မုန်တိုင်းတိုက်ရိုက်ထိမယ့်ဒေသတွေပေါ် မုန်တိုင်းဒီလှိုင်းက ဘယ်လိုပြင်းအားမျိုးနဲ့ ဝင်ရိုက်နိုင်သလဲ?

လက်ရှိနိုင်ငံတကာမိုးလေဝသဌာနတွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရဆိုရင် မိုခါမုန်တိုင်းရဲ့ပြင်းအားဟာ ပိုပိုပြီး ကြီးလာပြီး တကယ့်ကိုစိုးရိမ်စရာအခြေအနေ ရှိနေပါတယ်။

နိုင်ငံတကာမိုးလေဝသထုတ်ပြန်ချက်တွေကိုကိုးကားပြီး မိုးလေဝသခန့်မှန်းပေးနေသူ ဦးဝင်းနိုင်ကတော့ အရင်ရက်တွေကတည်းက စိုးရိမ်မိတဲ့ "RI situation"(Rapid Intensification - ရုတ်တရက် အားကောင်းလာခြင်း) က ဖြစ်လာနိုင်တာကို တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

ဒီနေ့မနက် JTWC ထုတ်ပြန်ချက်အရဆိုရင် ‘ မေလ ၁၃ ရက်၊ ညနေ ၆ နာရီခွဲ၊ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း-မိုခါ စစ်တွေမြို့ရဲ့ အနောက်တောင်ဘက် မိုင် ၂၈၀ ခန့်ကိုရောက်တဲ့အခါ မုန်တိုင်းလေတိုက်နှုန်းက 105 knots - တစ်နာရီကို မိုင် ၁၂၀ နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း၊ ပြီးရင် အရှေ့မြောက်ဘက်ကို ဆက်ရွေ့လာပြီး မေလ ၁၄ ရက် မနက် ၆ နာရီခွဲမှာတော့ စစ်တွေမြို့ရဲ့ အနောက်တောင်ဘက် မိုင် ၁၄၀ အရောက်မှာ မုန်တိုင်း ဗဟိုလေတိုက်နှုန်း 120 knots - တစ်နာရီ ၁၃၈ မိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာတာတွေ့ရကြောင်း ဦးဝင်းနိုင်က ပြောထားပါတယ်။

ဒီအနေအထားဟာ အားအလွန်ကောင်းဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း CAT-3 အဆင့်ကို ရောက်လာနိုင်ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ ဦးဝင်းနိုင်က ဆိုပါတယ်။

‘ဒီနေ့မှာ မုန်တိုင်းလမ်းကြောင်းက သိသိသာပြောင်းသွားတာမရှိဘဲ မနေ့ကတွေ့ရတဲ့ JTWC ခန့်မှန်းလမ်းကြောင်းရဲ့ မြောက်ဘက် မိုင် ၃၀ ခန့်ကို တက်သွားပြီး စစ်တွေနဲ့ မောင်တောမြို့ကြား၊ "ကျောက်ပန္ဒူ"နဲ့ "အင်းဒင်" ရွာကြားက ကုန်းတွင်းကို ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်မယ်လို့ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီနေ့ နောက်ဆုံးရတဲ့ ကြိုတင်ခန့်မှန်း ချက်အခြေအနေများအရ - ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းမိုခါ ရဲ့ ကုန်းတွင်းဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်မဲ့လမ်းကြောင်း မိုင် ၃၀ ခန့်အပေါ်တက်သွားပေမဲ့ မုန်တိုင်းရဲ့ ကြီးမားတဲ့အရွယ်အစားနဲ့ ပြင်းအားကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်လုံးမှာ ကြီးမားတဲ့ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်’ လို့လည်း ဆရာဦးဝင်းနိုင်က သတိပေးထားပါတယ်။

