ဧရာ၊ သံလွင်နဲ့ အာရှမြစ်ကြီး ၁၀ စင်း ကြုံလာရမယ့် ရေပြဿနာ

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုတွေကြောင့် အရေးပါတဲ့ ဟိန္ဒူကွတ်ရှ် - ဟိမဝန္တာတောင်တန်း ရေအရင်း အမြစ်တွေ ထိခိုက်ပျက်စီးရာကနေ မြန်မာအပါအဝင် အာရှ ၁၆ နိုင်ငံက စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့ စွမ်းအင်ဖူလုံရေးတို့အပေါ် ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိနေကြောင်း၊ ဒေသရဲ့ မြစ်ရေစီးဆင်းမှုစနစ်တွေကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ စုပေါင်းအရေးယူဆောင်ရွက်မှု လိုအပ်လျက်ရှိနေကြောင်း သုတေသနပညာရှင်တွေက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။

ဟိန္ဒူကွတ်ရှ်-ဟိမဝန္တာရေအရင်းအမြစ်ကနေ စီးဆင်းလာတဲ့ အာရှမြစ်ကြီး ၁၀ စင်းရဲ့ မြစ်ဝှမ်းဒေသတွေမှာ လူဦးရေ ၁ ဒသမ ၉ ဘီလျံ မှီတင်းနေထိုင်ကြပြီး တစ်နှစ်တာ ဂျီဒီပီတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၃ ထရီလီယံထိ ပံ့ပိုးပေးနေကြောင်း၊ ရေခဲမြစ်အရည်ပျော်ကျမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြင်းထန်မှု စတာတွေက ၎င်းဒေသတွေအတွက် “စိုးရိမ်ဖွယ်ခြိမ်းခြောက်မှုကြီးတွေ” အဖြစ် ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း China Water Risk ရေအရင်းအမြစ်သု‌တေသနအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ကမ္ဘာကြီးပူနွေးစေတဲ့ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို မထိန်းချုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် ဒီမြစ်ကြီးတွေဟာ ရေအခက်အခဲ ပိုမိုဆိုးရွားစွာ ကြုံတွေ့လာရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ ရေသုံးစွဲမှုမြင့်မားတဲ့ စွမ်းအင်စက်ရုံတွေ ထပ်မံတည်ဆောက်မှုကလည်း ပြဿနာကို ပိုတိုးလာစေကြောင်း သုတေသနပညာရှင်တွေက သတိပေးထားပါတယ်။

အဲဒီမြစ်ကြီး ၁၀ စင်းထဲမှာ အမူဒါရိယာ၊ ဗြဟ္မပုတ္တရ၊ ဂင်္ဂါ၊ အိန္ဒူ၊ ဧရာဝတီ၊ မဲခေါင်၊ သံလွင်၊ တာရင်၊ ယန်ဇီနဲ့ မြစ်ဝါမြစ်တို့ ပါဝင်တယ်။ ဒီမြစ်ကြီးတွေ ဖြတ်သန်းစီးဆင်းတဲ့ ၁၆ နိုင်ငံကတော့ ကာဂျစ်စတန်၊ တာဂျစ်ကစ္စတန်၊ တာ့ခ်မင်နစ္စတန်၊ ဥဇဘက်ကစ္စတန်၊ အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ပါကစ္စတန်၊ အိန္ဒိယ၊ ဘူတန်၊ နီပေါ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ မြန်မာ၊ လာအို၊ ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီယား၊ ဗီယက်နမ်နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။

ဒီမြစ်တွေဟာ အဆိုပါ ၁၆ နိုင်ငံမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ရေအားလျှပ်စစ်ရဲ့ လေးပုံတစ်ပုံ၊ ကျောက် မီးသွေးသုံးဓာတ်အားထုတ်လုပ်မှုရဲ့ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းတို့ကို အထောက်အပံ့ပြုနေပါတယ်။

ဒီမြစ်ကြီး ၁၀ စင်းကနေ ထုတ်ယူနေတဲ့ လျှပ်စစ်စွမ်းအင်တွေဟာ အဓိကအားဖြင့် ရေကို အားပြုနေရတာကြောင့် စွမ်းအင်ပမာဏ ၈၆၅ ဂီဂါဝပ် (GW) အထိဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဘေးဒဏ် ခံရလွယ်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဂျပန်တစ်နိုင်ငံလုံးကို ဓာတ်အားပေးဖို့လုံလောက်တဲ့ပမာဏ ၃၀၀ ဂီဂါဝပ်ကျော် ထုတ်လုပ်မှုဟာ ရေအရင်းအမြစ်အန္တရာယ် ကြီးမားတဲ့ သို့မဟုတ် အလွန့်အလွန်ကြီးမားတဲ့ ဒေသတွေမှာ တည်ရှိနေတယ်လို့ သုတေသနပညာရှင်တွေက ဖော်ပြထားပါတယ်။

တရုတ်လူဦးရေ သုံးပုံတစ်ပုံဝန်းကျင် မှီတင်းနေထိုင်ရာ ယန်ဇီမြစ်ဝှမ်းဒေသဟာ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က စံချိန်တင် မိုးခေါင်ခဲ့တာကြောင့် ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းပြီး ကမ္ဘာ့ကုန်စည်စီးဆင်းမှုစနစ်ကိုပါ အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။

ဒီလို မိုးတာရှည်ခေါင်မှုကြောင့် တရုတ်အစိုးရက ကျောက်မီးသွေးသုံး ဓာတ်အားထုတ်စက်ရုံသစ်တွေကို ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပြီး အနာဂတ်မှာ ရေအားလျှပ်စစ် ပြတ်တောက်ခဲ့ရင် ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ စီမံခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီစက်ရုံတွေဟာလည်း ရေလိုအပ်တာကြောင့် တရုတ်၊ အိန္ဒိယမှာ အဆိုပါစက်ရုံတွေ ပိုများလာခြင်းဟာ ရေအခက်အခဲကို ထပ်တိုးဖြစ်ပေါ်စေပါလိမ့်မယ်။

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု တိုးလာနေတဲ့အတွက် ဒီနိုင်ငံတွေဟာ စွမ်းအင်နဲ့ ရေအခက်အခဲ ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် မူဝါဒတွေ အဆောတလျင် ချမှတ်ဖို့ လိုအပ်နေကြောင်း သုတေသနပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

“စွမ်းအင် ဘယ်လိုထုတ်မလဲဆိုတာက ရေအရင်းအမြစ်‌အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်နိုင်တယ်။ ရေမရှိရင် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်လို့မရဖြစ်မှာ ဆိုတော့ စွမ်းအင်ဖူလုံရေးဟာ ရေအရင်းအမြစ်အပေါ် မူတည်နေပါတယ်” လို့ ပညာရှင်တွေက ပြောပါတယ်။

ဝေယံဟိန်း (B.Ag)

Ref: Asia water, energy supplies at risk as climate woes mount - research - Reuters

ဆောင်းပါးများ/ သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...