ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲနဲ့ ပြောင်းတောင်သူ

အမေရိကန် သမ္မတထရမ့်ရဲ့ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲမှာ မြန်မာပြည်က အထည်ချုပ်စက်ရုံ အလုပ်သမတွေ အထိနာမယ်လို့ ခန့်မှန်းကြည့်နိုင်ပေမယ့် ထင်မှတ်မထားဘဲ စိုက်ပျိုးရေးတောင်သူတွေအပေါ်လည်းသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်တာ သတိပြုစရာပါ။

လက်ရှိတွေးမိတာကတော့ ပြောင်းစိုက်ပျိုးရေး အပေါ် သက်ရောက်နိုင်မှုပါ။

မြန်မာ့ပြောင်းကိုအများဆုံး ဝယ်နေတာက ထိုင်းနိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုနောက်ပိုင်း မြန်မာ့ပို့ကုန်ထဲ အရေးပါတဲ့ ပို့ကုန်အမယ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် တစ်နှစ်ကို ပြောင်းတန်ချိန် ၃ သန်းလောက်ထွက်ပြီး၊ မွေးမြူရေးအစာအတွက် တန်ချိန် ၁ သန်းလောက် သုံးတယ်။ အရက်ချက်တဲ့ လုပ်ငန်းကလည်း အတော်သုံးတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကျန်တာကို ပြည်ပကို ပို့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ထိုင်းကိုပါ။ တစ်သန်းခွဲ ဝန်းကျင်တော့ အနည်းဆုံး ပို့လိမ့်မယ် ထင်ပါတယ်။

ထိုင်းက တစ်နှစ်ကို ပြောင်းတန်ချိန် ၉ သန်း လောက် လိုတယ်။ လိုအပ်ချက်ရဲ့ ၄၀% ကျော်ကို ပြည်ပက တင်သွင်းရပါတယ်။ ရာခိုင်နှုန်းအတော်များများကို မြန်မာပြည်က ဝယ်တဲ့သဘောပါ။

အခုပြဿနာက ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲပါ။ အမေရိကန်က အခွန်တိုးကောက်မယ့်အထဲ ထိုင်းထုတ်ကုန်တွေလည်း ပါနေပါတယ်။ ၃၆% ကောက်မှာပါ။

ထိုင်းအနေနဲ့ အဲဒီအခွန်ရာခိုင်နှုန်းကို လျှော့စေချင်ရင် အမေရိကန်ပစ္စည်းကို များများ ဝယ်ယူအားပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၄ တုန်းက ထိုင်းဟာ အမေရိကန်ဆီက ပြောင်းကို ဒေါ်လာ ၂.၇ သန်းဖိုးပဲ ဝယ်ခဲ့ပါတယ်။ တန်ချိန် သောင်းဂဏန်းပဲ ရှိတဲ့သဘောပါ။

တစ်ဖက်မှာက အမေရိကန်ဟာ ကမ္ဘာ့ပြောင်းတင်ပို့မှု အများဆုံး ထိပ်တန်းနိုင်ငံပါ။ ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ တန်ချိန် ၆၅ သန်း တင်ပို့ဖို့ လျာထားပါတယ်။ ဒါက ကမ္ဘာ့ပြောင်းတင်ပို့မှု စုစုပေါင်းရဲ့ ၃၅% ပါ။

အမေရိကန်ရဲ့ အဓိက ဝယ်လက်က တရုတ် ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ ကုန်သွယ်စစ်ဖြစ်နေလို့ အမေရိကန်ပြောင်းကို တရုတ်က ခဏဖြစ်ဖြစ် အဝယ်ရပ်ထားပါလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် အမေရိကန်အနေနဲ့ ထိုးရောင်းစရာ နေရာ ရှာရမှာပါပဲ။

ထိုင်းအနေနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ အခွန်ကို ဖြေလျော့ဖို့ အမေရိကန်ကုန်စည်အများအပြား ဝယ်ယူတဲ့အခါ အမေရိကန်ပြောင်းကို မဖြစ်မနေ ထည့်ဝယ်ရပါလိမ့်မယ်။ ဧပြီလဆန်းကတည်းက ထိုင်းအနေနဲ့ ပြောင်း၊ ပဲပုပ်ဖတ် အစရှိတဲ့ အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေအပေါ် အခွန် သုညရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ချဖို့ ပြင်ဆင်နေပါတယ်။

ဘန်ကောက်ပို့စ် ရဲ့ အဆိုအရ ထိုင်းနိုင်ငံဟာ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွင်း မွေးမြူရေးအစာ တန်ချိန် ၂၁.၈ သန်း ထုတ်လုပ်ဖို့ ရည်မှန်းထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံထက် ဆယ်ဆ များပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တုန်းက ၂၁.၁ သန်း ထုတ်ခဲ့တာပါ။ အစာထုတ်လုပ်မှုရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း (တန်ချိန် ၁၂-၁၃ သန်း ဝန်းကျင်) နဲ့ညီမျှတဲ့ အစာကုန်ကြမ်းတွေ (အဓိက ကုန်ကြမ်း ၃ မျိုး - ပဲပုပ်ဖတ်၊ ပြောင်း နဲ့ ဂျုံ) ကို ပြည်ပက တင်သွင်းရပါတယ်။ (မြန်မာပြည်က မွေးမြူရေးအစာစပ် စက်ရုံတွေကတော့ ကုန်ကြမ်း ၃၀% ကိုပဲ ပြည်ပက တင်သွင်းကြတာပါ။ ဒါတောင် အလုံအလောက် မတင်သွင်း နိုင်ပါဘူး။)

