အစိမ်းရောင်လမ်း

အင်္ဂလိပ်အမည် - Anise, sweet alice – Pumpinella anisum

စမုန်စပါးသည် နှစ်ချင်းသီးနှံဖြစ်ပြီး၊ အစေ့အရွက်နှင့် ပန်းပွင့်များကို စားသုံးရသည်။ အပင်အမြင့် ၂ ပေနှင့် အကျယ် ၁-၂ ပေခန့် ရှိသည်။ ခါကျက်ဥမျိုးရင်းဝင် သီးနှံဖြစ်သဖြင့် အပင်အောက်ပိုင်းရှိ အရွက်များသည် လက်ကြားပို၍ စိတ်သွားသည်။ ပန်းပွင့်ခိုင်တွင် နို့နှစ်ရောင် ပန်းပွင့်ပြီးနောက် ၁/၈ လက်မ(၈ပုံ ၁ပုံ)ရှိ ဘဲဥပုံ အစေ့များ ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။

(၁) အသုံးပြုခြင်း

စမုန်စပါးသည် နွယ်ချိုနံ့ ပေးသည်။ အစေ့အုံ တစ်ခုလုံးကို ချေ၍ ဖြစ်စေ၊ ထောင်း၍ ဖြစ်စေ၊ အမှုန့်ပြုလုပ်ပြီး ဖုတ်၍ စားရသော အစားအစာများ၊ ပန်းသီးနှင့် ပြုလုပ်သော ဟင်းလျာအချဥ်တည်ခြင်း၊ အနှစ်ပါသော ဟင်းချက်ခြင်း၊ ကြက်ဥကြော်ခြင်း၊ ငါး၊ စတူး၊ အရည်သောက် ဟင်းချက်ခြင်း၊ အစာကြေစေသော အရက်ချိုပြင်း (Liqueurs) ချက်လုပ်ခြင်း စသည့် များတွင် သုံးစွဲသည်။ လှော်ထားသော အစေ့ကို စားခြင်းဖြင့် အစာကြေစေသည်။ အသက်ရှူရာတွင် လန်းဆန်းစေသည်။ ပန်းပွင့်နှင့် အရွက်များကိုလည်း အသီးအနှံလက်သုပ်တွင် ထည့်၍ စားကြသည်။ စမုန်စပါးပင်သည် မိတ်ဆွေပိုးများကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည်။ အစေ့များ မြေသို့ ကြွေကျပြီး အလေ့ကျ ပေါက်ရောက်နိုင်သည်။

(၂) စိုက်ပျိုးခြင်း

ဆောင်းရာသီ အေးသော ဒေသတွင် နွေဦးပေါက်၌ စိုက်ပျိုးရသည်။ နွေရာသီပူပြင်းပြီး၊ ဆောင်းရာသီ၌ အအေးပေါ့သော ဒေသတွင် ဆောင်းဦးပေါက်၌ စိုက်ပျိုးရသည်။ အပင်သည် ရက်ပေါင်း ၁၂၀ ခန့် နွေးသောရာသီရှိမှ မျိုးစေ့ထွက်နိုင်သည်။ ထိုထက် ရာသီတိုတောင်းပါက အစေ့ကို နောက်ဆုံးအေးခဲမှု မတိုင်မီ ၁-၂ လခန့် ကြိုတင်ပျိုးထောင်ပြီးမှ ကွင်းထဲသို့ ပြောင်းရွေ့ စိုက်ပျိုးရသည်။

စမုန်စပါးကို မြေဆီဩဇာ အသင့်အတင့်ကောင်းပြီး၊ ရေမဝပ်သော နေရာ၌ အချဥ်ဓါတ်အနည်းငယ္်ရှိသော မြေကွက်တွင် စိုက်ပျိုးရသည်။ အစေ့ကို မြေချ၍ တိုက်ရိုတ်စိုက်ပျိုးနိုင်သကဲ့သို့ ပျိုးထောင်ပြီးမှ ပျိုးပင်ကိုလည်း ပြောင်းရွေ့စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ရေသောက်မြစ် (Taproot) အကြီးမြန်သဖြင့် ပြောင်းရွေ့စိုက်ပျိုးရန် အခက်အခဲရှိသည်။ စမုန်စပါးပင်ကို ၆-၈ လက်မခြား စိုက်ပျိုးရသည်။ အပင်များ ယိုင်လဲတတ်သဖြင့် တုတ်စိုက်၍ဖြစ်စေ၊ လေကာ၍ဖြစ်စေ စိုက်ပျိုးရသည်။

(၃) ပိုးမွှားရောဂါ

ပိုးမွှားရော၊ ရောဂါပါ အနည်းငယ် ကျရောက်တတ်သည်။

(၄) ရိတ်သိမ်းခြင်း

အပင်ဖြစ်ထွန်းနေချိန်တွင် အရွက်များကို ခူးယူနေရသည်။ ပန်းပွင့်များကို ပွင့်အာချိန်တွင် ဆွတ်ခူးရသည်။ အစေ့များရင့်ပြီး၊ စိမ်းညိုရောင် ပြောင်းလဲချိန်တွင် ဆွတ်ခူးပြီး စက္ကူအိတ်ထဲတွင် ထည့်သိုရသည်။ ရိတ်သိမ်းသမျှကို အခြောက်ခံပြီး သိုလှောင်ရသည်။

(၅) အာဟာရဓါတ်

မြန်မာဆေးအဘိဓာန်အဆိုအရ သွေး၊ သည်းခြေ၊ လေ၊ သလိပ်တို့ကို ဖြောင့်မတ်စေတတ်၏။ လေအားကြီးသော အနာ၊ အတွင်းပူသော အနာ၊ ရေငတ်သော အနာ၊ ဆာလောင်သော အနာ တို့ကို ပျောက်စေတတ်၏။ ဗြိတိသျှဗိန္ဓောအဆိုအရ ကလေးများဝမ်းသွင်း၌ နာလျှင်ဖြစ်စေ၊ လေပွလျှင်ဖြစ်စေ အနီစိ (Anise) ဆေးကို ပေး၏ ။

ဒေါက်တာချစ် ရေးသားသော စားဖို့ စိုက်စို့ ဈေးကွက်တိုးချဲ့ဗျို့ အတွဲ(၂) စာအုပ်မှ ထုတ်နုတ် ဖော်ပြပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...