၁။ အာလူး မျိုးများ
Up to Date, Kufrijyoti, CIP- 24, Altantic မျိုးများကို လက်ရှိ အများအပြား စိုက်ပျိုးလျက် ရှိသည်။
၁၉၉၅-၉၆ ခုနစ်၊ စိုက်ပျိုးရာသီမှ စတင်၍ အပင်တစ်သျှူး မျိုးပွားနည်းဖြင့် ရရှိသော LKP မျိုး (၄) မျိုး၊ ပါကစ္စတန် အာလူးမျိုး (၇) မျိုး နှင့် နယ်သာလန်မျိုး (၁) မျိုး တင်သွင်း စမ်းသပ် စိုက်ပျိုးခဲ့ပါသည်။
၂။ မြေ အမျိုးအစားနှင့် ရာသီဥတု
မြေနီ၊ နုန်းတင် မြေနု၊ ခဲမြေနက် မြေမျိုးတွင် အာလူး ကောင်းစွာ ဖြစ်ထွန်းသည်။ မြေအချဉ်အငန်ဓာတ် (၅.၅-၆.၅) ရှိသော မြေတွင် အာလူးပင် အကောင်းဆုံး ဖြစ်ထွန်းသည်။ မြေ အချဉ်အငန်ဓာတ် (၄.၀-၅.၅) အထိ ချဉ်သော မြေမျိုးတွင် စိုက်ပျိုး၍ ထွက်ရှိသော အာလူးများမှာ အထားခံပါသည်။
အေး၍ မိုးအသင့်အတင့် ရွာသော ရာသီဥတုကို ကြိုက်နှစ်သက်သည်။ မိုးရေချိန် (၄၀-၈၀) လက်မ ရွာသွန်းသည့် ဒေသများတွင် ကောင်းစွာ ဖြစ်ထွန်းပါသည်။
အသင့်တော်ဆုံး အပူချိန်မှယ (၁၆- ၂၇) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အတွင်း ကောင်းမွန်စွာ ဖြစ်ထွန်း၍ (၃၀) ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်ထက် ကျော်လျှင် အပင် ကြီးထွားမှု နှေးပြီး အထွက်နှုန်း ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။
၃။ မျိုးနှုန်း
မိုး အာလူး (ယာမြေ)- ၆၅၀ ပိဿ
ရေ (အာလူး) - ၆၀၀ ပိဿ
ဆောင်း အာလူး - ၇၀၀ ပိဿ
၄။ မြေသြဇာနှုန်း
တစ်ဧကနှုန်း သဘာဝ မြေသြဇာ- နွားလှည်း - ( ၂၀-၃၀) စီး
ယူရီးယား (၅၀) ကီလိုဝင် - (၂) အိတ်
တီစူပါ (၅၀) ကီလိုဝင် - (၃) အိတ်
ပိုတက်ရှ် (၅၀) ကီလိုဝင် - (၂) အိတ်
၅။ စိုက်ပျိုးချိန်
(က) မိုး အာလူး (မတ်၊ ဧပြီ၊ မေ၊ ဇွန်)
(ခ) ရေ အာလူး (ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီ)
(ဂ) စက အာလူး (ဇူလိုင်၊ သြဂုတ်)
(ဃ) ဆောင်း အာလူး (အောက်တိုဘာလ၊ နိုဝင်ဘာ)
၆။ မြေပြုပြင်ခြင်း
ထယ်ရေး (၈) လက်မ အနက်ရရန် ထယ် (၁-၂) စပ် ထိုးပေးရသည်။ ထို့နောက် ထွန် (၆-၈) စပ် အထိ မွွှေပေးပြီး ပေါင်းမြက် ကုန်စင်အောင် ကောက်ရမည်။ နောက်ဆုံး မြေပြင်ပြီး ကြမ်းတုံးရိုက်၍ မြေသိပ်ထားရသည်။
၇။ စိုက်ပျိုးခြင်း
ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ရေသွင်း စိုက်ပျိုးခြင်း (ရေအာလူး) နှင့် ကုန်းတွင်း စိုက်ပျိုးခြင်း (မိုးအာလူး) ဟူ၍ စိုက်ပျိုးကြသည်။ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ကျွန်းမြေနှင့် သဲချောင်းများ၌ စိုက်ပျိုးလေ့ ရှိကြသည်။
မျိုးရွေးချယ်ရာတွင် အပုပ်အနာ ကင်းသောမျိုး၊ မျက်စိတိမ်၍ မျက်စိနည်းသောမျိုးကို ရွေးချယ်ရမည်။ အလုံးလိုက်သော်လည်းကောင်း၊ ခွဲစိတ်၍ သော်လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးကြသည်။