နောက်ထပ် သတိထားရမှာကတော့ Storm surge ဆိုတဲ့ မုန်တိုင်းဒီလှိုင်း (မြေပြင်ပေါ်ကို ရေအမှန်တကယ် တက်လာနိုင်တဲ့ လှိုင်းအမြင့်) ဆိုတာပါ။ အိန္ဒိယမိုးလေဝသဌာနရဲ့ ဒီနေ့ မေ ၁၂ ရက် မနက် ၆ နာရီခွဲထုတ်ပြန်ချက်နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂ(EU) နဲ့ ကုလသမဂ္ဂ (UN) က ဦးစီးလုပ်နေတဲ့ "ကမ္ဘာ့သဘာဝဘေးဆိုင်ရာသတိပေးချက် ထုတ်ပြန်ခြင်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းစနစ်" (Global Disaster Alert and Coordination SYSTEM - GDACS) တို့ရဲ့ အနီရောင်အဆင့်သတိပေးချက်အရ လက်ရှိခန့်မှန်းချက်တွေအရတင်ကို မုန်တိုင်းတိုက်ရိုက် ထိမယ့်ဒေသတွေပေါ် Storm surge ဆိုတဲ့ မုန်တိုင်းဒီလှိုင်းဝင်ရိုက်နိုင်မှုဟာ ၂ မီတာ(၇ ပေခန့်) ထိ ရှိနေပြီလို့ သိရပါတယ်။

ဆိုတော့ Storm surge ဆိုတာ ဘာလဲ၊ ဘယ်လိုတွက်ယူရတာလဲ၊ ဘယ်လိုအန္တရာယ်မျိုးကြုံရနိုင်လဲဆိုတာ တွေကို ဦးဝင်းနိုင်ထံ Green Way က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတာကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

Storm surge မုန်တိုင်းဒီလှိုင်းဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ ရှင်းပြပေးပါဦးဆရာ?

“ Storm surge က ဘယ်လိုတွက်တာလဲဆိုတော့ မြေပြင်ပေါ်ကို ရေအမှန်တကယ် တက်လာနိုင်တဲ့ အမြင့်။ ဥပမာ - ပင်လယ်ထဲမှာ လှိုင်းအမြင့်က ပေ ၃၀ တို့၊ ၄၀ တို့ရှိတယ်ဆိုရင် သူက ကမ်းခြေနဲ့နီးလာတဲ့အခါမှာ လှိုင်းစောက်ကြီးတွေ ကျသွားပြီး အဲ့ဒီမှာ လှိုင်းအားပျက်သွားတယ်။ ကမ်းခြေမှာ လှိုင်းစီးဖူးတဲ့သူတွေဆို သိပါတယ်။ အဲ့လိုမျိုး ကျသွားပြီး လှိုင်းက တဖြည်းဖြည်းနဲ့ လှိုင်းခေါင်းဖြူ ကြီးတွေဖြစ်ပြီး အားနည်းသွားတယ်။ လှိုင်းရဲ့အမြင့်ကလည်း အဲ့ဒီမှာ ကျသွားတယ်”

“ အဲ့တော့ ပင်လယ်ကနေ ၃၀ လောက်နဲ့ လာတဲ့ဟာသည် ကမ်းခြေလောက်ရောက်ရင် ၂၀ လောက် ဖြစ်နိုင် တယ်။ ကမ်းခြေကမှ ကမ်းစပ်ကိုဝင်တဲ့ရေတိမ်ပိုင်းရောက်ရင် တစ်ခါထပ်ကျတယ်။ အဲ့ဒီလို အဆင့်ဆင့်ကြောင့် ကမ်းပေါ်ကိုရောက်ရင် ဘယ်နှစ်ပေဖြစ်မလဲဆိုတာက အခု Microwave imaging နဲ့ ရိုက်ပြီးတော့ GDACS က ထုတ်ပေးတာ”

“ အဲ့တော့ ဒီနေ့ရဲ့ Storm အနေအထားနဲ့ ကမ်းစပ်ကအနေအထားသည် ဒီလောက်ရှိတယ်။ မနက်ဖြန် လေတိုက်နှုန်းအနေအထား၊ ကမ်းစပ်ကိုဝင်တဲ့လေစီးကြောင်းအနေအထားတွေ တစ်မျိုးပြောင်းရင် ထပ်ပြောင်းသွားနိုင်တယ်ပေါ့။ ဆိုတော့ ဒါက ကုန်းပေါ်ကိုရောက်လာနိုင်တဲ့ လှိုင်းအမြင့်ပေါ့နော်။ ရေထဲမှာရှိတဲ့ဟာမဟုတ်ဘူးပေါ့”

အဲ့ဒါဆိုရင် ဆရာ။ စစ်တွေကို ၁၄ ရက်နေ့မှာ ဖြတ်တဲ့အချိန်ကျရင်ကော လှိုင်းအမြင့်က ၂၀ ကနေ ၃၀ အထိလို့ ပြောထားတာရှိတယ်။ ဆိုတော့ Storm surge ဆိုတဲ့ ကုန်းပေါ်ကို အမှန်တကယ်ရောက်လာ နိုင်တဲ့လှိုင်းအမြင့်က ဘယ်လောက်ထိ ရှိနိုင်လဲ။ ကြိုသိလို့ရနိုင်ပြီလား?

