ပဲတီစိမ်း စိုက်ပျိုးခြင်း

ပဲတီစိမ်း၏ မူရင်းဒေသမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပဲတီစိမ်း၊ ပဲနောက်စိမ်း၊ ပဲတီနက်၊ ပဲနောက်နက် ဟူ၍ အသိများကြပါသည်။ ပဲတီစိမ်းကို အထက်မြန်မာပြည်၌ မကွေး၊ မန္တလေး၊ စစ်ကိုင်း ဒေသများတွင် စိုက်ပျိုးကြပြီး အောက်မြန်မာပြည်၌ ရန်ကုန်၊ ပဲခူးနှင့် ဧရာဝတီဒေသများတွင် အဓိက စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ပဲတီစိမ်း၏ အပင်ပုံစံမှာ ပင်ထောင်ပုံစံဖြစ်ပါသည်။ ပဲတီစိမ်းသည် တစ်ရာသီခံပင်ဖြစ်ပြီး ပင်တည်းဝတ်မှုံကူးသော အပင် အမျိုးအစားလည်းဖြစ်ပါသည်။

ရာသီဥတု နှင့် မြေအမျိုးအစား

ပဲတီစိမ်းသည် ပူနွေးခြောက်သွေ့သော ရာသီဥတုကို နှစ်သက်ပြီး အပူချိန် ၃၀ မှ ၃၆ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အတွင်းရှိသော ဒေသများတွင် ကောင်းစွာ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်ပါသည်။ ပဲတီစိမ်းသည် နှစ်စဥ်မိုးရေချိန် ၃၀ လက်မမှ ၃၆ လက်မအတွင်းရှိသော ဒေသများတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ ဆားပေါက်သော မြေများမှ လွဲ၍ ကျန်သောမြေအားလုံးတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် စနယ်မြေစေး၊ လယ်မြေ၊ နုန်းမြေ များတွင် ပို၍စိုက်ပျိုး ဖြစ်ထွန်းနိုင်ပါသည်။ ပဲတီစိမ်းသည် ရေဝပ်ခြင်းကို ကြိုက်နှစ်သက်ခြင်း မရှိပါ။ ပဲတီစိမ်းအတွက် အသင့်တော်ဆုံး မြေချဥ် ငံကိန်းမှာ ၅.၅ နှင့် ၆.၅ အတွင်း ဖြစ်ပါသည်။

မျိုးရွေးချယ်ခြင်းနှင့် မျိုးစေ့နှုန်းထား

ရေဆင်း ၁၁ နှင့် ရေဆင်း ၁၄ မျိုးများ စိုက်ပျိုးရန် သင့်တော်ပြီး အဝါရောင်မိုစိတ် ရောဂါကို ခံနိုင်ရည်ရှိကာ အထွက်နှုန်းလည်း ကောင်းပါသည်။ မျိုးစေ့နှုန်းထား အနေဖြင့် မိုးကြိုနှင့် မိုးနှောင်းတွင် စိုက်ပျိုးပါက ၆ ပြည်မှ ၈ ပြည်အထိ အသုံးပြုကြပြီး မိုးလယ်တွင် စိုက်ပျိုးပါက ၄ ပြည်မှ ၆ ပြည်အထိ အသုံးပြုကြပါသည်။

စိုက်ပျိုးရာသီနှင့် စိုက်နည်းစနစ်

မြန်မာပြည် အထက်ပိုင်း ဒေသများတွင် မိုးကြိုရာသီစိုက်ပျိုးရာ၌ ဖေဖော်ဝါရီ လလယ်မှ မတ်လလယ်အတွင်း လည်းကောင်း၊ မိုးရာသီ စိုက်ပျိုးရာ၌ မေလလယ်မှ သြဂုတ်လလယ်အတွင်း လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ မြန်မာပြည် အောက်ပိုင်း ဒေသများတွင် ပဲတီစိမ်းကို စပါး ရိတ်သိမ်းပြီးသောအချိန်၌ သီးထပ်အနေဖြင့် အောက်တိုဘာလနှင့် နိုဝင်ဘာအတွင်း စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ပင်ကြားတန်းကြားအနေဖြင့် မိုးကြိုနှင့် မိုးနှောင်းတွင် စိုက်ပျိုးပါက (၄×၁၂) လက်မ ဖြင့် စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး အပင်ဦးရေ ၁၃၀,၀၀၀ ကျော် ဝင်ဆန့်မည်ဖြစ်ပါသည်။ မိုးရာသီတွင် စိုက်ပျိုးပါက (၄×၁၈) လက်မ ဖြင့်စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး အပင်ဦးရေ ၈၇,၀၀၀ ကျော်ဝင်ဆန့်နိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ ပဲတီစိမ်းကို ပြောင်း၊ နေကြာ၊ နှမ်း၊ ပဲစင်းငုံ စသည့်သီးနှံများနှင့် သီးညှပ်စိုက်ပျိုး၍ လည်းရပါသည်။ ထယ်ကြောင်းဆွဲကာ မျိုးစေ့ကို မြေကြီးအတွင်း အနက် ၁ လက်မမှ ၁.၅ လက်မ အတွင်း ချစိုက်နိုင်ပါသည်။

