ဇင်ထူးနိုင်- အင်္ဂလိပ်အမည် - Citronella Plant
- သိပ္ပံအမည် - Cymbopogon nardus
စပါးလင်ဆီမွှေး (Cintronella) ဟာ သက်ကယ်ပင်နဲ့ ဆင်တူသလို ဂျပန်မြက် (မြက်ယားပင်) နဲ့လည်း တူပါတယ်။ စပါးလင်ဆီမွှေးဟာ စပါးလင်လောက် အနံ့မပြင်းပေမယ့် နှစ်လိုဖွယ်ကောင်းတဲ့ သံပရာအနံ့ရှိတာကြောင့် လူကြိုက်များပါတယ်။ သူ့ရဲ့အရွက်ကို ဟင်းလျာတွေနဲ့ ဟင်းချိုချက်ပြုတ်ရာမှာ အနံ့အရသာ ကောင်းစေဖို့ အသုံးပြုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အပြင် အရည်ရွှမ်းတဲ့ပင်စည်ရဲ့ အဖြူရောင်အပိုင်းကိုလည်း ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်အနေနဲ့ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ရနံ့မွှေးတဲ့ လက်ဖက်ခြောက်ကိုလည်း အရွက်ကနေ ပြုလုပ်ရယူနိုင်ပါသေးတယ်။ စပါးလင်ဆီမွှေးပင်ကနေ ထုတ်ယူရရှိတဲ့ အဆီမှာဆိုရင် geraniol၊ citral နဲ့ citronellal ဓာတ်တွေပါဝင်နေပြီး အမျိုးမျိုးသော အစားအစာတွေ ထုတ်လုပ်ရာမှာ အရသာကောင်းမွန်စေဖို့အတွက် အသုံးပြုကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Citral ဓာတ်ဟာဆိုရင် ပန်းသီး၊ သံပရာ၊ စတော်ဘယ်ရီနဲ့ ဗနီလာ အရသာများကို တုပဖို့ရာအတွင် အသုံးပြုနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
စပါးလင်ဆီမွှေးရဲ့ မူရင်းဒေသက အာရှတိုက် တောက်ဘက်ပိုင်းဒေသတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စပါးလင်ဆီမွှေး အပင်ရုံတစ်ရုံဟာ အမြင့် ၄ ပေကနေ ၆ ပေအထိ ကြီးထွားနိုင်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ နေရာဒေသ အနှံ့အပြားမှာ ပေါက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။
အလင်းရောင်
စပါးလင်ဆီမွှေးအပင်တွေကို အိုးနဲ့ စိုက်ပျိုးနိုင်သလို မြေကြီးပေါ်မှာ ချစိုက်လို့လည်း ရပါတယ်။ အလင်းရောင် ကောင်းစွာရရှိတဲ့နေရာမှာ စိုက်ပျိုးမယ်ဆိုရင် အပင်ကြီးထွားသန်မာဖို့ အထောက်အကူပြုနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ စပါးလင်ဆီမွှေးအပင်တွေဟာ နေရောင်ခြည် တိုက်ရိုက်ကျရောက်တာကို ကောင်းကောင်းခံနိုင်ရည်ရှိသလို အရိပ်အနည်းငယ်ရစေနိုင်မယ့် သစ်ပင်တွေအနီးအနားနဲ့ အိမ်ပတ်ဝန်းကျင် အနီးအနားမှာလည်း စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။
မြေဆီလွှာ
စပါးလင်ဆီမွှေးအပင်ဟာ မြေဆီလွှာ အတော်များများမှာ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်ပါတယ်။ အဓိကအားဖြင့် သစ်ဆွေးဓာတ်ကို အခြေခံတဲ့ မြေဆီလွှာကို ကြိုက်နှစ်သက်ပြီး ရေဝပ်တာမျိုးကိုတော့ နှစ်သက်ခြင်းမရှိပါဘူး။ မိုးများတဲ့ ဒေသတွေမှာဆိုရင် ဂဝံမြေနဲ့ ဂဝံအောက်ခံမြေတွေမှာ ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်းနိုင်ပါတယ်။ အိုးနဲ့စိုက်ပျိုးတဲ့ အပင်တွေမှာတော့ မြေဆီလွှာအစိုဓာတ်ကိုလည်း ထိန်းထားစေချင်တယ် ရေစိမ့်ဝင်မှုလည်း ကောင်းစေချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ကျောက်ပွ (Perlite) ၊ ရေညှိအဆွေး (Peat moss) နဲ့ အသင့်သုံး စပ်မြေတို့ကို ကောင်းစွာရောစပ်ပြီး စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။
ရေ
စပါးလင်ဆီမွှေးအပင်ဟာ နေရောင်ခြည်ကောင်းကောင်းရတဲ့ နေရာမှာ ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းနိုင်ပြီး ပူပြင်းမှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိပေမယ့် အစိုဓာတ်မပြတ်ရှိနေဖို့အတွက် ရေကိုပုံမှန်လောင်းပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ မြေဆီလွှာကို ပုံမှန်စစ်ဆေးပြီး အပေါ်ယံမြေသား ၂ လက်မခန့်လောက် ခြောက်သွေ့နေပြီဆိုရင် ရေလောင်းပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ရေမလောင်းဘဲနဲ့ အချိန်အတော်ကြာကြာ ထားလိုက်မယ်ဆိုရင် အပင်ရဲ့အောက်ဖက်မှာရှိနေတဲ့ အရွက်တွေဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အဝါရောင်ပြောင်းလာပြီး ခြောက်သွေ့ကာ ကြွေကျသေဆုံးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့နောက် အပင်ရဲ့ ရှင်သန်နိုင်စွမ်းကိုပါ ထိခိုက်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရေဝပ်တာမျိုးကိုတော့ မကြိုက်နှစ်သက်ပေမယ့် အပင်ခြေမှာ အစိုဓာတ်မပြတ်ရှိနေဖို့ကို အမြဲသတိပြုသင့်ပါတယ်။
