“ငါးဇင်းပြား (Bigeye Ilisha)”

         ငါးဇင်းပြားကို အင်္ဂလိပ်လို “Bigeye ilisha” ဟု အမည်တွင်ပြီး ငါးသလောက်နှင့်အတူ မျိုးစဉ်တစ်ခုတည်းတွင် ပါဝင်ကြပြီး ငါးသလောက်နှင့် ပုံသဏ္ဍာန်အနည်းငယ် ဆင်တူကြပါသည်။ 

         ဆူးတောင်ရိုးပျော့ငါး (ray-finned fish) အုပ်စုတွင် ပါဝင်ကြပြီး ခန္ဓာကိုယ်တည်ဆောက်မှု (Morphology) အရ ငါးဇင်းပြား၏ ကိုယ်ထည်သည် ငွေရောင်ရှိပါသည်။ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရင်ဘက်ပိုင်းပြားနေပြီး ဦးခေါင်းအရွယ်အစား နှင့် မျက်လုံးသည် ကြီးမားကြပါသည်။ ပါးစပ်မှာ အပေါ်သို့မော့သည့်ပုံစံ (superior type) ဖြစ်ပါသည်။

         အကြေးခွံပုံစံသည် cycloid အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး အောက်မေးရိုးခိုင်မာပြီး ထိုးထွက်လျက်ရှိသည်။ အမြီးရေယက်မှာ ခရင်းခွပုံစံ ရှိကြသည်။ ငါးဇင်းပြား၏ ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားမှာ အမြင့်ဆုံး (၃၆.၅) စင်တီမီတာထိ ရှည်လျားကြပါသည်။

         ငါးဇင်းပြားပါဝင်သော မျိုးစု (Genus)-Ilisha ငါးမျိုးစုတွင် မျိုးစိတ် (၁၆)ခု ပါဝင်ပြီး ကမ်းရိုးတန်းဒေသ၊ ရေချိုရေငန်စပ်နှင့် ရေချိုဒေသများတွင် တွေ့ရပါသည်။ ရေအနက် (၀-၅၀) မီတာအတွင်း၊ အပူချိန် (၂၄ ဒီဂရီ) တွင် ပိုပြီး ရမိကြပါသည်။ အင်ဒိုပစိဖိတ်ဒေသ၊ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ၊ တရုတ်ပြည်ဒေသရှိ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင်လည်း တွေ့ရပါသည်။

          ငါးဇင်းပြားငါးများမှာ အစုံစား (omnivorous) များ ဖြစ်ကြပြီး သေးငယ်သောငါး/ ပုစွန်လေးများ၊ ရေညှိ/ ရေမှော်နှင့် diatom ကဲ့သို့သော အလွန်သေးငယ်သောသတ္တဝါများကို စားလေ့ရှိကြသည်။

          ငါးဇင်းပြားမှာ စျေးကွက်ဝင် ငါးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ဒေသခံများမှာ ငါးဇင်းပြားကို ကင်စား၊ ကြော်စား၊ အစပ်ချက်စားခြင်းနှင့် သောက်ဆမ်းဟင်း ချက်ပြုတ်စားကြသည်သာမက ငါးဆားနယ်၊ ငါးခြောက်ပြုလုပ်၍လည်း စားသုံးကြပါသည်။

         ဒေသဟင်းတစ်ခွက်ဖြစ်သော ငါးဇင်းပြားမွန်ဟင်း (ခေါ်) သောက်ဆမ်းဟင်းချက်ရာတွင် ငါးဇင်းပြား၊ မျှင်ငါးပိ၊ မရမ်းပြား၊ ငရုတ်သီးစိမ်း၊ စပါးလင်၊ ရှမ်းနံနံ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ နီ၊ ဂျင်း၊ နနွင်း၊ ဟင်းခတ်မှုန့်နှင့် ငါးငံပြာရည်တို့ လိုအပ်ပါသည်။

ငါးဇင်းပြား မွန်ဟင်း (ခေါ်) သောက်ဆမ်းဟင်းချက်ပြုတ်ပုံ

       ၁။ ငါးဇင်းပြားငါးအကောင်ကြီးကို အညစ်အကြေးများ ဖယ်ရှားသန့်စင်ပြီး အနေတော်အတုံးလေးတုံးကာ နနွင်း၊ ဟင်းခတ်မှုန့်ဖြင့် နယ်ထားရပါမည်။

       ၂။ ပြီးနောက် စပါးလင် (၂) ပင်ကိုလည်း အဖျားပိုင်းအရွက်များကို ညှပ်လိုက်ပြီး အရင်းပိုင်းကိုထုပြီး အတုံးလေး ထုံးချည်ထားရပါမည်။

       ၃။ ကြက်သွန်ဖြူနှင့် ဂျင်းအနည်းငယ်ကို ဓားပြားရိုက်ကာ ကြက်သွန်နီ (၂) လုံးကိုလည်း (၄) စိတ် စိတ်ထားရပါမည်။

       ၄။ ထို့နောက် မီးဖိုပေါ်ဒယ်အိုးတင်ပြီး ရေများများထည့်ကာ ရေနွေးဆူလာပါက ငါး၊ စပါးလင်အထုံး၊ မျှင်ငါးပိအနည်းငယ်၊ ကြက်သွန်ဖြူနှင့် ဂျင်း ဓားပြားရိုက်၊ ကြက်သွန်နီ (၄) စိတ်ခွဲ နှင့် ငါးငံပြာရည်ကိုပါ ထည့်ပြုတ်ရပါမည်။

       ၅။ ငါးပြုတ်အိုးပွက်ပွက်ဆူပါက မရမ်းပြားထည့်ရပါမည်။ မရမ်းပြားထည့်ပြီး မိနစ်အနည်းငယ်အကြာတွင် ငရုတ်သီးစိမ်း ဓားပြားရိုက်ကိုလည်း ထည့်ရပါမည်။

       ၆။ အရသာ အပေါ့အငန်မြည်းပြီးပါက ရှမ်းနံနံအုပ်ပြီး ဟင်းအိုးကို မီးဖိုပေါ်မှချပြီး သုံးဆောင်နိုင်ပါပြီ။

       ထိုအခါ အနံ့အရသာနှင့်ပြည့်စုံသော “ချဉ်ငန်စပ်မွန်ဟင်း (ခေါ်) သောက်ဆမ်း” ဟင်းတစ်ခွက်ကို ရရှိနိုင်ပါပြီ။

ငါးဇင်းပြား၏ အသေးစိတ်ဖော်ပြချက် (specification) မှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်ပါသည်။

Phylum (မျိုးပေါင်းစု) – Chordata

Class (အမျိုးအစား) – Actinopterygii

Order (မျိုးစဉ်) – Clupeiformes

Family (မျိုးရင်း) – Pristigasteridae

Genus (မျိုးစု) – Ilisha

Species (မျိုးစိတ်) – Ilisha megaloptera တို့ ဖြစ်ကြပါသည်။

ပင်လယ်ပြာ (ငါးဦးစီး)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက “အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်” ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်