ကြက်တိုက်ဖွိုက်ရောဂါ(Fowl Typhoid) သည် ဆဲလ်မိုနဲလား ဂလီနေရမ်(Salmonella Gallinarum) ဟုခေါ်သည့် ဘက်တီးရီးယားပိုးကြောင့်ဖြစ်ပွားခြင်းဖြစ်ပြီး ကြက်ကြီးနှင့်ကြက်လတ်များတွင် အဖြစ်များကာ ရောဂါပြင်းထန်တတ်ပါသည်။
ရောဂါပြင်းထန်ပါက ရောဂါရရှိပြီး ၂ ရက်အတွင်း သေနိုင်ပါသည်။ အကယ်၍ ရောဂါမပြင်းထန်ပါကလည်း ၅ ရက်မှ ၆ ရက်ခန့် သာ ခံသည်ကို တွေ့ရပါသည်။
ရောဂါလက္ခဏာများ အနေဖြင့် -
- ရောဂါရှိကြက်သည် မှိုင်နေခြင်း၊
- အစာမစားတော့ခြင်း၊
- အမှောင်ခိုပြီး တုန်၍နေတတ်ခြင်း၊
- ခေါင်းငိုက်စိုက်ကျ၍ အမွှေးများပွနေခြင်း၊
- စိမ်းဝါရောင်ရှိသော အလွန်အနံ့ဆိုးသောဝမ်းများသွားခြင်း၊
- အသက်ရှူမြန်၍ ရေငတ်ခြင်း၊
- အမောက်နှင့် ပါးပျဥ်းများဖြူ၍ သွေးရောင်ဖျော့နေခြင်း၊
- အပူချိန်မြင့်မားခြင်း(၁၁၀-၁၁၂)ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် ရှိခြင်းတို့ကို တွေ့ရပါမည်။
- ရောဂါလက္ခဏာများ တွေ့ရှိပြီးသောကြက်ကို ပျောက်ကင်း ကုသရန် မလွယ်ကူတော့ပါ။
- မသေဘဲ ကျန်ရှိနေသည့်ကြက်များကိုလည်း အခြားကြက်များနှင့်အတူ ဆက်လက်မွေးမြူရန် မသင့်တော့ပါ။
- ရောဂါပြင်းထန်လွန်းပါက ရောဂါလက္ခဏာ မပြမီမှာပင် သေဆုံးသွားပြီ ဖြစ်ပါသည်။
ရောဂါကူးစက်မှု
- ရောဂါဖြစ်နေသောကြက်၏ အစာ၊ ရေ၊ ဥနှင့် ကျင်ကြီးတို့ကို ထိတွေ့ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊
- ရောဂါဖြစ်နေသော ကြက်ခြံအတွင်းရှိ အလုပ်သမားများ ရောဂါကင်းသောကြက်ခြံသို့ ဝင်ရောက်ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း ကူးစက်နိုင်ပါသည်။
- အဆိုပါရောဂါသည် လူသို့ကူးစက်ခြင်းမရှိဘဲ ကြက်အချင်းချင်းသာ ကူးစက်နိုင်ပါသည်။
ကာကွယ်ခြင်း
- ရောဂါရှိကြက်ခြံမှ ပစ္စည်းများကို ပိုးသတ်ဆေးဖြင့် ဆေးပေးခြင်း၊
- ရောဂါဖြစ်နေသော ကြက်ခြံနှင့် ရောဂါကင်းသောကြက်ခြံသွားလာမှု မပြုလုပ်စေခြင်း၊
- ရောဂါဖြစ်နေသော ကြက်များကို ဆေးတိုက်စဥ် သွေးစစ်ပေးခြင်း၊
- သွေးစစ်ခြင်းကို တစ်လတစ်ကြိမ်ခန့် ရောဂါကင်းသည်အထိ ပြုလုပ်ပေးခြင်း၊
- ရောဂါပြင်းထန်သော ကြက်များကို သီးခြားစီခွဲထားရပြီး သေဆုံးပါက စနစ်တကျ မြေမြှုပ်ပေးခြင်း စသည်တို့ ပြုလုပ်ရပါမည်။
ရောဂါဖြစ်ပြီးကြက်ခြံကို ပိုးသတ်ဆေးအကြိမ်ကြိမ်ဖျန်းပေးပြီးနောက် အနည်း ဆုံး ၆ လကြာမှ နောက်တစ်ကြိမ် ကြက်မွေးမြူရေး ပြန်လည်ပြုလုပ်သင့်ပါသည်။
ကုသနိုင်သော ဆေးဝါးများမှာ -
- ဆာလ်ဖာမီရာဇင်(Sulfamerazine)ဆေးကို ကြက်တိုက်ဖွို က်ရောဂါအတွက် တိုက်ကျွေးကုသနိုင်ပါသည်။ ကြက်စာ ၁၈ ပိဿာလျှင် ဆေး ၄ ကျပ်သား (သို့) ၅ ကျပ်သားထည့်ပြီး ၇ ရက် ကျွေးရပါမည်။ သောက်ရေထဲထည့်လျှင် ရေ ၁ ဂါလံမှာ ဆေး ၅ မူးသားကနေ ၁ ကျပ်သားအထိ ထည့်ဖျော်သင့်ပါသည်။ ၂ ရက်နား၊ ၄ ရက်တိုက်စနစ်ကို ကျင့်သုံးသင့်ပါသည်။
- စထရက်ပထို ဆာလ်ဖာ(Strepto Sulfa) ဆေးကိုလည်း ကြက်တိုက်ဖွိုက်ရောဂါအတွက် ကြက်စာ ၁ ပိဿာလျှင် ဆေးပြား ၈ ပြားမှ ၁၆ ပြားထိ ထည့်ကျွေးပြီး ကုသကြပါသည်။ ၃ ရက်မှ ၅ ရက်အထိ တိုက်ကျွေးသင့်ပါသည်။
- ကြက်တိုက်ဖွိုက်ရောဂါအတွက် ထရီကွင်း(Triquin)ဆေးကို သုံးမည်ဆိုပါက ရေ ၅ ဂါလံမှာ ဆေး ၁ မူးသားထည့်တိုက်ရပါမည်။ အစာထဲထည့်ကျွေးလိုပါက အစာပိဿာ ၁၀၀ တွင် ဆေး ၂ ကျပ်ခွဲသားခန့်သာ ထည့်သွင်းတိုက်ကျွေးလျှင် လုံလောက်ပါသည်။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။