ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ဘယ်လို ပျံ့နှံ့ပါသလဲ

ကောင်းသော‌နေ့လေးဖြစ်ပါစေ

ဒီတစ်ခေါက်မှာ ဘာအကြောင်းကို ပြောကြမလဲဆိုတော့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေအကြောင်းကို ပြောကြမယ်။

ဗိုင်းရပ်စ်တွေဆိုတာက တစ်ပင်နဲ့ တစ်ပင်ကို အင်းဆက်တွေရဲ့ အကူအညီနဲ့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့ပါတယ်။ အဲ့လိုပြောင်းလဲကူးစက်ချိန်မှာ သူတို့ကို သယ်ဆောင်ပေးနိုင်တဲ့ အင်းဆက်သက်ရှိတွေပေါ်မှာ တည်ရှိနေနိုင်တဲ့ အချိန်ကာလနဲ့ ပတ်သတ်ပြီးတော့ သူတို့ကို အပိုင်းအခြား (၃) ခု နဲ့ အမျိုးအစား (၃) မျိုးခွဲထားပါတယ်။

(က) မကြာရှည်

(ခ) ကြာရှည်နဲ့

(ဂ) တစ်ဝက်သား ပါ။

ရှုပ်သွားတာလား။ အောက်မှာ ရှင်းပြထားပါတယ်လေ။

(က) မကြာရှည်

ဗိုင်းရပ်စ်တွေက သူတို့ အပင်တွေ တစ်ပင်ကနေ တစ်ပင်ကို စီးတော်ယာဉ် အင်းဆက်တွေကို စီးနေတုန်းမှာ ခရီးပမ်းတာတို့ ဘာတို့ဆို သေသွားနိုင်တယ်။ အချိန်ကာလအားဖြင့် မကြာတဲ့ ကာလနဲ့ တူတူရှိခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ သခွား မှိုဆိပ် (မှန်ကွက်) ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ အာလူးမှာ ကျတဲ့ဗိုင်းရပ်စ် တွေလို ဗိုင်းရပ်စ်တွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့က ပျတွေကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်တာများပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာက များသောအားဖြင့်က မှန်ကွက်လိုပုံစံ မှန်ကူကွက် (Mosaic) လက္ခဏာတွေပြတတ်ပါတယ်။ သူတို့ အတွက် အောက်က အချက်လေးတွေဲ့ ခွဲခြားပါတယ်။

(၁) သူတို့ရဲ့ အင်းဆက် ကူညီသူတွေဆီ ဝင်ရောက်ဖို့ အချိန်က စက္ကန့် (၃၀) ကနေ (၂) မိနစ်ပဲ ကြာပါတယ်။ နေတာကလည်း အပေါ်ဖက်ပိုင်းလေးမှာပဲ နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် ပျတွေက သူတို့ နှုတ်သီးနဲ့ အောက်ဖက်ပိုင်းအထိ ရောက်အောင် ထိုးစရာမလိုတော့ပါဘူး။ အရမ်းကြီး အောက်ဖက်ကို ရောက်သွားတယ်ဆိုရင်လည်း သူတို့က နည်းနည်းပဲ ပါလာတော့မှာပါ။

(၂) နောက်တစ်ပင်ကို ရောက်သွားတာနဲ့ သူတို့က ပျတွေပေါ်ကနေ ဆင်းတယ်။ ပြီးတော့ ချက်ချင်းကို စားသောက် သောင်းကျန်းတော့တာပါပဲ။ အနားယူနေတယ် ဆိုတာ မရှိပါဘူး။

(၃) တစ်ခုရှိတာက အင်းဆက်တွေ အပေါ်မှာ အချိန်ခဏတာပဲ နေနိုင်ပါတယ်။ ဒါက အဓိကအချက်ပါ။ အဲ့ဒါကြောင့် မကြာရှည်လို့ နာမည်ပေးရတာဖြစ်ပါတယ်။

