ရိတ်သိမ်းချိန်လွန် အဆုံးအရှုံးတွေ

မင်္ဂလာရှိတဲ့ နေ့လေးဖြစ်ပါစေ

စိုက်ထား၊ ပျိုးထားတာတွေအများကြီး အောင်မြင်နေတယ်။ အဲ့အထိကတော့ လုပ်နေကိုင်နေကြ တောင်သူ ဦးကြီးတွေက စိုက်တတ်ပ၊ အထွက်တွေ (၁၀၀) ကျော် (၂၀၀) နီးပါးထွက်အောင် လုပ်တတ်ကြပ။ အဲ့ဒါက အဆင်ပြေပါသေးတယ်။ နောက်ပိုင်းကျတော့ ဆုံးရှုံးတာတွေ တွေ့လာကြရတယ်။

ရိတ်သိမ်းချိန်မှာဖြစ်တတ်တဲ့ အလေအလွင့်တွေ

ရိတ်သိမ်းချိန်မှာဖြစ်တတ်တဲ့ ဆုံးရှုံးမှုတွေဆိုတာက ကြွက်ကိုက်တာပဲမဟုတ်ပါဘူး။ အရည်အသွေးရော အရေအတွက်ရော လေလွင့်ဆုံးရှုံးတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ အဲ့လို ဆုံးရှုံးလေလွင့်မှုတွေဆိုတာက ထုတ်လုပ်လိုက်ပြီးတော့ စားသုံးတဲ့အဆင့်အထိ ကြားထဲမှာဖြစ်ပျက်သွားတဲ့အဆင့်တိုင်း အဖြစ်တိုင်းက ဆုံးရှုံးမှုတွေကို ဆိုလိုပါတယ်။

စိုက်ပျိုးရေးပိုင်းက အလေအလွင့်တွေ

ဖြစ်တာပေါ့။ သီးနှံရိတ်သိမ်းချိန်မှာဖြစ်တဲ့ ဆုံးရှုံးတာတွေကို အရည်အသွေးရော အရေအတွက်ကိုရော ထည့်ပြီးတော့တွက်ရပါတယ်။ စပါးဆိုလည်း ကွင်းထဲမှာ ကျန်တာတွေ၊ လှန်းထားတုန်း မိုးမိတာတွေဆိုရင် ဈေး ကောင်းကောင်းမရနိုင်တာကြောင့် ဆုံးရှုံးတာပါပဲ။

လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်စားရတဲ့ သီးနှံတွေမှာလည်း ဆုံးရှုံးမှုတွေဖြစ်တာပေါ့။ ရောထွေးစရာတစ်ခုတော့ ရှိတယ်၊ ထိခိုက်မိတာနဲ့ ဆုံးရှုံးတာမတူပါဘူး။ ထိခိုက်တယ်ဆိုတာက သုံးလို့ရစရာကျန်သေးပြီးတော့ လေလွင့်တာက လုံးဝသုံးလို့မရတော့တဲ့အခြေအနေကို ဆိုလိုတာပါ။

သီးနှံရိတ်သိမ်းတဲ့အချိန်ကနေစလို့ စားသုံးတဲ့အချိန်ထိ ဆုံးရှုံးမှုတွေကို ယျေဘုယတွက်ချက်ကြည့်တဲ့အခါ အောက်ကအတိုင်း တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်က အရှေ့အာရှမှာတွေ့ရတဲ့ လေ့လာချက်တွေပါ။

အစားအစာ ဆုံးရှုံးမှုတွေ

ဘာကိုဆိုလိုတာလဲဆိုတော့ စားလို့ရတဲ့အရာတွေဆုံးရှုံးသွားတာကို အရေအတွက်ဆုံးရှုံးမှု၊ အာဟာရတန်ဖိုးတွေ ဆုံးရှုံးသွားတာက အရည်အသွေးဆုံးရှုံးမှုလို့ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ကြီးက သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ အဲ့လို အစားအစာဆုံးရှုံးမှုတွေဆိုတာက ထုတ်လုပ်တဲ့အချိန်မှာရော၊ ရိတ်သိမ်းတဲ့အချိန်မှာရော၊ ထုပ်ပိုးတာ တစ်ခြားအသွင်ပြောင်းလဲထုတ်လုပ်တာ စတဲ့လုပ်ငန်းစဉ်တွေတိုင်းမှာ ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။ ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းတွေမှာဆိုရင် လုံလောက်တဲ့ အဆောက်အဦတွေမရှိတာ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွေ ကောင်းကောင်းမွန်မွန်မရှိတာ၊ နည်းပညာတွေ ကောင်းကောင်းမသုံးနိုင်တာ၊ ကျွမ်းကျင်မှု၊ အသိပညာနဲ့ စီမံအုပ်ချုပ်မှုတွေ လိုအပ်တာနဲ့ ဈေးကွက်မသေချာတာတွေကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

အစားအစာ အလေအလွင့်ဖြစ်မှု

အစားအစာအလေအလွင့်ဖြစ်တယ်ဆိုတာက လူသားတွေစားသုံးပြီးတော့ ကျန်တာတွေကိုလည်း ထည့်တွက်ပါတယ်။ အဲ့လို စားမကုန်လို့ဖြစ်ဖြစ်၊ မစားချင်လို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အသိမ်းလွန်ပြီး ရက်လွန် ရက်ကျော်သွားတဲ့ အစားအစာပဲဖြစ်ဖြစ် အကုန်လုံးကို ထည့်ပြီးတော့တွက်ပါတယ်။ ဆိုင်မှာကြာနေတဲ့ စားသုံးကုန်ပစ္စည်းတွေကိုလည်း ထည့်တွက်ပါတယ်။

အဲ့လို ဆုံးရှုံးမှုတွေမှာဆိုရင် တစ်ချို့ဟာတွေက စားသုံးလို့ရနေတဲ့အရာတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် “အစားအစာအလေအလွင့်တွေဟာ လူသားတွေစားသုံးဖို့ အစားအစာဆုံးရှုံးသွားတာပါပဲ” လို့ Hodges က ၂၀၁၁ မှာပြောခဲ့ပါတယ်။ ရှေးလူကြီးတွေဆိုလည်း ထမင်းကျန် ဟင်းကျန်တာ လုံးဝမကြိုက်ကြပါဘူးနော်။ ထမင်းတစ်စေ့ဆို တစ်စေ့ အပြောခံရပါတယ်။

ကဲ ဒီနေ့မှာ စိုက်ရေးပျိုးရေးကနေ ဆုံးရှုံးတတ်တဲ့ အမျိုးအစားတွေကိုသိပြီးတော့ မဖြစ်အောင် သတိထားမိနိုင်ကြမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ထွန်းဝင်းကျော်

Reference

Victor Kiaya, Scientific & Technical Department POST-HARVEST LOSSES, AND STRATEGIES TOREDUCE THEM, January 2014.

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...