နာတာရှည်ဝမ်းပျက်ရောဂါသည် ကျွဲ၊နွားများတွင်အဖြစ်များသော ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ညှပ်ဝမ်းလိုက်သည်ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။
ရောဂါဖြစ်ပွားသည့် အကြောင်းအရင်းမှာ-
ပါရာကျူဘာကူလိုဆစ် (Paratuberculosis) ဟုခေါ်သည့် ဘက်တီးရီးပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားပါသည်။နာတာရှည်ခံစားရပြီး ကူးစက်ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။
ရောဂါကူးစက်ပုံမှာ-
ရောဂါဖြစ်ပွားသောတိရစ္ဆာန်မှ စွန့်ထုတ်သော ကျင်ကြီးများအတွင်းတွင် ရောဂါပိုးများပါရှိလာကြသည်။ ထိုကျင်ကြီးများတွင် ရောနှောပါဝင်နေသော မြက်၊ အစားအစာနှင့် သောက်ရေတို့ကို ကျွဲ၊နွားများ စားသောက်မိပါက ကူးစက်တတ်ပါသည်။ ရောဂါပိုးသည် ရေထဲတွင် ၁၆၃ ရက်၊ နွားချေးထဲတွင် နှစ်ချီ၍ နေနိုင်ပါသည်။
ရောဂါလက္ခဏာများမှာ -
ရောဂါပိုးသည် နွား၏ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ဝင်ရောက်ပြီး ၁ နှစ်မှ ၂ နှစ်ကြာသောအခါတွင်မှ ရောဂါလက္ခဏာများ စတင်ပေါ်ပေါက်လာပါသည်။ အထူးသဖြင့် ၂ နှစ်မှ ၆ နှစ်အကြာမှာ လက္ခဏာများ ပေါ်ပေါက်လာတတ်ကြပါသည်။
- ရှေးဦးစွာ တွေ့ရှိရသောလက္ခဏာမှာ ရောဂါဖြစ်ပွားသောတိရစ္ဆာန်သည် ပိန်ချုံးလာခြင်း ဖြစ်သည်။ နို့ပေးနွားမများတွင် ဖြစ်ပွားပါက နို့ထွက်နှုန်းကျဆင်းလာပါမည်။
- ရောဂါပိုးသည် အူနံရံသို့ရောက်ရှိပြီး အူများမှအစာကို ကြာရှည်စွာ မစုပ်ယူခြင်းကြောင့် ဝမ်းလျှောခြင်းကို ဖြစ်စေပါသည်။ဝမ်းလျှောခြင်းသည် ရောဂါဖြစ်စဥ်တလျှောက် အမြဲမပြတ် သွားနေတတ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ဝမ်းလျှောလိုက်၊ ဝမ်းရပ်လိုက်နှင့် ဖြစ်ပေါ်နေတတ်သည်။
- ကျင်ကြီးမှာ မပျစ်မကျဲအနေအထားရှိ၍ ဆိုးရွားသောအနံ့ မရှိကြပါ။ ထို့ပြင် သွေးနှင့် အရိအချွဲအမျှင်များလည်း မပါရှိကြပေ။
- ရောဂါဖြစ်ပွားသောတိရစ္ဆာန်မှာ အစာစားသုံးမှု မပျက်ဘဲ ကောင်းစွာစားနိုင်ကြသည်။ သို့သော် ရေအလွန်ငတ်ကြပါသည်။
- ရောဂါဖြစ်ပွားသည့် ကြာချိန်မှာ ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်မှ လပေါင်းများစွာကြာတတ်၍ တိရစ္ဆာန်မှာ နောက်ဆုံးတွင်ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်ခြင်း၊ ပိန်ချုံးခြင်း၊ အားပြတ်ပြီးလဲခြင်းတို့ဖြစ်၍ သေဆုံးသွားနိုင်ပါသည်။
ကာကွယ်ကုသနည်းမှာ-
- တိရစ္ဆာန်များကို အာဟာရပြည့်ဝစွာ ကျွေးမွေးခြင်း၊ တိရစ္ဆာန်အစာစားသော နေရာများ၊ အစာခွက်များကို မကြာခဏဆေးပေးခြင်း၊ ကျင်ကြီးများကို မကြာခဏလဲလှယ်ပေးခြင်း၊ သိမ်းခြင်း စသောသန့်ရှင်းမှုလုပ်ငန်းများသည် ကာကွယ်ရေးအတွက်အရေးကြီးသော အချက်များ ဖြစ်ပါသည်။
- ကုသရန်မှာ နားလည်တတ်ကျွမ်းသော တိမွေးကုဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပြသပြီး စထရက်တိုမိုင်စ င်(Streptomycin)ကို တစ်နေ့လျှင် 50 mg နှုန်းကို ကိုယ်အလေးချိန်နှင့်ချိန်ဆပြီး ရက်ဆက်ထိုးပေးပါ။ကျွဲ၊ နွားများ၏ နေရာထိုင်ခင်းကို သန့်ရှင်းအောင်ထားရမှာဖြစ်ပြီး အာဟာရရှိသောအစာများကို ကျွေးမွေးရပါမည်။ အားဆေးများ ထိုးပေးရပါမည်။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။