ထိုင်းနိုင်ငံဟာ အမေရိကန်ဆီက ပဲပုပ်ဖတ် အတော်ဝယ်တယ်ဆိုပေမယ့် ဘရာဇီးလ်ကို ပိုအားပေးပါတယ်။ အမေရိကန်ပဲပုပ်ဖတ်က ၁% လောက်ပဲ ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဂျုံကိုတော့ ဥရောပက ဝယ်ပါတယ်။

ပြောင်းကိုတော့ အမေရိကန်ဆီက မဝယ်သလောက်ပါပဲ။ ပြောင်း လိုအပ်ချက် တန်ချိန် ၉ သန်းမှာ တန်ချိန် သောင်းဂဏန်းလေးပဲ အမေရိကန်ဆီက ဝယ်တာမို့ မဝယ်သလောက်ပဲ လို့ ပြောရတာပါ။ ထိုင်းပြည်တွင်းထွက်ကို သုံးသလို ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေ (အဓိကအားဖြင့် မြန်မာ) က ဝယ်သုံးပါတယ်။

အခုတော့ အမေရိကန် ပြောင်းတွေ ဝယ်ဖို့ ဖြစ်လာပါပြီ။ မွေးမြူရေး အစာကဏ္ဍအနေနဲ့ အမေရိကန်ဆီက အစာကုန်ကြမ်းကို ဒေါ်လာ ၂.၈ ဘီလီယံ ဖိုးအထိ ဝယ်နိုင်တယ်လို့ ထိုင်း အစာစပ်စက်ရုံများအသင်းက ဖေဖော်ဝါရီလတုန်းက ပြောထားပါတယ်။ (ထိုင်းနဲ့ အမေရိကန်ကြား ကုန်သွယ်ရေးပမာဏ ကွာဟချက် က ဒေါ်လာ ၃၅.၄ ဘီလီယံ ရှိနေတာပါ။ )

ထိုင်း အစာစပ်စက်ရုံများအသင်းက ဘရာဇီးလ်ထံက ဝယ်နေတဲ့ ပဲပုပ်ဖတ် တန်ချိန် ၃ သန်းကို အမေရိကန်ဆီက ပြောင်းပြီး ဝယ်ဖို့ အဆိုပြုထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အမေရိကန်ဆီက ပြောင်းတန်ချိန် ၄ သန်း ဝယ်ယူမယ်လို့လည်း ပြောနေပါတယ်။

အမေရိကန်ဆီက ပြောင်းဝယ်မှာကို ထိုင်းပြောင်းကဏ္ဍက ကန့်ကွက်ကြတယ်လို့လည်း သိုးသိုးသန့်သန့် ကြားရပါတယ်။ သို့ပေမယ့်ပေါ့လေ။

ထိုင်းအစိုးရဟာ အမေရိကန်ဆီ ပို့ကုန် ပို့နိုင်ဖို့အတွက် အမေရိကန်ပြောင်းကို လိုလိုမလိုလို၊ ကိုက်ကိုက်မကိုက်ကိုက် ဝယ်ရမယ့် အနေအထား ရှိနေပါတယ်။ အနည်းဆုံးတော့ မြန်မာပြည်က ဝယ်နေတဲ့ ပြောင်းကို လျော့ဝယ်ပြီး အမေရိကန်ပြောင်းနဲ့ အစားထိုးမယ်ဆိုရင် ထိုင်း ပြောင်းသမားတွေက လက်ခံကြမှာပါပဲ။

ဒါဆိုရင် လက်ရှိ ထိုင်းဈေးကွက်အပေါ် မှီခိုနေတဲ့ supplier နိုင်ငံတွေ၊ အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံက ပြောင်းကဏ္ဍ အပေါ် သက်ရောက်လာမှာပါ။ အဲဒီလို တကယ်သက်ရောက်လာရင် ရှေ့ဆက် ဘာဖြစ်နိုင်သလဲကတော့ ပြောစရာ မလိုအောင် ရှင်းပါတယ်။ ဘယ်လိုနေနေ တောင်သူတွေကတော့ အများဆုံး နစ်နာရသူတွေပါပဲ။

ထိုင်းဈေးကွက် အားလျော့သွားပေမယ့် အကောင်းဘက်က စဉ်းစားရင်တော့ တရုတ်ဈေးကွက် ဝယ်လိုအား တက်လာဖို့လည်း ရှိနိုင်တာပါပဲ။ ကုန်သွယ်ရေးလမ်း ပြန်အပွင့်နဲ့ အဆင်ပြေချင်လည်း ပြေသွားမှာပေါ့။

အခြေအနေတွေက နေ့တိုင်းပြောင်းနေလို့ ဘယ်အရာမှတော့ ပုံသေကားချပ် ပြောမရပါဘူး။ ထရမ့် ဆိုတဲ့သူက အခု စာကလေးကြော်၊ အခု ဆီထမင်း မဟုတ်လား။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် လက်လှမ်းမီတဲ့ သတင်းလေးတွေကို နားစွင့်ရင်း ကိုယ့်အတွက်၊ ကိုယ့်တိုင်းပြည်အတွက် ဘာလုပ်လို့ ရမလဲ စဉ်းစားကြရုံပါပဲ။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...