မြေယာကို အကျိုးအရှိဆုံးအသုံးချမည့် Analog Forestry

သီးနှံတစ်မျိုးတည်း တစ်အုပ်တစ်မ စိုက်ပျိုးတဲ့ အစဉ်အလာစိုက်ပျိုးရေး (Monoculture) ကနေ သီးနှံစုံ ရောနှောပေါက်ရောက်နေပြီး သဘာဝသစ်တောကြီးတွေနဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်ပိုင်းရော စွမ်းဆောင်ရည်ပိုင်းပါ ဆင်တူတဲ့ သစ်တောပုံတူစိုက်ခင်း (Analog Forestry) တွေအဖြစ် ပြောင်းလဲထူထောင်တဲ့အခါ ရေရှည်မှာ မူလက တစ်မျိုးတည်းစိုက်ပျိုးထားတဲ့ သီးနှံရဲ့အထွက်နှုန်း အနည်းငယ် လျော့ကျသွားနိုင်ပါတယ်။

“ဒီအခြေအနေဟာ စိုက်ပျိုးသူတွေအတွက် အဆင်ပြေနိုင်ပါရဲ့လား။”

ဒီမေးခွန်းဟာ Analog Forestry အကြောင်း စပြီးမြည်းစမ်းမိခါစ စိုက်ပျိုးရေးသမားတွေ စိုးရိမ်တကြီး မေးကြတဲ့ မေးခွန်းတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာ ဒီမေးခွန်းဟာ Analog Forestry ကို စိုက်ပျိုးသူတွေ စိတ်ဝင်တစား ဆက်လေ့လာကြပြီး လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ဖြစ်လာကြစေဖို့ မဖြစ်မနေ ဖြေဆိုပေးရမယ့် သော့ချက်မေးခွန်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

သစ်တောပုံတူစိုက်ခင်း ထူထောင်တဲ့အတွက် မူလကတစ်မျိုးတည်းစိုက်နေတဲ့ သီးနှံရဲ့ အထွက်နှုန်း အနည်းငယ် လျော့သွားမှာတော့ မှန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် Analog Forestry ဆိုတာ သဘာဝသစ်တောနဲ့ ပုံ သဏ္ဌာန်လုပ်ငန်းတူညီတဲ့ စိုက်ခင်းကို တည်ထောင်တဲ့ စိုက်ပျိုးရေး နည်းလမ်းတစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး မြေယာကို ပိုပြီးအကျိုးရှိအောင် စီမံခန့်ခွဲသုံးစွဲတဲ့ စနစ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မိမိတို့ တည်ထောင်တဲ့ Analog Forestry ရဲ့ ဒီဇိုင်းကောင်းမွန်တာနဲ့အမျှ မြေယာကို ပိုပြီး ထိထိရောက်ရောက် အသုံးပြုလာနိုင်စေသလို သီးနှံအထွက်နှုန်း လျော့ကျမှုက နည်းပါးလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာက သီးနှံမျိုးစိတ်သစ်တွေ ထပ်ဖြည့်ပြီး စိုက်ပျိုးမှာ ဖြစ်တာကြောင့် အဲဒီသီးနှံတွေကနေ ဝင်ငွေတွေ ပြန်ပြီး ရရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီအခြေအနေကို မြင်သာစေဖို့ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံက Analog Forestry ကို အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ လက်ဖက်ခြံအချို့က ဆောင်ရွက်နေတဲ့ မြေယာအသုံးချမှု နမူနာပုံစံတချို့ကို ထုတ်နှုတ်တင်ပြလိုပါတယ်။

အပင်မျိုးစိတ်အသစ်များ ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးသော်လည်း လက်ဖက်ပင်အရေအတွက် မလျော့သည့်နည်းလမ်း

သီရိလင်္ကာနိုင်ငံက လက်ဖက်စိုက်ခင်းတွေမှာ Analog Forestry စတင်ချိန်မှာ လက်ဖက်ခင်းတွေထဲကို မြေနိမ့်ချယ်ရီပင်တွေကို ပင်ကြား ၁၀ ပေ၊ တန်းကြား ၁၀နှုန်းနဲ့ စတင်ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးကြပါတယ်။ (ဒီအကြောင်းအသေးစိတ်ကို ယခင်ဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။) ဒါပေမယ့် အဲဒီလိုစိုက်ပျိုးလိုက်လို့ လက်ဖက်ပင်အရေအတွက် လျော့ကျမသွားပါဘူး။ ဒါကြောင့် လက်ဖက်ရွက် အထွက်နှုန်းကလည်း လျော့ကျ မသွားပါဘူး။ အဲဒီအစား မြေနိမ့်ချယ်ရီပင်တွေက လေထဲက နိုက်ထရိုဂျင်ကို မြေဆီလွှာထဲပို့ပေးတဲ့အတွက် မြေဩဇာဖိုး ကုန်ကျစရိတ်တောင် သက်သာသွားစေပါတယ်။

