၁။ မြေဆီလွှာချဉ်ငန်ကိန်း
မြေဆီလွှာအတွင်းရှိ ဟိုက်ဒြိုရိုဂျင်အိုင်ယွန် (H+ ion) ပြင်းအား တိုင်းတာခြင်းကို မြေဆီလွှာ ချဉ်ငန်ဓာတ်ကိန်းဟုခေါ်သည်။ ယင်းချဉ်ငန်ကိန်းကို ၁ မှ ၁၄ အထိခွဲခြား သတ်မှတ်ထားပါသည်။
ချဉ်ငန်ကိန်း ၇ အောက်တွင်ရှိ မြေများကိုမြေချဉ်များ၊ ချဉ်ငန်ကိန်း ၇ အထက်တွင်ရှိ မြေများကိုတော့ မြေငန်များဟု သတ်မှတ်ပါသည်။ ချဉ်ငန်ကိန်း ၇ ရှိမြေများကိုတော့ ချဉ်ငန်ဓာတ်ပြယ် သမဂုဏ်ရှိသောမြေဟူ၍ သတ်မှတ်ပါသည်။
မြေချဉ်ခြင်း၊ ငန်ခြင်းဖြစ်ရခြင်းမှာ မြေဆီလွှာ၏ ဓာတ်သဘာဝအခြေအနေမတူညီမှုနှင့် တစ်ဆင့်မှတစ်ဆင့် ပြောင်းလဲနေမှုများကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ ချဉ်ငန်ကိန်း တစ်ဆင့်မှတစ်ဆင့်ပြောင်းလဲခြင်းသည် စိုက်ပျိုးထားသော သီးနှံပင်များ၏ အာဟာရဓာတ်ရရှိမှုအပေါ် တစ်နည်းတဖုံအားဖြင့် အကျိုးသက်ရောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။
ဥပမာ - မြေချဉ်ငန်ဓာတ် ပြောင်းလဲမှုကြောင့် မြေတွင်းရှိ အပင်အာဟာရဓာတ်များ၏ ပျော်၀င်နိုင်စွမ်းအားကို လျော့နည်းသွားစေခြင်း (သို့မဟုတ်) တိုးတက်ကောင်းမွန်စေခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေပါ သည်။ ထို့ကြောင့် အချို့သောချဉ်ငန်ဓာတ် အခြေအနေများသည် သီးနှံဖြစ်ထွန်းမှုကို အားပေး၍ အချို့သော အခြေအနေများမှာမူ သီးနှံဖြစ်ထွန်းမှုကို လျော့ကျစေပါသည်။
ထို့ကြောင့် သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် မြေအသုံးချရေးပညာရပ်များတွင် မြေဆီလွှာ၏ချဉ်ခြင်း၊ ငန်ခြင်းသဘာဝကို နားလည်သဘောပါက်ရန် အရေးကြီးပါသည်။ ၎င်းအပြင် မြေဆီလွှာ၏ချဉ်ငန်ကိန်းကို သိရှိလျှင်လည်း မြေဆီဩဇာထက်သန်မှုအခြေအနေကို ယေဘုယျခန့်မှန်းဆုံးဖြတ်နိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
စွတ်စို၍မိုးများသော ဒေသများရှိ မြေဆီလွှာများသည် သဘာ၀အလျောက် အချဉ်ဓာတ်များ တိုးပွားလျက်ရှိသည်။ ဤကဲ့သို့အချဉ်ဓာတ်တိုးပွားမှုသည် သီးနှံစိုက်ပျိုးသော မြေများတွင် ပို၍ လျင်မြန်ပါသည်။ သီးနှံပင်အများစုသည် အချဉ်ဓာတ်ပါသော မြေများတွင် အထွက်နှုန်း လျော့နည်းသွားလေ့ရှိပါသည်။ အထူးသဖြင့် ပဲမျိုးရင်းဝင် အပင်များသည် မြေဆီလွှာ အချဉ်ဓာတ်များခြင်းကို ခံနိုင်ရည် မရှိကြပါ။ ထို့ကြောင့် အဆိုပါ မြေအမျိုးအစားများတွင် အချဉ်ဓာတ် လျော့နည်းသွားစေရန် ထုံးထည့်၍ ပြုပြင်ရသည်။
မြေများတွင် အချဉ်ဓာတ်ပေါက်ရခြင်းမှာ မြေဆီလွှာအတွင်း၌ ဟိုက်ဒြိုရိုဂျင်နှင့် အလူမီနီယမ် သတ္တုဓာတ်များ လွန်ကဲခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ မြေဆီလွှာအတွင်းရှိ ရွှံ့စေးမှုန့်များသည် လျှပ်စစ်အမသတ္တိဆောင်ပြီး ယင်းတို့ကို ကိုလွိုက်များဟုလည်း ခေါ်ပါသည်။
ကိုလွိုက်များပေါ်ရှိလျှပ်စစ် အမဆောင်ရာနေရာများသည် ဓာတ်ဖိုသဘာဝရှိသော သတ္တုဓာတ်များကို ထိန်းထားနိုင်ပါသည်။ ယင်းသတ္တုဓာတ်များကို အခြားဓာတ်ဖို သဘာဝရှိသော သတ္တုဓာတ်များနှင့် ဖလှယ်နိုင်ပါသည်။ ယင်းကို ဓာတ်ဖိုဖလှယ်နိုင်စွမ်းအားဟု ခေါ်ပါသည်။
မြေဆီလွှာချဉ်ငန်ကိန်း (pH)
- ၅.၅ နှင့် အောက် (အလွန်ချဉ်)
- ၅.၆ - ၆.၀ (အသင့်အတင့်ချဉ်)
- ၆.၁ - ၆.၉ (အနည်းငယ်ချဉ်)
- ၇.၀ (ချဉ်ငန်ဓာတ်ပြယ်)
- ၇.၁ - ၇.၇ (အနည်းငယ်ငန်)
- ၇.၈ - ၈.၃ (အသင့်အတင့်ငန်)
- ၈.၄ နှင့်အထက် (အလွန်ငန်)
မြေဆီလွှာအချဉ်ပေါက်ခြင်းလွန်ကဲနေပါက မြေဆီလွှာဓာတ်ဖိုဖလှယ်နိုင်စွမ်းအား၏ ၉၅ % တွင် ဟိုက်ဒြိုဂျင်နှင့် အလူမီနီယမ်များ လွှမ်းမိုးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ချဉ်ငန်ဓာတ်ကိန်း နိမ့်ကျပါက အလူမီနီယမ်အဆိပ်သင့်ခြင်း လက္ခဏာများ တွေ့ရှိရသည့်အပြင် အခြားအာဟာရဓာတ်များ ချို့တဲ့မှုကိုလည်း တွေ့ရှိရပါသည်။
Crd#ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။