အစိမ်းရောင်လမ်း - #တောင်သူပညာပေးဆွေးနွေးပွဲ အတွေ့အကြုံများ

စိုက်ပျိုးရေးကိုအားထားနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တောင်သူဦးရေဟာ ၇၀%ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒီတော့ တောင်သူတဦးချင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှ တိုင်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

တောင်သူဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ အခြေခံအချက်ကတော့ ကျေးလက်စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာ တိုးတက်မြင့်မားရေး (Rural agriculture education development) ဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဖိလစ်ပိုင် စတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာလည်း ကျေးလက်စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာ တိုးတက်ဖို့ (Farmer field schools) ကျေးရွာနည်းပညာပေးသင်တန်းကျောင်းတွေ ဖွင့်လှစ်ပြီး ခန်းမတွေ၊ ဇရပ်တွေ၊ သစ်ပင်ရိပ်အောက်တွေ၊ လယ်တဲတွေထဲမှာ လက်တွေ့ ရော စာ တွေ့ပါ ကွင်းဆင်းပညာပေးလျက်ရှိပါတယ်။

စာရေးသူတို့ဆီမှာလည်း၊ (Knowledge center) တွေဖွင့်ပြီး စိုက်ပျိုးရေးဌာနဝန်ထမ်းတွေ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

တောင်သူတွေနဲ့ အများဆုံးထိတွေ့ ဆက်ဆံနေရတာကတော့ စိုက်ပျိုးရေး ဆေးပစ္စည်း ကုမ္ပဏီများမှ တိုးချဲ့နည်းပညာပေး ကွင်းဆင်းဝန်ထမ်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

ပညာလည်းပေး၊ လက်ဆောင်လည်းပါ၊ ဆေးလည်းကြော်ငြာရင်းပေါ့လေ။

အဓိကအချက် ပညာပေးရတာကတော့ Pesticides(ပိုးသတ်ဆေး၊ မှိုသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေး) စတဲ့ chemicals ဓာတုအဆိပ်ရှိပစ္စည်းတွေကို အန္တရာယ်ကင်းစွာနဲ့ အသုံးပြုတတ်စေရေး ဦးစားပေး ဆွေးနွေးရပါတယ်။

Farmer meeting or group meeting တောင်သူပညာပေးဆွေးနွေးပွဲ အတွေ့အကြုံအရ လွဲမှားနေတဲ့ အယူအဆ အတွေးအခေါ် လေးတွေကို လိမ္မာပါးနပ်စွာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲပေးရပါတယ်။

အစွဲချွတ်ဖို့(နည်းပညာအသစ်ကိုလက်ခံဖို့) အခဲယဥ်းဆုံး တောင်သူများဟာ ကျေးလက်မှာ ရှိပါတယ်။

အခုလည်း စာရေးသူ ရှမ်းတောင်ပိုင်း၊ ကလောဒေသကို ရောက်နေတုန်း လုပ်ခဲ့တဲ့ ပန်းမုံလာ၊ ဂေါ်ဖီထုပ် စိုက်ခင်းတွေမှာ ကျရောက်တဲ့ စိန်ကွက်ဖလံအကြောင်း ဆွေးနွေးပွဲ အတွေ့အကြုံလေး ပြောပြချင်ပါတယ်။

ရိုးသားတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေလည်းဖြစ်တော့ သူတို့နားလည်မယ့် ဒေသန္တရ အသုံးအနှုန်းနဲ့ သတိထား ပြောရပါတယ်။

စိန်ကွက်ဖလံ(diamond back moth)ကို ဖလံလို့ ခေါ်ကြပါတယ်။

ဂေါ်ဖီထုပ်၊ ပန်းမုံလာတွေကို ဖျက်ဆီးနေတာက ဖလံက ပေါက်လာတဲ့ ပိုးစိမ်းကောင် ဆိုတာလည်း သူတို့သိပါတယ်။

အဲဒီမှာ..ပိုးသတ် ဆေးဖျန်းကြတော့ အဓိကဖျက်ဆီးတဲ့ ပိုးစိမ်းကောင်ထက် ဖလံတွေကို သေစေတဲ့ ဆေးကို ရှာဖျန်းနေကြပါတယ်။

ဖလံရှိရင် ပိုးစိမ်းကောင်ရှိမယ်၊ ဖလံမရှိမှ ပိုးစိမ်းကောင်မရှိမှာမို့လို့ပါတဲ့ဗျာ။

ဒါလည်း ဟုတ်တာပဲလေ. နော့။

သို့ သော်..

ဖလံသေစေချင်လို့..ဖလံသတ်ဆေးကို သီးသန့်ဖျန်းစရာမလိုပါ။

ဒါကြောင့်..မိတ်ဆွေတို့၊ တောင်သူအပေါင်းတို့...

