ကျန်းမာရေးအတွက် စားပေးသင့်သည်မှာ..မှို

မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမယ့် ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း (၆၂)

အင်အော်ဂဲနစ်ဓာတ်မြေသြဇာ သုံးစွဲနှုန်းလျှော့ချပြီး ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသည့် ဇီဝနှိုးဆွတီမြေဆွေး၊ မြေဆွေးများအစားထိုး (သို့မဟုတ်) ဖြည့်စွက်အသုံးပြုခြင်း (၁၄)

မှိုများကို ကျန်းမာရေးရှုထောင့်အရ ပရိုတင်းပြည့်ဝပြီး ကယ်လိုရီနည်းသော ဖြည့်စွက်စာအဖြစ် ဘာကြောင့် စားသင့်တာလဲ?

၂ဝ ရာစုနှစ်ကာလတွင် စားသုံးသူများသည် ဆားစားသုံးမှုနှင့် အဆီစားသုံးမှုလျှော့ချပြီး ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော အစာများကိုစားသောက်လာကြသည်။ အာဟာရပြည့်ဝပြီး လုံခြုံစိတ်ချရသော ကယ်လိုရီနည်းသည့် ဖြည့်စွက်အစားအစာများကို ပိုမိုစိတ်ဝင်စားလာသည်။ အစားအစာထုတ်လုပ်ရောင်းချသူများသည် မိမိတို့ထုတ်ကုန်အရည်အသွေးကို ထိခိုက်မှုမရှိဘဲ အာဟာရတန်ဖိုးပြည့်ဝသည်သာမက ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးအဖြစ် သဘာဝဇီဝသတ္တိရှိသည့် ပါဝင်ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေထုတ်လုပ်လာကြသည်။ စားမှိုတွင်ပါဝင်သော ပရိုတင်းသည် ကျန်းမာရေးအကျိုးပြုမှု၊ အာဟာရတန်ဖိုးမြင့်မှု၊ ကျန်းမာရေး အထောက်အကူပြုမှုစသည့် ပစ္စည်းများစွာပါသည်။ အဆီနည်းသည်။ အမျှင်များသည့်အတွက် ကယ်လိုရီနည်းသော ဖြည့်စွက်စာအဖြစ် စားသုံးလာသည်။

စားမှိုများ၊ ဆေးဖက်ဝင်မှိုများသည် အန်တီအောက်ဆီးဒန့် အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ မှိုစစ်ထုတ်ရည်များတွင်ပါဝင်သော သင့်တင့်စွမ်းရည်ရှိ အန်တီအောက်ဆီးဒန့်သည် ရယ်ဒီကယ်များအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်ပြီး ရောင်ရမ်းမှုလျော့ကျစေသည်။ ဆန့်ကျင်သတ္တိမြင့်သည်။ အကြိတ်အဖုကင်ဆာဖြစ်မှု ခံနိုင်ရည်ရှိအောင် သွေးစီးအားကောင်းစေသည်။

မှိုများကို ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးရသည့် အစားအစာမျိုးဆက်အဖြစ် စဥ်းစားလာကြသည်။ မှို၏အာဟာရကြွယ်ဝမှု၊ ဖြည့်စွက်ဇီဝသတ္တိ၊ ဆေးဝါးဆိုင်ရာတန်ဖိုးကြောင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးရှိသည်။ ကြွက်သားအားဖြည့်ခြင်းဟုခေါ်သည့် ပရိုတင်းမြင့်သော အစားအစာနှင့် သရေစာ ထုတ်လုပ်ရာတွင် မှိုကို ထည့်သွင်းအသုံးပြုလာသည်။ စားသုံးသူများ နှစ်သက်သဖြင့် ထုတ်လုပ်မှုအားမြင့်လာသည်။ တိရစ္ဆာန်ပရိုတင်းအစားထိုး မှိုပရိုတင်းအစားအစာ များပိုထုတ်လာသည်။

Ayimbila F and Keawsompong S.2023, Mwangi RW. et al.,2022?

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စိုက်ပျိုးနေသော ပရိုတင်းမြင့်သည့် အစားအစာနှင့် သရေစာ ထုတ်လုပ်ရာတွင် ဖြည့်စွက်စာ (suppliment food) အဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်သော၊ ကျန်းမာရေးအထောက်အကူပြု စားမှိုမျိုးများ

၁။ ကောက်ရိုးမှို

၂။ ငွေမိုးမှို

၃။ ကြွက်နားရွက်မှို

မြန်မာနိုင်ငံမှိုစျေးကွက်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရောင်းချ၊ ဝယ်ယူ စားသုံးနေသော သဘာဝမှို၊ နိုင်ငံခြားသွင်းမှို မျိုးများ