“ ဟုတ်ကဲ့။ အဲ့လိုမျိုးတော့ ကြိုမသိနိုင်ဘူးဗျ။ GDACS က ထွက်မှပဲ သိနိုင်တာ။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော့်ရဲ့ အတွေ့အကြုံအရ ပြောရမယ်ဆိုရင် မုန်တိုင်းလေတိုက်နှုန်းမြင့်လာရင် အခုပြောထားတဲ့ ၂ မီတာထက်လည်း ပိုမြင့်သွားနိုင်တယ်။ အဲ့လိုမျိုးတော့ရှိတယ်။ အရေးကြီးတာကဗျာ။ ပင်လယ်ထဲ ရေအနက်ပိုင်းမှာဖြစ်တဲ့ လှိုင်းရဲ့အမြင့်သည် ကမ်းခြေနားနီး ရေတိမ်လာလေ လျော့လာလေဆိုတာကို သဘောပေါက်ဖို့ လိုတာ”

“ အဲ့ဒီမှာ ကျွန်တော်တို့တစ်ခုထပ်ပြီး ဘာပြောဖို့လိုနိုင်လဲဆိုတော့ ပင်လယ်ဒီရေတက်တဲ့ ရေတက်ရေကျ အချိန်။ ရေတက်တဲ့အချိန်လား၊ ရေကျတဲ့အချိန်လားဆိုတာပေါ့။ ရေကျတဲ့အချိန်မှာဆိုရင် မုန်တိုင်းဒီလှိုင်းက အမြင့်နည်းမယ်။ ရေတက်နေတဲ့အချိန်ဆိုရင်တော့ ပိုဆိုးမယ်”

“ နောက်တစ်ခုက ၇ ပေဆိုတာက ရေက ကျွန်တော်တို့အရပ်ထက်မြင့်တယ်လေ။ ရေက သာသာလေး စီးဝင်လာမှာမဟုတ်ဘူး။ သူ့နောက်ကနေ တစ်နာရီ မိုင် ၁၃၀ နှုန်းလောက်နဲ့ တွန်းထုတ်လိုက်တဲ့ ရေထုကြီးက လာရိုက်မှာ။ ၇ ပေဆိုတဲ့ရေထုကြီးဆိုတာ နည်းတဲ့ဝိတ်မဟုတ်ဘူး။ အဲ့မှာ သူ့ကို တွန်းလိုက်တဲ့အရှိန်နှုန်းကလည်း နည်းတဲ့အရှိန်မဟုတ်ဘူး။ အဲ့ဒါကိုလည်း တစ်ချက် သဘောပေါက်ဖို့ လိုလိမ့်မယ်”

ဆိုတော့ ဆရာ။ နာဂစ်တုန်းက Storm surge လောက်ထိ ဖြစ်သွားနိုင်လား?

“ ဟုတ်တယ်။ နာဂစ်တုန်းကဝန်းကျင်လောက်ကို ရှိနေတယ်။ ရေထုရဲ့ အလေးချိန် x တွန်းထုတ်လိုက်တဲ့ လေတိုက်နှုန်းကို တွက်ထုတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် အဲ့ဒီဟာရဲ့ အဖျက်စွမ်းအား Force က ထွက်လာမှာ”

Photos Crd_ U Win Naing, မိုး/ဇလ

#(မိမိဒေသ မြို့နယ်တစ်ခုချင်းအလိုက် အသေးစိတ်မိုးလေဝသအခြေအနေများကို သိလိုပါက Green Way app ရှိ ‘ မေးကြ၊ ဖြေကြ ဒေသအလိုက် မိုးလေဝသ’ အဖွဲ့တွင် အခမဲ့အဖွဲ့ဝင်ပြီး ဆရာနှင့် တိုက်ရိုက်မေးမြန်းနိုင်ပါသည်)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...