မြေပြင်ခြင်းနှင့် မြေသြဇာကျွေးခြင်း

မစိုက်ပျိုးခင် မြေပြင်ရာ၌ ထယ် ၁ စပ်မှ ၂ စပ်ထိုးပြီး ဓားကြမ်းတုံးဖြင့် ထွန်နှစ်စပ် မောင်းပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ မြေပြင်ရာတွင် ၁ ဧကလျှင် နွားချေး တင်း ၁၀၀ မှ တင်း ၁၅၀ အထိ ထည့်ပေးရန်လိုအပ်ပါသည်။ ယူရီးယား မြေသြဇာ ၈ ပြည်၊ တီစူပါ ၂၄ ပြည်၊ ပိုတက် ၁၂ ပြည်နှင့် ကျောက်မှုန့် ပြည် ၂၀ ထည့်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။

အပင်ပြုစုခြင်း

အပင်သက်တမ်း ၃၀ ရက်သားခန့် ရောက်လျှင် ကြားပေါင်းလိုက် ကိရိယာဖြင့် ပေါင်းနှိမ်နင်းရမည် ဖြစ်ပါသည်။ လိုအပ်ပါက လူ အားဖြင့် လက်ပေါင်းလိုက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ယူရီယားလက်ချားအရည်နှင့် ပိုတက်စီယမ်ဓာတ် ပါဝင်သော အာဟာရ အရည်များ၊ ငါးအမိုင်နိ အက်စစ်ဖျော်ရည်များ ပက်ဖျန်းပေးခြင်းဖြင့် အပင်ကြီးထွားမှုနှင့် အသီး အပွင့်ဖြစ်ထွန်းမှုကို အားပေးပါသည်။

ပိုးမွှားနှင့် ရောဂါ

အဖျက်ပိုးများအနေဖြင့် ယင်ဖြူ၊ သီးလုံးဖောက်ပိုး၊ ပင်စည်ထိုးယင်၊ ငမြောင်တောင်၊ ပျ၊ ဂျပိုး စသည်တို့ ကျရောက်ဖျက်ဆီး လေ့ရှိပါသည်။ ရောဂါများ အနေဖြင့် အဝါရောင် မိုစိတ်ရောဂါ၊ သံချေးရောဂါ၊ မှည့်ပြောက်စွန်း ရောဂါ၊ ဆာကိုစပိုးရား ရွက်ခြောက် ရောဂါ စသည်တို့ ကျရောက် လေ့ရှိပါသည်။ ၎င်းပိုး ရောဂါများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် စိုက်ခင်း ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ပေါင်းမြက်များ ရှင်းလင်းခြင်း၊ ပိုး ရောဂါ ဒဏ်ခံနိုင်ရည်ရှိသော မျိုးများဖြင့် အစားထိုးခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်သင့်ပါသည်။ ပိုးများကို နှိမ်နင်းရန်အတွက် ကလိုပိုင်ရီဖော့၊ ဆိုက်ပါ မီသရင် စသည့် ဆေးများ အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ ရောဂါများ နှိမ်နင်းရန်အတွက် ကာဘင်ဒါဇင်၊ မန်ကိုဇက် စသော ဆေးများ အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

ခူးဆွတ်ခြင်း

ပဲတီစိမ်းသည် မျိုးအပေါ် မူတည်ပြီး သက်တမ်း ၆၀ မှ ၈၀ ကြားတွင် ရိတ်သိမ်း ခူးဆွတ်နိုင်ပါသည်။ အများအားဖြင့် ပဲတီစိမ်း အတောင့်များ ၇၅ မှ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အနက်ရောင်ပြောင်းပြီး ခြောက်သွေ့ချိန်တွင် ပထမဆုံးအကြိမ် ခူးဆွတ်ကြပါသည်။ ပထမအကြိမ် ခူးဆွတ်ပြီး ၇ ရက်မှ ၁၀ ရက်အကြာတွင် ဒုတိယအကြိမ် ခူးဆွတ်ကြပါသည်။

သိုလှောင်ခြင်း

ခူးဆွတ်ပြီး သီးတောင့်များကို ၂ - ၃ နေလှန်းပြီး နောက် ချွေလှေ့ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ မျိုး အဖြစ်ထားမည့် မျိုးစေ့များကို သန့်စင်ပြီး လေလုံပလတ်စတစ် အိတ်များဖြင့် သိုလှောင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ မျိုးစေ့၏ အစိုဓာတ်ကို ၁၂ ရာခိုင်နှုန်း အထိထားပြီး သိုလှောင်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။

ဇင်ထူးနိုင်

ကိုးကားချက်

- FAO (2005) Improved Grain Legume Production Technology Project. Pulses Training

Mannual TCP/ MYA/ 1066 (A), FAO. Myanmar.

- မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း (၁၉၉၆)။ ဆီထွက်သီးနှံ၊ ပဲမျိုးစုံနှင့် အခြားသီးနှံမျိုးများ၏

အရည်အချင်း လက္ခဏာများ

- ဒေါက်တာထွန်းဆိုင်၊ (၂၀၁၂)၊ အခြေခံစိုက်ပျိုးရေးပညာ၊ မြန်မာနိုင်ငံ စိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တော၊

မွေးမြူရေးနှင့် ရေလုပ်ငန်းပညာရှင်အဖွဲ့ (စာမျက်နှာ ၆၅-၇၀)

- စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၊ စိုက်ပျိုးပညာပေးရေးဌာနခွဲ (၂၀၁၄)။

လုပ်ငန်းခွင်ကျွမ်းကျင်မှုသင်တန်း(သင်တန်းမှတ်စု) (စာမျက်နှာ ၆၅-၇၀)

- စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၊ လက်ကမ်းစာစောင်(၂၀၁၂)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...