၄။ မှိုအုန်းနှက်၊ ငှက်စွေမှို

၅။ တောင်ပို့မှို

၆။ ကြယ်သီးမှို

၇။ ရှီတာကီမှို

၈။ အပ်မှို

၉။နို့စိမ်းမှို၊ နို့ဆမ်းမှို

မှိုခြောက်အလေးချိန် ၁ဝဝ ဂရမ်တွင်ပါသော အနည်းလိုအာဟာရဓာတ်များ၊ ဗိုက်တာမင်ဒီ၊ သတ္တုဓာတ် ပြင်းအား (မီလီဂရမ်)

ပါဝင်ပစ္စည်းများအလိုက် ကျန်းမာရေးအကျိုးပြု ဆေးဝါးဆိုင်ရာတန်ဖိုး

မှိုစိုက်ပျိုးရေး၏ အကျိုးပြုဇီဝကမ္မဖြစ်စဥ်မှတဆင့် စားသုံးသူ၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် လက်တွေ့အကျိုးပြုမှုနှင့် အသုံးချနိုင်မှုဆက်စပ်သုံးသပ်ချက်

စားမှိုများသည် အနံ့အရသာကောင်းသည်။ ပရိုတင်းအရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ စားမှိုတွင်ပါဝင်သော ပရိုတင်းသည် ကျန်းမာရေးအကျိုးပြုမှုများသည်။ အာဟာရတန်ဖိုးမြင့်သည်။ ကျန်းမာရေး အထောက်အကူပြု ပစ္စည်းများစွာပါသည်။ အဆီနည်းသည်။ အမျှင်များသည်။ အချဥ်ဖောက်ထားသော ပွားစာ၏ ဇီဝဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုမှထွက်သော တန်ဖိုးမြင့်ထွက်ကုန် ဖြစ်သည်။ ကျန်းမာရေးအကျိုးပြုမှုများသော ဖြည့်စွက်စာပစ္စည်းဖြစ်သည်။ ရောဂါများခံနိုင်ရည်ရှိသော ဆန့်ကျင်သတ္တိ ရှိသည် (Ayimbila and Keawsompong 2023)၊ အမဲသားနှင့် အလားတူသော (အသားတု) စားမှိုပရိုတင်း (Edible mushroom protein meat analogues)အဖြစ် ထုတ်လုပ်နေပြီဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စာရေးသူနှင့်အဖွဲ့ စုဆောင်းလေ့လာခဲ့သည်များနှင့် ခေတ်မီသော သုတေသန တွေ့ရှိချက်များကို အခြေခံရေးသားသည်။ မြန်မာအမည်မရှိသော မှိုများလည်းပါဝင်သည်။ သိုသော် ယင်းတို့၏ဓာတုပိုင်းဆိုင်ရာအချိုးအစားသည် (Chemical composition) ဆေးဖက်ဝင် တန်ဖိုးရှိနေသဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား

Ayimbila F and Keawsompong S. Nutritional Quality and Biological Application of Mushroom Protein as a Novel Protein Alternative. Curr Nutr Rep. 2023; 12(2): 290–307. doi: 10.1007/s13668-023-00468-x

Das AK. et al., Edible Mushrooms as Functional Ingredients for Development of Healthier and More Sustainable Muscle Foods: A Flexitarian Approach. Molecules. 2021 May; 26(9): 2463. 2021 Apr 23. doi: 10.3390/molecules26092463

Myint, H, M. Mya and M. Thaung 1979. Collection and identification of edible mushrooms in Yezin Campus. Agricultural Science Research Division Myanmar Research Congress

Mwangi RW. et al., The antioxidant potential of different edible and medicinal mushrooms. Biomedicine & Pharmacotherapy.Volume 147, March 2022, 112621. doi.org/10.1016/j.biopha.2022.112621

Paloi S. et al., Termite Mushrooms (Termitomyces), a Potential Source of Nutrients and Bioactive Compounds Exhibiting Human Health Benefits: A Review. J. Fungi 2023, 9(1), 112; https://doi.org/10.3390/jof9010112

Pranaba N. et al., 2022. Proximate Analysis and Ecological Niche Modeling of Macrofungi in Ecologically Significant North-East India. Journal of Applied Sciences, 22: 127-138(2022). DOI: 10.3923/jas.2022.127.138. URL:

Tang C. et al., Golden needle mushroom : A Culinary medicine with evidenced-based biological activities and health promotion properties. Front Phamacol 7: 474. 2016 doi: 10.3389/fphar. 2016.00474

Wang M. et al A review on nutritional advantages of edible mushrooms and its industrialization development situation in protein meat analogues. Journal of Future Foods. Volume 3, Issue 1, March 2023, Pages 1-7

ဒေါ်မြမြ၊ ပါမောက္ခ (ငြိမ်း)၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...