ကျူးဘားမှာ ကြက်သွန်ဖြူတစ်ဥ ဝယ်ဖို့ ဘာကြောင့် ဒီလောက် ခက်ခဲရသလဲ..?

" ကျူးဘားမှာတော့ ငွေလိုချင်ရင် ကြက်သွန်ဖြူ ဝယ်ရောင်းလုပ်" ဆိုပြီး နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း အာတီမီစာပြည်နယ် က လယ်သမားတစ်ယောက်က ပြောပါတယ်။ ဈေးကြီးလွန်းတာကြောင့် "ရွှေဖြူ" လို့တောင် ခေါ်ကြတဲ့ ကြက်သွန် ဖြူဟာ ကျူးဘားဟင်းလျာမှာ အစပ်အဟပ်တည့်တည့် ထည့်ချက်ရတဲ့ မရှိမဖြစ် ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင် တစ်မျိုးပါ။

ဒီကွန်မြူနစ် ကျွန်းစုနိုင်ငံလေးမှာ ရှားပါးပြတ်လပ်တာတွေက များလှပါတယ်။ ဒီထဲမှာ ကြက်သွန်ဖြူလည်း အပါအဝင်ပါပဲ။ ဓာတ်မြေသြဇာနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးက ရှားတော့ စိုက်ရေးပျိုးရေး ပိုပြီး အခက်တွေ့ရတယ်။ ဒါ့အပြင် ကြက်သွန်ဖြူက တစ်နှစ်မှတစ်ကြိမ် ဇန်နဝါရီတစ်လတည်းမှာပဲ ပေါ်တာပါ။

နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း မြို့တော် ဟာဗာနာရဲ့ လမ်းမတွေပေါ်မှာ ကြက်သွန်ဖြူကို ကျောပိုးအိတ်ထဲ ထည့်လွယ်ပြီး ပတ်ရောင်းနေတဲ့ လမ်းဘေးဈေးသည်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ မသိရင် ဖုန်းတွေ၊ ပိုက်ဆံအိတ်တွေ ရောင်းနေကြတဲ့ ဈေးသည်တွေအတိုင်းပါပဲ။

ကြက်သွန်ဖြူဈေးဟာ နိုဝင်ဘာ၊ ဒီဇင်ဘာလောက်ဆို ထိုးတက်နေပြီ။ ကုန်အများစုက မှောင်ခိုဈေးကွက်ထဲကို ရောက်နေတာပါ။ ဟာဗာနာမြို့ရဲ့ ရပ်ကွက်တစ်ခုမှာနေတဲ့ ပင်စင်စားတစ်ယောက်က ကြက်သွန်ဖြူ တစ်ဥကို ၂၅ ပီဆို (ကျပ် ၂၀၀၀ နီးပါး) လောက် ပေးနေရပြီလို့ ငြီးတွားတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူ ပေါင်ထုပ်တစ်ထုပ်ကို ၂၄၀ ပီဆို (ကျပ် ၁၈၀၀၀ နီးပါး) ဆိုတော့ စက်တင်ဘာလတုန်းကထက် လေးဆလောက် ခုန်တက်သွားတာပါ။

ကြက်သွန်ဖြူ ဝယ်ယူလို့ရတဲ့ နောက်နည်းလမ်းတစ်ခုက ဝယ်ရောင်းသမားတွေဆီကတစ်ဆင့်ပါ။ ဝယ်ရောင်း လက်ကြီးသမားတွေက ကြက်သွန်ဖြူစိုက်ပျိုးသူတွေကို ဒေါ်လာ ငါးသောင်းကနေ တစ်သိန်းလောက်အထိ ပုံပေး ထားပြီး ပေါ်သမျှ ကြက်သွန်ကို အကုန်သိမ်းတယ်။ ပြီးတော့မှ ဝယ်ရောင်းကွန်ရက်ကြီးထဲကို ပြန်ရောင်းတယ်။ သူတို့တွေကနေ တစ်ဆင့်ချင်း တစ်ဆင့်ချင်း လက်ဆင့်ကမ်း ရောင်းချသွားကြတာပါပဲ။

