုဗာတို့ ဂေဟာကို စရောက်စဉ်က သူ့ခန္ဓာတစ်ပြင်လုံးမှာ ပြည့်နှက်နေတဲ့ သွေးတစိုစို အရှိုးရာတွေလည်း ခုတော့ မရှိတော့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အစာအိမ်ဝေဒနာတော့ ကျန်နေသေးပြီး သူဟိန်းတဲ့အတဲ့အသံဟာ ဆေးလိပ်သမားတစ်ယောက် ချောင်းဆိုးသလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူ အသက်တော့ ရှင်မှာပါ။ နောက်ပြီး အဲလက်စ်အတွက် အိမ်ရာသစ်တစ်ခု လိုအပ်နေပါတယ်။ ယူကရိန်းမြို့တော် ကီးယက်မြို့စွန်က တဲငယ်လေးတစ်လုံးဟာ အဲလက်စ်လို ကျားဖြူတစ်ကောင်နေထိုင်ဖို့ သင့်တော်တဲ့နေရာ မဟုတ်ပါဘူး။

ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဟာ အရင်နှစ်တုန်းက ရုရှားလက်ကနေ ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့တဲ့ ဗော့ချန်မြို့အနီး အဲလက်စ်ကို တွေ့ရှိခဲ့ကြတာပါ။ သူတို့တွေ့တဲ့အချိန် အဲလက်စ်ဟာ လှောင်အိမ်ကျဉ်းကျဉ်းကျုတ်ကျုတ်ထဲမှာ ပိတ်မိနေပြီး အစာရေစာငတ်ပြတ်နေပါတယ်။ ကျားကြီးကို တွေ့တာနဲ့ သူတို့က မစ္စပိုပိုဗာဆီ လှမ်းဆက်သွယ်ပါတယ်။ မစ္စပိုပိုဗာက မိုင် ၃၇၀ ခရီးကို သူ့ဗန်ကားနဲ့ မောင်းနှင်လာပြီး အဲလက်စ်ကို သူ့မတို့ ဂေဟာဆီ ခေါင်ဆောင်လာခဲ့ပါတော့တယ်။

ရုရှားကျူးကျော်စစ် ဝင်လာပြီးနောက်ပိုင်း မြင်းစီးကလပ်ပိုင်ရှင်ဟောင်း မစ္စပိုပိုဗာ ကယ်တင်ခဲ့တဲ့ တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် အကောင် ၆၀၀ ထက်မနည်း ရှိနေပါပြီ။ အများစုကတော့ ရှေ့တန်းစစ်မြေပြင်အနီးက အိမ်တွေ/ပုဂ္ဂလိကတိရစ္ဆာန်ရုံတွေမှာ မွေးမြူလာခဲ့တဲ့အကောင်တွေ ဖြစ်ပြီး စစ်ဖြစ်တဲ့အခါ စွန့်ပစ်ခံခဲ့ရသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူကရိန်းစစ်သားတွေက မစ္စပိုပိုဗာကို ဝန်းရုံစောင့်ရှောက်ပေးလေ့ရှိပြီး တစ်ခါတလေ ကျည်ဆန်အမြောက်ဆန်ကြားကနေ တိရစ္ဆာန်တွေကို ကယ်ထုတ်ကာ သူမဗန်ကားပေါ် ဝိုင်းတင်ပေးတတ်ကြပါတယ်။ တလောတုန်းကလည်း ဘက်ခမတ်မြို့မှာ ဝက်ဝံတစ်ကောင်ကို မေ့ဆေးပေးပြီး ကယ်ထုတ်ဖို့ သူမ ကြိုးစားနေစဉ် ရုရှားဘက်က ဗုံးမိုးတွေ ရွာချတာကြောင့် စစ်သားတွေက သူမကို နောက်ပြန်ဆုတ်ဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့ကြတယ်။ သူမက မနာခံဘဲ ငြင်းဆန်ခဲ့တယ်။ ခဏနေတော့ ဗုံးသီးတစ်လုံး သူမနဲ့ မလှမ်းမကမ်းနေရာကို ကျရောက်လာတယ်။

အဲဒီအချိန်မှာ “သေရင်လည်းအတူပေါ့” ဆိုပြီး ဝက်ဝံနဲ့ စကားပြောနေခဲ့တာကို သူမ မှတ်မှတ်ရရ ပြန်ပြောပြပါတယ်။ ကံကောင်းချင်တော့ ဗုံးသီးက မပေါက်ကွဲခဲ့ပါဘူး။ “အဲဒီနောက်ပိုင်း စစ်သားတွေက ကျွန်မကို အရူးလို့ ခေါ်ကြတယ်” ဆိုပြီး သူမက ရယ်မောရင်း ပြောပြနေပါတယ်။

