ထောင့်သန်းရောဂါ(Anthrax)သည် သေစေနိုင်လောက်အောင် ပြင်းထန်သော ရောဂါတစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး စားမြုံ့ပြန်သတ္တဝါများတွင် အလွန်ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားပြီး ဝက်နှင့်အခြားအသားစား တိရစ္ဆာန်များ တွင်မူ ရောဂါပြင်းထန်မှု သိပ်မရှိပါ။
အဆိုပါထောင့်သန်းရောဂါသည် လူသို့လည်းကူးစက်နိုင်ပြီး ကူးစက်ပါက အထူးသဖြင့် အရေပြားတွင် အနာများဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ လူတွင်ဖြစ်ပွားပါက သိသိခြင်း ပဋိဇီဝဆေးဝါးများဖြင့် ကုသနိုင်ပါသည်။
ရောဂါဖြစ်စေသည့် အကြောင်းအရင်းများမှာ
- Bacillus anthracis ဟုခေါ်သည့် လေမရှိမှအသက်ရှင်နိုင်သော ဘက်တီးရီးယားပိုးတစ်မျိုး ကြောင့် ဖြစ်ပွားပါသည်။
- ၄င်းဘက်တီးရီးယားပိုးသည် ပတ်ဝန်းကျင်တွင်အခွံဖြင့် အုပ်ထားသောပုံစံ(Spores)အဖြစ် ဆယ်စုနှစ်များ ကြာအောင် ရှင်သန်နေကြပါသည်။
- အထူးသဖြင့် ယင်းဘက်တီးရီးယားပိုးသည် ရေကြီးသည့်အခါ ဒေသတစ်ခုမှ အခြားတစ်ခုသို့ ပျံ့နှံ့ ရောက်ရှိသွားပါသည်။
- ၄င်း Spores ကို ခံနိုင်ရည်မရှိသောတိရစ္ဆာန်က စားမိသောအခါ ပေါက်ပွားနိုင်သောပုံစံ (Vegetative Form) အဖြစ်သို့ ပြန်လည်၍ ပြောင်းသွားပြီး တိရစ္ဆာန်အား ရောဂါဖြစ်ပွားစေ ပါသည်။
ရောဂါလက္ခဏာများမှာ
- အပြင်းဖျားခြင်း၊
- ငြိမ်သွားခြင်း၊
- ခန္ဓာကိုယ်ဒွါရပေါက်များမှ သွေးများကျဆင်းလာခြင်း စသည်တို့ကိုတွေ့ရပါသည်။
- ထို့နောက် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းသွေးမတိတ်နိုင်ဘဲ သေဆုံးသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။
အသေကောင်အား ခွဲစိတ်စစ်ဆေးခြင်း
- အကယ်၍ တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ကောင် သေဆုံးသွားပြီး ထောင့်သန်းရောဂါဟု သံသယရှိပါက အသေကောင်ကို ခွဲစိတ်ခြင်းလုံးဝမပြုလုပ်သင့်ပါ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော ထိုသို့ခွဲစိတ် လိုက်ခြင်းဖြင့် ဘက်တီးရီးယားများသည် Spores အဖြစ်ပြောင်းလဲပြီး ထိုနေရာတွင် နှစ်ပေါင်း များစွာ ဆက်လက်ရှိနေနိုင်သောကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။
- ထို့ကြောင့် အသေကောင်အား မီးရှို့ဖျက်ဆီးသင့်ပါသည်။ (သို့မဟုတ်)အနည်းဆုံး ၂မီတာ (၆ပေကျော်) တွင်းကိုတူး၍ တိရစ္ဆာန်အသေကောင်အားထည့်သွင်းကာ ထုံးဖြူးပြီးမှ မြှုပ်နှံသင့် ပါသည်။
- အကယ်၍ အသေကောင်ကို ခွဲစိတ်ကြည့်ပါက သရက်ရွက်သည် ပုံမှန်ထက် ၄-၅ ဆ ပိုကြီး နေသည်ကို တွေ့ရမည်ဖြစ်ပါသည်။
ရောဂါအား စစ်ဆေးခြင်း
- ရောဂါလက္ခဏာများကို ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် စစ်ဆေးခြင်းဖြင့်သိရှိနိုင်ပါသည်။ ရောဂါနမူနာ ရယူရန်အတွက် ဒွါရပေါက်များမှ ကျလာသော အရည်များကို အဝတ်စသန့်သန့်တွင် စိမ့်ဝင်စေပြီး အခြောက်ခံကာ ဖန်ပုလင်း (သို့မဟုတ်)ပလတ်စတစ်ပုလင်း တစ်ခုအတွင်းတွင် ထည့်၍ လုံအောင်ပိတ်ပြီး ရောဂါရှာဖွေရေး ဓာတ်ခွဲခန်းသို့ ပေးပို့စစ်ဆေးသင့်ပါသည်။
ကာကွယ်ခြင်း
- ကာကွယ်ဆေး ကြိုတင်ထိုးနှံခြင်းဖြင့် ကောင်းစွာ ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။
- မိမိဒေသတွင် ထောင့်သန်းရောဂါကြောင့် တိရစ္ဆာန်များသေဆုံးပြီးပါက နှစ်စဥ်ပုံမှန် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးခြင်းဖြင့် ရောဂါထပ်မံဖြစ်ပွားမှုကို ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။
ကုသခြင်း
- များသောအားဖြင့် ရောဂါဖြစ်ကြောင်းသိရှိချိန်တွင် အလွန်နောက်ကျနေပြီဖြစ်သဖြင့် ကုသမှုမှာ မထိရောက်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။
- သို့ရာတွင် တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင် သေဆုံးပြီးနောက် အခြားတိရစ္ဆာန်များကို သေချာစွာစစ်ဆေး၍ ဖျားကာစတွင် ပဋိဇီဝဆေးများ ထိုးနှံပေးနိုင်ပါက ရောဂါဆက်လက် မပြန့်ပွားအောင် ထိန်းချုပ်နိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်