""ဖလံတွေ များများသေဖို့၊ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းစရာမလိုတဲ့နည်းလေးရှိရင်..မလိုချလား” ဆိုတော့ လိုချင်တာပေါ့ဆရာရယ်..လုပ်စမ်းပါဦး..တဲ့။

ဒီတော့မှ..အယူအဆ လွဲနေတာလေး ပြင်ဖို့ လမ်းစတွေ့သွားတယ်။

"ပိုးဖလံမျိုး၊မီးကိုတိုး၊..ကိုယ်ကျိုးနည်းကုန်၏..တဲ့""

ကြားဖူးကြလားဗျာဆိုတော့ 'ဟင့်အင်း..ကြားဖူးဘူး' တဲ့။

ဗုဒ္ဓေါ..၊ လမ်းပျောက်တော့မှာပဲ။

ဟုတ်ပါပြီ။ မကြားဖူးရင်မှတ်ထားပါ။ ဖလံဆိုတာ ညထွက်ကောင်တွေပါ၊ မီးရောင်မြင်ရင် လာတိုးတတ်ပါတယ်။ မီးကိုမှ ခင်တွယ်၊ မီးကိုချစ်တယ်၊ မီးနဲ့ဆိုရင်..မီးတောင်ကိုကျော်၊ မီးပင်လယ်ကို ဖြတ်မယ်..ဆိုတဲ့ ဖလံတွေကိုး။

ဒါကြောင့်..ညမှာ ဘတ္ထရီမီးချောင်းလေးကို လယ်ကွင်းထဲမှာထွန်းထားရင် ဖလံတွေ စုပြုံတိုး ဝှေ့လာကြပါတယ်။

မီးချောင်းအောက် တည့်တည့်မှာ ရေခွက်ချထားရင် ရေခွက်ထဲပြုတ်ကျလာပါတယ်။

မနက်ခင်းမှာ၊ လယ်ထဲသွားကြည့်ရင် ဖလံတွေ ရာပေါင်း၊ ထောင်ပေါင်းများစွာ သေနေတာ တွေ့ရပါမယ်။

ဒါဟာ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းတာထက် ဖလံသေနှုန်းအရေအတွက် ပိုပါတယ်။

ဒီလိုလုပ်တာကို မီးထောင်ချောက်(lite trap)ထွန်းညှိခြင်းလို့ ခေါ်ပါတယ်။

တခုသတ်ထားရမှာကတော့ မီးထောင်ချောက်ထွန်းရင် တဦးတယောက်တည်းမလုပ်ဘဲ နီးစပ်ရာ ကွင်းတောင်သူများ စုပေါင်းထွန်းညှိ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုတာပါပဲ။

ဒီနည်းကို ဘက်စုံ ပိုးမွှားကာကွယ်နည်းစနစ် IPM(integrated pest management)လို့ ခေါ်ပါတယ်။

အဲသလို ဖလံတွေကိုလည်း IPM နည်းတွေနဲ့ ကာကွယ်နှိမ်နင်းပြီးမှ ကျရောက်လာတဲ့ စိုက်ခင်းထဲက ပိုးစိမ်းကောင် စိန်ကွက်ဖလံကို လောက်ကောင်ပထမဆင့်၊ ဒုတိယအဆင့်မှာ ပိုးသတ်ဆေး ဖျန်းတာလုပ်ရပါမယ်။

ဖလံမ ဘဝကနေ ဥဥမယ်၊ လောက်ကောင်အဆင့်မှာဖျက်ဆီးမယ်၊ အဆင့် ၄ ပြီးရင် ရုပ်ဖုံးလုပ်မယ်၊ ရုပ်ဖုံးဘဝကနေ ဖလံအဖြစ် ဘဝတခု ပြန်စမယ်။

အဲသလို ဘဝသံသရာ တပတ်လည်ဖို့ ရာသီဥတုအပေါ်မူတည်ပြီး ၂၀-၅၀ ရက်ကြာတတ်ပါတယ်။

စိန်ကွက်ဖလံတွေက နေထိုင်စားသောက်မှုသဘာဝအရ ဆေးဒဏ်ခံနိုင်လို့ ပိုးသတ်ဆေးအုပ်စုကိုတော့ ရွေးချယ်ဖျန်းဖို့လိုပါတယ်။

ငမြှောင်တောင်နဲ့ ပိုးစိမ်းကောင်အုပ်စုအတွက် အကောင်းဆုံးထဲက တခုကိုညွှန်းရရင် Ememactin bebzoate 5% WDG အုပ်စုပါ။

ကုမ္ပဏီအသီးသီးမှာ နာမည်အမျိုးမျိုးရှိကြပါတယ်။ အမဲနက် ဆေးလိုမျိုးပေါ့။

အခုနောက်ပိုင်း Ememactin 20% နဲ့ thiamethoxan20%WDG တို့လို အသစ်ထုတ်လုပ်တဲ့

လှေး၊ ယင်ဖြူ ၊ မွှားပင့်ကူစုပ်စားပိုးရော၊ ငမြှောင်တောင်၊ ပိုးစိမ်းကောင်ရော နှိမ်နင်းနိုင်တဲ့ ဆေးတွေ ထွက်ရှိလာပါတယ်။

"ဆရာကိုင် ဆေး" ဆိုလား။

ဘာဆေးတွေပဲဖြစ်ဖြစ် အညွှန်းအတိုင်း စနစ်တကျဖျန်းကြဖို့နဲ့ ဆေးဖျန်းရင်( ဘေးကင်းဝတ်စုံ)အင်္ကျီလက်ရှည်၊ ဦးထုပ်၊ နှာခေါင်းအုပ်၊ အသုံးပြု ဖျန်းကြဖို့ တိုက်တွန်းရင်း...

ဒီတပတ်မှာ ဒီလောက်နဲ့ နိဂုံးချုပ်ပါရစေ။

စေတနာများစွာဖြင့်

ပျံလွှား(ပုလဲ)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...