ရာသီဥတုနဲ့ စိုထိုင်းဆ
စပါးလင်ဆီမွှေးအပင်ဟာ အကြမ်းခံတဲ့ အပင်ဖြစ်ကာ ပူနွေးပြီး မိုးများတဲ့ဒေသတွေမှာ ကောင်းစွာ ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းနိုင်ပါတယ်။ အရမ်းပူလွန်း အေးလွန်းတဲ့အခါမှာတော့ အပင်တွေကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။ အစိုဓာတ် ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ အပင်ဖြစ်ပေမယ့်လည်း အပင်ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အစိုဓာတ် အရမ်းများနေမယ်ဆိုရင်လည်း အပင်ကို ပုပ်စေနိုင်ပါတယ်။ ၎င်းတို့ ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ စိုထိုင်းဆ ပမာဏကတော့ ၄၀ - ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း ဖြစ်ပါတယ်။
စိုက်ပျိုးမှု
များသောအားဖြင့် မြေအစိုဓာတ် အလုံအလောက်ရရှိတဲ့ မေလနဲ့ ဇွန်လတွေမှာ စိုက်ပျိုးကြလေ့ရှိပေမဲ့ ရေကို အလွယ်တကူရရှိနိုင်တဲ့ နေရာတွေမှာတော့ တစ်နှစ်ပတ်လုံးစိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။ ပထမဆုံးအနေနဲ့ အကျယ် ၃ ပေ၊ အမြင့် ၆ လက်မ (သို့မဟုတ်) ၁ ပေရှိတဲ့ စိုက်ပေါင်တွေကို ဖော်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြေအစိုဓာတ် ကောင်းကောင်းရှိနေပြီဆိုရင် စပါးလင်ဆီမွှေး အသားတက်တွေကို စိုက်ပေါင်မှာ တစ်ပင်နဲ့ တစ်ပင် ၁ ပေခန့်ခွာပြီး အောက်ခြေအဆစ်တွေ မြုပ်တဲ့အထိ မြုပ်ပြီးစိုက်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပင်ကြား ၁ ပေ တန်းကြား ၃ ပေ ခန့်ခွာပြီး စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။
မြေဩဇာ
ကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့အပင်တွေ ရရှိချင်တယ်ဆိုရင်တော့ မြေဩဇာကျွေးပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ မြေပြုပြင်ချိန်မှာ ထုံးအပါအဝင် အားဖြည့်မြေဩဇာတွေကို တပြိုင်တည်းထည့်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စိုက်ခင်းကို ပေါင်းနှုတ်ပြီးနောက် မြေမဆွခင်မှာလည်း အားဖြည့်မြေဩဇာတွေကို ထည့်ပေးနိုင်ပါတယ်။ မြေဩဇာထည့်ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ ရေသွင်းနိုင်ပါတယ်။ အပင်ကြီးထွားမှုကောင်းစေဖို့အတွက် အသင့်သုံးအီးအမ်ဖျော်ရည်ကိုလည်း ၁ လလျှင် ၁ ကြိမ်လောင်းပေးနိုင်ပါတယ်။ မြေဩဇာကျွေးပေးတဲ့အခါ ယူရီးယား၊ တီစူပါနဲ့ ပိုတက်တို့ကို အချိုးကျထည့်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြေဆွပေါင်းသင်ခြင်း၊ ရွက်ဖျန်းမြေဩဇာကျွေးခြင်း တို့ကိုလည်း ပုံမှန်ပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။
အပင်မျိုးပွားရာတွင် - ကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့ အပင်ကြီးရဲ့ အမြစ်အုံကနေ အဆစ်ပါတဲ့ ပင်တက်ကိုဖဲ့ပြီး တိုက်ရိုက်စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။
ရိတ်သိမ်းရာတွင် - စပါးလင်ဆီမွှေးပင်ဟာ ၄ လကြာလျှင် ၁ ကြိမ်နှုန်းဖြင့် ၁ နှစ်ကို ၃ ကြိမ် ရိတ်သိမ်းနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်
ဆွေးနွေးချက်များ
-
{{ comment.user.name }} - {{ formatDate(comment.created_at) }}
{{ question.title }}