လက်ကြီးသမားကြီးတွေကတော့ ဒီလွှဲပြောင်းရောင်းချမှုတွေကနေ ငွေ‌တော်တော် ခိုင်ကြပါတယ်။ တချို့ မြို့ငယ် တွေမှာ ကြက်သွန်ဝယ်ရောင်းသမားကြီးတွေ ဘဏ်ကို ငွေအသွင်းအထုပ် လာလုပ်ပြီးဆိုရင် ဘဏ်ကိုတောင် ခဏပိတ်ပြီး ဝန်ဆောင်မှုပေးကြရတယ်။ ငွေတွေ အထုပ်လိုက်အထည်လိုက်နဲ့ လာတာကြောင့်ပါ။ "သူတို့ကား တွေကို တွေ့လိုက်တာနဲ့ ဘဏ်မှာ ကြက်သွန်ဝယ်ရောင်းသမားတွေ ရောက်နေပြီဆိုတာ သိလိုက်ပါပြီ" လို့ အာတီမီဆာပြည်သား လယ်သမားက သက်မချရင်း ပြောတယ်။

ကြက်သွန်နဲ့ ထောကြတာ အခုမှတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျူးဘားအာဏာရှင် ဖီဒယ်ကက်စထရို လက်ထက် ၁၉၈၆ လောက်တုန်းကတည်းကပါ။ အစိုးရဆီ မဖြစ်မနေ ပေးသွင်းရတဲ့ ကြက်သွန်ဖြူကို ပေးသွင်းအပြီး လက်ကျန်ကို လက်သိပ်ထိုး ရောင်းချတာနဲ့တင် လယ်သမားတစ်ယောက်ဟာ တစ်နှစ်ကို ဒေါ်လာ ၅၀၀၀၀ လောက် ကျန်တယ်တဲ့။ ဒါဟာ အဲဒီကာလတုန်းက ခွဲစိတ်ဆရာဝန်တစ်ယောက်ရတဲ့ လုပ်ခထက် ၁၀ ဆ ပိုများပါတယ်။ နောက်ပိုင်း တော့ ကွန်မြူနစ်အစိုးရက သိသွားတယ်။ အရင်းရှင်ဆန်ဆန် ပြုမူကြလေခြင်းရယ်လို့ ယမ်းပုံမီးကျဖြစ်ပြီး တောင်သူတွေ လက်သိပ်ထိုး ရောင်းချနေတဲ့ ကြက်သွန်ဖြူဈေးကွက်တွေကို ပိတ်ပစ်လိုက်ပါတယ်။

ယနေ့မှာတော့ ကပ်ရောဂါဟာ အခြေခံကုန်စည် ပြတ်လပ်နေတဲ့ ကျူးဘားအခြေအနေကို ပိုဆိုးရွားစေခဲ့ပါပြီ။ ဓာတ်မြေသြဇာ၊ ပေါင်းသတ်ဆေး၊ မျိုးစေ့၊ တိရစ္ဆာန်အစာ/ဆေး အစစအရာရာ ပြတ်လပ်နေတယ်။ အရင်နှစ် နွေတုန်းက ယုန်တွေမှာ ရောဂါတစ်မျိုး ကျရောက်ပြီး ကောင်ရေ ထောင်သောင်းချီ သေဆုံးသွားခဲ့တယ်။ ဒီတစ်ခါ ဝက်တွေအလှည့် ရောက်လာတော့မယ်။ မလှမ်းမကမ်းက ဒိုမီနီကန်သမ္မတနိုင်ငံမှာ ASF အာဖရိကဝက်နာရောဂါ ကပ်အသွင်ကျရောက်နေတာကြောင့် ကျူးဘားမှာလည်း သတိကြီးကြီး ထားနေရပြီ။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တုန်းကတော့ ကျူးဘားအစိုးရက တောင်အမေရိကတိုက် ဒေသတွေမှာ အကြိုက်စားကြသလို ပူးတွေကို အသားရင်းမြစ်အဖြစ် စားကြဖို့ အကြုံပြုဖူးပါတယ်။ ဒါဟာလည်း အများစု နှာခေါင်းရှုံ့တာ ခံရတဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုပါပဲ။

ပြောရရင်တော့ ကျူဘားမှာ ကြက်သွန်ဖြူတွေ ပေါပေါများများ ရနေရင်တောင် ပြဿနာက မကုန်သေးပါဘူးလေ။

ဝေယံဟိန်း (B.Ag)

Ref: The Economist

Why it is so tricky to buy a bulb of garlic in Cuba

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...