နောက်တစ်နည်း တွေ့ရတာကတော့ လက်ဖက်ခင်းတွေရဲ့ ပတ်ချာလည် ခြံစည်းရိုးမှာ အခြားအပင်မျိုး စိတ်တွေကို ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးတဲ့ နည်းလမ်းပါ။ Kaley လက်ဖက်ခြံရဲ့ လက်ဖက်စိုက်ခင်းအချို့ကို ပိန္နဲ၊ စောင်းလျား၊ မာလကာအစရှိတဲ့ သီးပင်တွေ စိုက်ပျိုးထားပါတယ်။ ခြံစည်းရိုးအဖြစ် အသုံးဝင်သလို လေကာပင်အဖြစ်လည်း အသုံးဝင်ပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာ အဲဒီအပင်တွေက အသီးတွေကိုလည်း ခူးဆွတ်ရောင်းချနိုင်ပါတယ်။ အချို့အပင်တွေကို သစ်၊ ထင်းအဖြစ်နဲ့ အသုံးချနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအပင်တွေ ထည့်ပြီး စိုက်ထားလိုက်လို့ လက်ဖက်ပင်အရေအတွက် လျော့မသွားသလို လက်ဖက်ရွက်အထွက်နှုန်းလည်း လျော့သွားစရာ မရှိပါဘူး။

ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ သီးပင်၊ စားပင် အပင်ကြီးတွေရဲ့ အောက်ခြေမှာ နွယ်ပင်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ငရုတ်ကောင်းပင်တွေကို စိုက်ပျိုးထားကြတာကို မျက်ဝါးထင်ထင်တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကလည်း လက်ဖက်ကို ဘာမှမထိခိုက်ဘဲ ဝင်ငွေတိုးစေနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

ရေရှည်တွင် လျော့ကျသွားမည့် သီးနှံအတွက် အခြားသီးနှံဖြင့် အစားထိုးခြင်း

သီဟိုဠ်ကျွန်းကြီးရဲ့ တောင်ဘက် အလယ်ပိုင်းလောက်မှာရှိတဲ့ Uva ပြည်နယ်ထဲက ဟယ်လ်ဒူမူလာ (Haldummulla Estate) နဲ့ အမ်ဘာ (AMBA Estate) ဆိုတဲ့ လက်ဖက်ခြံတွေရဲ့ သစ်တောပုံတူစိုက်ခင်း စီမံကိန်းတွေမှာ ရေရှည်အတွက် စဉ်းစားဆောင်ရွက်ပုံတစ်ခုကလည်း စိတ်ဝင်စားစရာပါ။

လတ်တလောမှာ အခြားသီးနှံတွေ ရောစိုက်လို့ လက်ဖက်အထွက်နှုန်း လျော့ကျသွားခြင်း မရှိဘူးဆိုပေမယ့် သစ်တောပုံတူစိုက်ခင်း အရွယ်ရောက်လာပြီး သဘာဝသစ်တောနဲ့ ဆင်တူလာတာနဲ့အမျှ အရိပ်ရ အပင်တွေ ပိုများလာပြီး လက်ဖက်ပင်တွေအတွက် နေရောင်ခြည် ရရှိမှုက လျော့နည်းလာပြီး လက်ဖက်ရွက်အထွက်နှုန်းက ကျဆင်းလာမှာကို ဟယ်လ်ဒူမူလာနဲ့ အမ်ဘာတို့က ကြိုတွက်ထားကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ လက်ဖက်က လျော့ကျသွားမယ့် ဝင်ငွေကို အစားထိုးနိုင်မယ့် နည်းလမ်းကို ကြိုတင်စဉ်းစားပြီး Analog Forestry ရဲ့ ဒီဇိုင်းထဲမှာ ထည့်သွင်းရေးဆွဲထားပါတယ်။ အဲဒါကတော့ လျော့သွားတဲ့ လက်ဖက်ပင်တွေနေရာမှာ အရိပ်ကြိုက်တဲ့ ကော်ဖီပင်တွေနဲ့ အစားထိုးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ (လက်ဖက်ပင်က အရိပ် ၂၀ - ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းပဲလိုအပ်ပြီး ကော်ဖီပင်ကတော့ အရိပ် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လိုအပ်တယ်လို့ ILO က ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ဝေတဲ့ Myanmar Tea Cultivation and Processing Guide က ဆိုပါတယ်။)