(ခ) ကြာရှည်

သူတို့ကတော့ ပါဝါရိန်းဂျား အဝါကောင်တွေပါ။ အဝါရောင်ရှိတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို ထုတ်ပြလေ့ရှိတာကြောင့်ပါ။ တစ်ချို့ဆို အပင်တွေရဲ့ အစာကြောကိုတောင် ပိတ်ဆို့အောင် လုပ်တတ်ကြပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ အကူအညီ အင်းဆက်တွေကတော့ ဖြုတ် ဖြစ်ပြီးတော့ တစ်ခါတစ်လေဖြစ်တောင့် ဖြစ်ခဲ အနေနဲ့က ပျတွေလည်း ပါပါတယ်။

(၁) သူတို့ အင်းဆက်အကောင်တွေပေါ်မှာ အဆင်သင့်ဖြစ်နေဖို့ ဆို အနည်းဆုံး မိနစ် (၃၀)လောက်လိုပါတယ်။ သူတို့က နေတာကလည်း အပင်တွေရဲ့ အစာကြောထဲ ထိဝင်ရောက်နေထိုင်တာ ကြောင့်လည်း ပါပါတယ်။

(၂) နောက် အပင်ပေါ်ရောက်တဲ့အချိန်ကျရင်လည်း သူတို့ ချက်ချင်း မစားနိုင်သေးပဲနဲ့ ခဏလောက်တော့ အနားယူပြီးတော့မှ စ စား စ ဖျက်ဆီးတာဖြစ်ပါတယ်။

(၃) ဒါပေမဲ့ သူတို့က သူတို့ကို သယ်ဆောင်ပေးတဲ့ အင်းဆက်တွေမှာ အကြာကြီးနေနိုင်တဲ့ ဇီဝ ဆက်သွယ်ချက်တွေ ရှိပါတယ်။ တစ်သက်လုံး ကပ်တွယ်ပြီးနေနိုင်တဲ့ အထိဖြစ်ပါတယ်။

(ဂ) တစ်ဝက်သား

တစ်ဝက်သား ဆိုတာကတော့ သူက အကြာကြီးနေနိုင်တာလည်း မဟုတ်ဘူး။ ခဏလေးပဲလား ဆိုတော့လည်း မဟုတ်ပြန်တော့ သူက ကြားနေဖြစ်ပါတယ်။ အပင်တွကို အင်းဆက်တွေကနေ တစ်ဆင့် ကူးစက်တဲ့အချိန်မှာ အောက်က အချက်တွေဖြစ် လေ့ရှိပါတယ်။

(၁) မကြာရှည်နဲ့ ကွာတဲ့အချက်ပါ။ အင်းဆက်တွေက အပင်များများ ကူးပြီး စားတယ် ဆိုရုံလောက် စားတာနဲ့ တင် ပျံ့နှံ့မှုကို မအောင်မြင်ပါဘူး။

(၂) တစ်ခြား အပင်ပေါ်ကို ‌ရောက်တာနဲ့ ချက်ချင်း စားနိုင်တာမျိုး ရှိသလို တစ်ချို့ ဗိုင်းရပ်စ် တွေက အင်းဆက်ကိုယ်ထဲမှာ (၇ ကနေ ၈) နာရီလောက် နေထိုင်ပြီးတော့မှ အပင်ပေါ်ကို ဆင်းတာမျိုးလည်း ရှိပါတယ်။ အလှပြင်ချိန်ယူတာပေါ့လေ။

(၃) တစ်ဝက်သားတွေက (၂) ရက်နေ (၃) ရက်လောက်ထိ အင်းဆက်တွေ အပေါ်မှာ နေနိုင်တာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ ဒါကျတော့ ကြာရှည်နဲ့ ကွာသွားပါတယ်။ ကြာရှည်ကတော့ အင်းဆက်တွေ နဲ့ တစ်ဘဝ လုံး ယှဉ်တွဲပြီးတော့ နေနိုင်ပါတယ်။

အင်းဆက်တွေကနေ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကူးတယ်နော်။ အရေးကြီးတယ်။ အင်းဆက်တွေ ရှိတယ်ဆိုရင်လည်း သတိထားရမယ်။

သတိမူပြီး ကြီးပွားကြပါစေ..

ထွန်းဝင်းကျော်

Reference

PTY 211: Principle of Nematology, Plant Bacteriology and Plant Virology

(ဆောင်းပါးများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...