ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ ဆာကိုစပိုရာရွက်​ပြောက်​ရောဂါ ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

မြန်မာအမည် = အရွက်ပြောက်ရောဂါ
အင်္ဂလိပ်အမည်= Cercospora leaf spot
သိပ္ပံအမည် = Cercospora canescens

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးနီးပါးမှာ ဆောင်းသီးနှံအဖြစ် ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲသီးနှံကို စိုက်ဧက အများအပြား စိုက်လေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒီနှစ်ဆောင်းမှာတော့ အချိန်အခါမဲ့ မိုးရွာသွန်းမှုများကြောင့် ရန်ကုန်တိုင်းနဲ့ အချို့ဒေသတွေမှာ ပဲစိုက်တောင်သူများ ကမောက်ကမ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။

စိုက်ပြီး အပင်ငယ်မိုးမိ/ရေဝပ်ခြင်း၊ ဖျက်ပြီးပြန်စိုက်ရခြင်း၊ စိုက်ချိန်နောက်ကျခြင်း၊ ထွန်ရေးကောင်းစွာမပြင်နိုင်ခြင်း စတဲ့ အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာကတော့ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲခင်းတွေမှာ ရွက်ပြောက်ရောဂါ အဖြစ်များလာတာတွေ့ရတာပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဒီရောဂါဖြစ်လာရင် ဘယ်လိုကာကွယ်ကုသသင့်သလဲဆိုတာ ကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်စဉ်အကျဉ်းနဲ့ လက္ခဏာ

ရွက်ပြောက်ရောဂါ ဆိုပေမဲ့ အော်တာနေရီးယားရွက်ပြောက်၊ ဆာကိုစပိုးရားရွက်ပြောက် စသဖြင့် အမျိုးမျိုးရှိကြသလို ဆာကိုစပိုးရာရွက်ပြောက်ရောဂါမှာကိုပဲ သီးနှံအလိုက် မျိုးစိတ်တွေ များစွာ ကွဲပြားခြားနားကြပါသေးတယ်။

Cercospora ဆိုတာ..

Cerco ဆာကိုနဲ့ Spore စပိုး နဲ့ ပေါင်းခေါ်ကြတာပါ။

Cerco ဆိုတာ လက်တင်ဘာသာ ဆာကယ်လ်(စက်ဝိုင်းပုံ)လို့ ခေါ်ပြီး၊

Spora(စပိုး= ကပ်ပါးမှို)လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။

ဒါကြောင့်...Cercosporaဆိုတာ...

"စက်ဝိုင်းပုံ အစက်အပြောက်မှိုရောဂါ " လို့ မြန်မာလိုအဓိပ္ပာယ်ယူနိုင်ပါတယ်။

သီးနှံအမျိုးအစားလိုက်ပြီး ဆာကိုစပိုရာ မျိုးစိတ်တွေ ကွာခြားပါတယ်။

ဥပမာ..

သကြားမုန်လာမှာ...Cercospora beticola,
ငရုတ်ရွက်ပြောက်ရောဂါမှာ... Cercospora capsici
မုန်ညင်း၊ မုန်လာမှာ... Cercospora nasturtii
မြေပဲရွက်ပြောက်မှာ... Cercospora arachidicola

စသဖြင့်ကွဲပြားခြားနားကြပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာ

ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ သီးနှံမှာတော့..

Cercospora canescens လို့ ခေါ်တဲ့ မျိုးစေ့ဆောင်မှို(seed borne) ကြောင့် ဆာကိုစပိုရာရွက်ပြောက်ရောဂါဖြစ်စေတာပါ။
အောက်ရွက်တွေပေါ်မှာ အညိုရောင်အစက်အပြောက်လေးတွေနဲ့ အဝါရောင်နှုတ်ခမ်း နားသတ်ပုံစံ တွေ့ရပါတယ်။
မိုးကြီးရွာပြီး နောက်ရက်တွေမှာ မြေကြီးထဲက မှိုစပိုးတွေက မိုးရေပေါက်တွေကတဆင့် အရွက်ရဲ့ တစ်သျှူးသားထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပါတယ်။
ရာသီဥတု စွတ်စိုချိန်ကြာလေ ရောဂါတိုးပွားလေဖြစ်ပြီး ဆာကိုစပိုးတွေ တခုနဲ့တခု ဆက်မိပြီး အရွက်တခုလုံး မဲခြောက်သွားတတ်ပါတယ်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ...