အမ်ဘာ လက်ဖက်ခြံဟာ ကော်ဖီပင်တွေကို ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ပြီး စိုက်ပျိုးနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ဖက်ပင် တစ်ဧကမှာ အထူးတန်းဝင် အာရေဗီကာ (Arabica) ကော်ဖီပင် အပင်ရေ ၃၀၀ နှုန်း (၁၈ ပေ x ၈ ပေ) နဲ့ ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အပင်ရေ ၅၀၀၀ လောက် စိုက်ပျိုးပြီးပြီလို့လည်း သိရပါတယ်။ တချိန်မှာ အပင်ကြီးတွေက အရိပ် အလုံအလောက် ရလာပြီဆိုရင် ကော်ဖီပင်တွေရဲ့ အနီးတဝိုက်က လက်ဖက်ပင်တွေကို ဖယ်ရှားပစ်ပြီး ကော်ဖီပင်ကို အဓိကထားပြီး ဆက်လက်ပြုစုသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လက်ဖက်အထွက်နှုန်း လျော့သွားသည့်တိုင် ဝင်ငွေကတော့ လျော့သွားစရာအကြောင်း မရှိနိုင်ပါဘူး။

တန်ဖိုးမြင့် သီးနှံများ ရွေးချယ်၍ ရောနှောစိုက်ပျိုးခြင်း

Analog Forestry အဖြစ် သဘာဝသစ်တောတွေကို ပုံတူကူးယူစိုက်ပျိုးတဲ့အခါ သဘာဝမှာရှိတဲ့ အပင်အမျိုးအစားတွေနဲ့ သဘာဝတူညီတဲ့ မျိုးစိတ်တွေကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးကြပါတယ်။ အဲဒီလို ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးဖို့ မျိုးစိတ်တွေ ရွေးချယ်ရာမှာ သဘာဝရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို ဦးစားပေးစဉ်းစားသလို တစ်ဖက်မှာလည်း စီးပွားရေးအရ အမြတ်အစွန်း ကြီးကြီးမားမားရနိုင်တဲ့ မျိုးစိတ်တွေကို ရွေးချယ်နိုင်မယ့် အခွင့်အရေးတွေ ရှိနေပါတယ်။ အမ်ဘာလက်ဖက်ခြံက အဲဒီအခွင့်အရေးကို ကောင်းကောင်းအသုံးချနေတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။

အမ်ဘာရဲ့ လက်ဖက်ခင်းတွေကြားမှာ နွယ်ပင်တွေကို ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးရာမှာ ငရုပ်ကောင်းလိုမျိုး လူတန်းစားပေါင်းစုံ ဝယ်ယူစားသုံးကြတဲ့ (commodity) ထုတ်ကုန်တွေ ထုတ်လုပ်ပေးမယ့် အပင်မျိုးစိတ်တွေကိုသာမကဘဲ ဈေးကောင်းရ အထူးတန်းဝင် ထုတ်ကုန်တွေ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်တဲ့ မျိုးစိတ်တွေကိုလည်း စိုက် ပျိုးထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ အထင်ရှားဆုံးကတော့ ဗနီလာ (Vanilla) ပင်တွေ ရောနှောစိုက်ပျိုးထားခြင်းပါ။ ဗနီလာပင်ဟာ သစ်ခွပင်တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ကြီးမားရှည်လျားတဲ့ နွယ်ပင်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ချောကလက်၊ ကိတ် မုန့်၊ ရေခဲမုန့် စတာတွေ ပြုလုပ်ရာမှာ ဗနီလာအမွှေးနံ့ကို သုံးသလို ရေမွှေးတွေ ဖော်စပ်ရာမှာလည်း အသုံးပြုပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဈေးအကြီးဆုံး ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သစ်တောပုံတူစိုက်ခင်းထဲမှာ ဗနီလာကို ရောနှောစိုက်ပျိုးခြင်းအားဖြင့် ဝင်ငွေရရှိမှုက သေချာပေါက် မြင့်မားလာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အထွက်နှုန်းကျမှာ ပူစရာမလို

Analog Forestry ကို လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်တဲ့အခါ မူလက Monoculture စိုက်ပျိုးထားတဲ့ သီးနှံတွေရဲ့ ထုတ်လုပ်မှု အနည်းငယ်လျော့ကျသွားနိုင်ပေမယ့် ဝင်ငွေအားဖြင့်တော့ လျော့ကျသွားနိုင်စရာမရှိ ဘူးဆိုတာကို သီရိလင်္ကာလက်ဖက်ခြံတွေရဲ့ အတွေ့အကြုံက တဆင့် လေ့လာခွင့် ရရှိခဲ့ပါပြီ။ မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေးသမားများအနေနဲ့လည်း မိမိတို့နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ Analog Forestry ဒီဇိုင်းတွေ ရေးဆွဲပြီး မြေယာကို အကျိုးအရှိဆုံး အသုံးချနိုင်ပါစေ။ ဂေဟစနစ်ကို ပြန်လည် ကောင်းမွန်လာစေခြင်းနဲ့အတူ စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်တွေ ဖြစ် ထွန်းလာနိုင်ပါစေလို့ ဆုမွန်ကောင်း တောင်းလိုက်ရပါတယ်။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...