သူမ ကယ်တင်ခဲ့တဲ့ တိရစ္ဆာန်တချို့ကို ကီးယက်တိရစ္ဆာန်ရုံမှာ ထားရပါတယ်။ အဲဒီမှာကလည်း သူ့ပြဿနာနဲ့သူပါ။ လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်ချိန်တွေဆိုရင် တိရစ္ဆာန်အများစု မှောင်မှောင်မည်းမည်းထဲမှာ နေကြရပါတယ်။ ဆင်ကြီးတွေထဲက တစ်ကောင်ကတော့ ရုရှားဘက်က ဒုံးကျည်တွေ ပစ်ခတ်ချိန်မှာ ဘယ်လိုကာဗာယူရမလဲဆိုတာ သိနေပြီလို့ ရုံမှူးက ပြောပါတယ်။ တခြားအကောင်တွေကတော့ ဆောက်တည်ရာမရ ကြောက်လန့်ကြဆဲပါပဲ။ တိရစ္ဆာန်ရုံမှာ အပူပေးစနစ်ပြတ်တောက်သွားရင် အသုံးပြုနိုင်အောင် ထင်းတွေကို စုဆောင်းထားတယ်လို့လည်း သိရတယ်။

တိရစ္ဆာန်ရုံမှာ နေရာလွတ်က နည်းနည်းလာသလို မစ္စပိုပိုဗာဂေဟာရဲ့ အခြေအနေကလည်း ပိုပြီးတောင် ဆိုးနေတာကြောင့် အစောက်အရှောက်ခံတိရစ္ဆာန်အများစုကို အခြားနိုင်ငံတွေဘက် ရွှေ့ပြောင်းရပါတယ်။ ပထမနေရာက ပိုလန်နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း တိရစ္ဆာန်ရုံတစ်ခုပါ။ အဲဒီမှာ တိရစ္ဆာန်တွေကို အကောင်းပကတိပြန်ဖြစ်အောင် ထူ‌ထောင်မှုပြုပြီး ဥရောပတိုက်ထဲက တခြားတိရစ္ဆာန်ရုံတွေဆီ လွှဲပြောင်းပေးပို့ရပါတယ်။

ဗုံးဆန်ကျည်ဆန်ရန် ကြောက်ရတာအပြင် မစ္စပိုပိုဗာနဲ့ သူမတွဲဖက် UA Animals အဖွဲ့တို့ဟာ ယူကရိန်းဗျူရိုကရေစီယန္တရားနဲ့လည်း ရင်ဆိုင်ရပါသေးတယ်။ တိရစ္ဆာန်တွေကို ပြည်ပပို့နိုင်ဖို့အရေး ရုံးပိုင်းဆိုင်ရာစာရွက်စာတမ်းတွေ ပြင်ဆင်ရတာဟာ လနဲ့ချီ ကြာမြင့်ပါတယ်။ မစ္စပိုပိုဗာက သူမဆီမှာ ဘယ်လိုမှမရှိနိုင်တဲ့ တိရစ္ဆာန်ဆိုင်ရာအချက်အလက်တွေကို ရုံးအရာရှိတွေက တောင်းခံတဲ့အပေါ် မကျေနပ်လှပါဘူး။

“ကျွန်မကယ်တင်လိုက်တဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေဟာ ဘယ်ကလာသလဲ သိဖို့နေနေသာသာ ဘယ်သူ ပိုင်သလဲဆိုတာတောင် မသိပါဘူး” လို့ သူမ ပြောပါတယ်။

ဒီလိုမျိုးနှောင့်နှေးကြန့်ကြာမှုတွေက တိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ ဒုက္ခကို ပိုများစေပါတယ်။ “သူတို့ကို ဥရောပနိုင်ငံတွေဆီ တတ်နိုင်သမျှ မြန်မြန်ပို့ဆောင်ဖို့ လိုတယ်။ ဒီမှာက ဘယ်လိုမှ မဖြစ်တော့ဘူး” လို့ သူမ ပြောတယ်။

လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တဲ့အချိန်ဆိုရင် မီးစက်ကို အသုံးပြုပြီး သူမ စောင့်ရှောက်ထားတဲ့ ကျားတွေအတွက် အပူဓာတ်လွှတ်ပေးရပါတယ်။ ကီးယက်မြို့အနီးတဝိုက်ကို ဒုံးကျည်တွေနဲ့ တိုက်ခိုက်တဲ့အချိန်ဆိုရင် သူတို့ကို စိတ်ငြိမ်ဆေး ကျွေးထားရပါတယ်။

မစ္စပိုပိုဗာဟာ တလောတုန်းကတော့ ရုရှားသိမ်းပိုက်ထားတဲ့ ဒွန်းနက်နက်မြို့စွန်ကနေ ကယ်ထုတ်လာခဲ့တဲ့ ခြင်္သေ့တစ်ကောင်အတွက် နိုင်ငံကူးလက်မှတ် ရရှိအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီခြင်္သေ့မဟာ မျိုးလွယ်ထားရတာဖြစ်ပြီး ပြည်ပကို လွှဲပြောင်းမယ့်ရက်မတိုင်ခင် အရင်နေ့မှာ ကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့ ခြင်္သေ့ကလေးသုံးကောင် မီးဖွားသွားခဲ့ပါသေးတယ်။ ■

ဝေယံဟိန်း (B.Ag)

Ref: Meet the woman who is saving Ukraine’s wild animals - The Economist

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...