အရွက်ပေါ် ဒဏ်ရာဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် အစာချက်အားနည်းပြီး အပင်မကြီး၊ အသီးမသီးနိုင်ဘဲ သီးနှံအထွက်နှုန်း၊ အရည်အသွေးကို များစွာထိခိုက်စေပါတယ်၊
ရောဂါပြလက္ခဏာမှာ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ၊ ပဲပုပ် သီးနှံပေါ်မူတည်ပြီး အစက်အပြောက်အရွယ်အစား အကြီးအသေး ကွာခြားတတ်ပါတယ်။
ပဲပုပ်သီးနှံမှာဆိုရင်တော့ သံချေးရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ခပ်ဆင်ဆင်တူတတ်ပါတယ်။
ဆာကိုစပိုရာရွက်ပြောက်ရောဂါ ဆိုပေမဲ့ တကယ်ဆိုးရွားလာရင် ရိုးတံတွေ၊ အသီးတွေ၊ အစေ့အဆန်တွေမှာတောင် အမဲစက်/အညိုစက်တွေ တွေ့ရတတ်ပြီး တဖြည်းဖြည်း အပင်ကျသွားနိုင်ပါတယ်။

ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း

ရောဂါကင်းသော မျိုးစေ့ကို အသုံးပြုပါ။
ရွက်ပြောက်ရောဂါ ခံနိုင်သော၊ မျိုးကောင်း/သန့် သုံးပါ။
မစိုက်မီ မျိုးစေ့ကို မျိုးလူးဆေး(ဂရိုးမက်စ်/အင်ဒေါင်း)အသုံးပြုပါ။
အတန်းလိုက်စိုက်စနစ် စိုက်ခြင်းသည်၊လေဝင်လေထွက်ကောင်းပြီး ရောဂါကျရောက်မှု သက်သာစေပါတယ်။
ပေါင်းမြက်များကို ကြိုတင်ကာကွယ်ပါ။

အော်ဂဲနစ်နည်းဖြင့်ကာကွယ်ခြင်း

ပန်းသီးကဇော်ရည်(Apple cider venigor)ကဲ့သို့ သစ်သီးအချဉ်ဖောက်အရည်များကို ရေတဂါလံ ၅၀ စီစီနှုန်း
နွားနို့(တိရစ္ဆာန်နို့) ကို ရေတဂါလံမှာ ၅၀ စီစီနှုန်း
တမာဆီကို ရေတဂါလံ ၂၀ စီစီနှုန်း
ဟိုက်ဒြိုဂျင်ပါအောက်ဆိုဒ် ၃% ကို ရေတဂါလံ ၅ စီစီနှုန်း

စသဖြင့် ဖျန်းပေးခြင်းဖြင့် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

(မှတ်ချက်။ နေပူချိန်မဖျန်းရ)

ဓာတုမှိုသတ်ဆေး အသုံးပြုနှိမ်နင်းခြင်း

ကလိုရိုသာလိုနေးလ်
သိုင်အိုဖီနိတ်မီသိုင်း
ပရိုပီကိုနာဇိုးလ်
ကော့ပါးဟိုက်ဒြောက်ဆိုဒ်/အောက်ဆီကလိုရိုဒ်

စတဲ့ မှိုသတ်ဆေးတမျိုးမျိုးဖြင့် အသုံးပြုနှိမ်နင်းနိုင်ပါတယ်။

စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦးလေး

Ref>>>How to Treat Cercospora Leaf Spot Organically.

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...