မျိုးအာလူး (၁၀၀) ကီလိုဂရမ် (၆၂ ပိဿ) ကို ဟိုမိုင်း (Homai 80 WP)- ၀.၂ ကီလိုဂရမ်နှုန်း လူးနယ် စိုက်ပျိုးရပါမည်။ တန်းကြား (၂.၅-၃)ပေ၊ ပင်ကြား (၆-၉) လက်မခြား၍ စိုက်ပျိုးပါ။ တစ်ဧကတွင် (၂၅၀၀၀-၃၅၀၀၀) အပင်ဦးရေ ရရှိရန် စိုက်ပျိုးပါ။ စိုက်ပျိုးချိန်တွင် ယူရီးယား (၁) အိတ်၊ တီစူပါ (၃) အိတ်၊ ပိုတက်ရှ် (၁) အိတ်ကို လည်းကောင်း၊ ကျန်ယူရီးယား (၁) အိတ်နှင့် ပိုတက်ရှ် (၁) အိတ်ကို ရော၍ အပင်ပေါက်ပြီး (၁၅) ရက်နှင့် တစ်လအတွင်း (၂) ကြိမ် ခွဲထည့်ပေးပါ။
၈။ အပင်ပြုစုနည်း
ဟဲဟိုးချိုင့်ဝှမ်းတွင်သာ စိုက်ပျိုးလေ့ရှိသည့် ရေအာလူး (ဆောင်းအာလူး) စိုက်ပျိုးရာတွင် စိုက်ပြီး (၄၅) ရက်သားတွင် (၁) ကြိမ်၊ ရက် (၆၀) သားတွင် (၁) ကြိမ် မဖြစ်မနေ ရေပေးသွင်းရမည်။ ရေမသွင်းမီ ကြားပေါင်းလိုက်ခြင်း၊ ယူရီးယား ဓာတ်မြေသြဇာ ကျွေးခြင်း၊ ပိုးသတ်ဆေး ဖျန်းခြင်းတို့ကို တစ်ပြိုင်နက် ဆောင်ရွက်ပြီး ဘောင်တင်ပေးရမည်။
ကုန်းအာလူးကို တောင်စောင်း၊ ဆင်ခြေလျှောများတွင် မိုးရေကို အားထား၍ စိုက်ပျိုးသည်။ စိုက်ပြီး (၃၀) ရက်သားတွင် ပေါင်းလိုက်ပေးရမည်။ တစ်လ (၂) ကြိမ်ခန့် ပေါင်းလိုက်ပေးနိုင်လျှင် ပိုကောင်းပါသည်။
ဆောင်းအာလူးကို မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသ မြစ်ကမ်းပါး သောင်ပြင်များတွင် မြစ်ရေကျချိန် နုန်းတင်မြေနုများ၌ စိုက်ပျိုးခြင်း ဖြစ်သည်။ မြေဆီသြဇာ ထက်သန်သဖြင့် ယူရီးယားကို အနည်းငယ်သာ ကြဲပက်ပေးရန် လိုပြီး စိုက်ပြီး (၄၅) ရက်သားတွင် တစ်ကြိမ်၊ ရက် (၆၀) တွင် တစ်ကြိမ် ကြဲပက်ပေးရမည်။ ရေသွင်းခြင်း လုပ်ငန်း လုံးဝ ဆောင်ရွက်ရန် မလိုပါ။
၉။ ပိုးမွှားရောဂါ ကာကွယ်ခြင်း
အဓိကကျသော ပိုးမှာ ပင်ဖြတ်ပိုး (cut worm) နှင့် နှစ်ဆယ့်ရှစ်ပြောက်ကျိုင်း (28 spotted beetle) တို့ဖြစ်ပြီး၊ အာလူး သိုလှောင်ထားစဉ် အာလူးဥထိုးဖလံ (Tuber Moth) ကျရောက် ဖျက်ဆီးပါသည်။ ပင်ဖြတ်ပိုး ကာကွယ်ရန် ရီးဂျင့်( Regent 3 G)ကို တစ်ဧက (၃) ကီလိုခန့် (သို့) ဒိုင်ယာဇီနွန် (10G) (သို့) ဘာဆူဒင်ဆေး တစ်ဧကဆေး တစ်ဧကလျှင် (၃-၄) ကီလို (သို့) ဖျူရာဒန် (Furadan 3G) တစ်ဧက (၅) ကီလိုခန့် မစိုက်ခင် မြေကြီးထဲသို့ ထည့်သွင်း စိုက်ပျိုးပါ။ နှစ်ဆယ့် ရှစ်ပြောက်ကျိုင်းကို ကာကွယ်ရန် ဒီစစ်၊ ဒိုင်ယာဇီနွန်ဆေးများဖြင့် ပက်ဖျန်း ကာကွယ်ပါ။ အဓိကကျသော ရောဂါများမှာ အာလူးနှောင်းပင်နာကျနှင့် စောပင်နာကျ ရောဂါတို့ဖြစ်ပြီး ရီဒိုမေးလ်၊ ဒက်ကိုနေးလ်၊ ဒိုင်သိမ်း (အမ်) ၄၅ မှိုသတ်ဆေးများဖြင့် ကာကွယ် နှိမ်နင်းပါ။
၁၀။ တူးဖော်ခြင်း
စိုက်ပြီး (၃-၄) လအတွင်း အပင်များ ခြောက်သွေ့လာချိန်တွင် တူးဖော်ရသည်။ ပေါက်ပြားဖြင့် လည်းကောင်း၊ ကြောင်းလိုက် ထယ်ထိုး၍ လည်းကောင်း တူးပြီး လက်ဖြင့် ကောက်ယူရသည်။
၁၁။ အထွက်နှုန်း
မျိုးပေါ် မူတည်၍ အထွက်နှုန်းမှာ မျိုးနှုန်း ပမာဏ၏ (၅-၁၀) အထိ ထွက်ရှိနိုင်သဖြင့် အထွက် ပိဿ (၃၀၀၀-၇၀၀၀) ထိ ထွက်ရှိနိုင်ပါသည်။
ကိုးကား- စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်