မှိုရိုင်းလက္ခဏာပါသော်လည်း စားလို့ရသည့် မှိုအမျိုးအစားများ

မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမယ့် ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း (၆၃)

အင်အော်ဂဲနစ်ဓာတ်မြေသြဇာ သုံးစွဲနှုန်းလျှော့ချပြီး ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသည့် ဇီဝနှိုးဆွတီမြေဆွေး၊ မြေဆွေးများ အစားထိုး (သို့မဟုတ်) ဖြည့်စွက်အသုံးပြုခြင်း (၁၅)

မြန်မာနိုင်ငံနေရာဒေသအလိုက် သစ်တော၊ ဝါးတောများတွင် သဘာဝပေါက်သော အချို့ မှိုရိုင်း (စားမှို) များသည် မြေထဲမှသတ္တုဓာတ်စုပ်ယူမှုများသည်။

ခိုင်မာသောတွေ့ရှိချက် - သစ်တော၊ ဝါးတောများတွင် သဘာဝပေါက်သော မှိုရိုင်း (စားမှို) များသည် အန်တီအောက်ဆီးဒန့်ကြွယ်ဝသော ဖြည့်စွက်စာအရင်းအမြစ်များဖြစ်သည်။ ပတ်ဝန်းကျင်အကျိုးပြု တစ်ပတ်လည် စီးပွားရေးကွင်းဆက်အတွက် အရေးပါသည်။

ဘာကြောင့်လဲ

ချက်ပြုတ်ထားသော သဘာဝမှိုရိုင်း (စားမှို) များသည် အရသာကောင်းသော ဟင်းခွက်များဖြစ်သည်။ သို့သော် မြေထဲမှသတ္ထုများကိုများစွာစုပ်ယူကြသည်။ မိမိတို့မှိုခူးခဲ့သော မြေနေရာသည် သတ္ထုညစ်ညမ်းမြေဖြစ်ပါက စားသုံးရာတွင် သတိထားရမည်။ အန္တရာယ်ရှိသည်။ မှိုရိုင်း (စားမှို) များ၏ အာဟာရပြည့်ဝပြီး ပရိုတင်းကြွယ်ဝမှုများကို ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ဖြင့် လေ့လာထားရန်လိုအပ်သည်။ အလားတူသတ္ထုများကို စုပ်ယူနိုင်သော မှိုရိုင်း (စားမှို) များသည် ညစ်ညမ်းမြေများကို ပြုပြင်ပေးသဖြင် လေ့လာထားရန်လိုအပ်သည်။

မှိုရိုင်း (စားမှို) များသည်လည်း စားမှို၊ ဆေးဖက်ဝင်မှိုများကဲ့သို့ ပရိုတင်း (အမိုင်နိုအက်ဆစ်) ကြွယ်ဝသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ ရေဆင်းဒေသရှိ သစ်တော၊ ဝါးတောများတွင် တွေ့နိုင်သော စုဆောင်းရရှိခဲ့သော မှိုရိုင်း(စားမှို) မျိုးများကို အဓိကထားဖော်ပြထားသည် (မြင့်နှင့် အဖွဲ့ 1979)

၁။ မှိုသင်္ကန်း monk’s robe mushroom, Cantharellus cibarius

၂။ မှိုဝါ Hmoe War Amanita caesaria

၃။ မှိုသူတော် Amanita princeps

၄။ ပါရာစိုးမှို Macrolepiota procera

၅။ ရာစူလာမှို Russula cyanoxantha

၆။ Matsutake, Tricholoma imbricatum

မှိုစိုက်ပျိုးရေး၏ အကျိုးပြုဇီဝကမ္မဖြစ်စဥ်မှတဆင့် စားသုံးသူ၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးအတွက် လက်တွေ့အကျိုးပြုမှုနှင့် အသုံးချနိုင်မှု ဆက်စပ်သုံးသပ်ချက်

မြန်မာနိုင်ငံတွင် စာရေးသူနှင့်အဖွဲ့ စုဆောင်းလေ့လာခဲ့သည့် ဒေသများစွာတွင် တွေ့နိုင်သော မှိုများကို အခြေခံပြီး ခေတ်မီသောသုတေသနတွေ့ရှိချက်များဖြင့် ကိုးကားရေးသားသည်။ အများစုသည် ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေး တက္ကသိုလ်၊ ရေဆင်းနယ်မြေအရှေ့ဖက် ဆင်သော့သစ်တောထဲမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး အမျိုးအစားခွဲခဲ့ပါသည်။ အချို့သဘာဝပေါက်သော မှိုများ၏မြန်မာအမည် မဖော်ပြနိုင်ပါ။ ဒေသအလိုက် အခေါ်များ ရှိနိုင်ပါသည်။

ရာစူလာမှိုရိုင်းသည်လည်း စားမှိုဖြစ်သည်။ နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ချက်ပြုတ်စားသုံးနိုင်သည်။ ကြက်ဥ၊ နွားနို့၊ ထောပတ်ထည့်ပြီး ပေါင်းစားပါက စားကောင်းသည်။ အာဟာရများ၊ ကယ်လိုရီ တန်ဖိုးများသည် ဒေသအလိုက် ပြောင်းနိုင်ပါသည်။ မြေထဲမှ သတ္ထုများကို စုပ်ယူမှုမြင့်သည်။

မှိုဝါ၊ မှိုသူတော်နှင့် ပါရာစိုးမှိုစသည့်မှိုများသည် အဆိပ်ဖြစ်မှိုလက္ခဏာပါသော်လည်း ကိုးကားစာများတွင် စားမှိုဟု အခိုင်အမာဖော်ပြထားသည်။ မှိုရိုင်းများကို စုဆောင်းလေ့လာခဲ့စဥ်ကလည်း ဒေသအလိုက် ဒေသခံများ ကိုယ်တိုင်စားသုံးသည့် အတွေ့အကြုံများရှိခဲ့သည်။ သို့သော်မြေထဲမှသတ္ထုများကို စုပ်ယူမှုမြင့်သည်။ မှိုရာသီတွင် မှိုကိုဆက်တိုက်စားခြင်း၊ ပမာဏများများ စားခြင်းသည် အသက်အန္တရာယ်ရှိသည် (Myint et al., 1979)။ မြေထဲမှ သထ္ထုများကို စုပ်ယူမှုမြင့်သည် မှိုများသည် ညစ်ညမ်းမြေ မြေများကို သဘာဝအတိုင် ပြန်လည်ပြုပြင်ရေး (Remediation) ပတ်ဝန်းကျင်အကျိုးပြု တစ်ပတ်လည် စီးပွားရေးကွင်းဆက်အတွက် တနည်းတဖုံ အရေးပါပေသည်။

ကိုးကား

Ao T and Deb CR. Nutritional and antioxidant potential of some wild edible mushrooms of Nagaland, India. J Food Sci Technol (February 2019) 56(2):1084–1089. https://doi.org/10.1007/s13197-018-03557-w

Das AK. et al., Edible Mushrooms as Functional Ingredients for Development of Healthier and More Sustainable Muscle Foods: A Flexitarian Approach. Molecules. 2021 May; 26(9): 2463. 2021 Apr 23. doi: 10.3390/molecules26092463

Kuml J. et al., Survey of Edible Amanita in Northern Thailand and Their Nutritional Value, Total Phenolic Content, Antioxidant and α-Glucosidase Inhibitory Activities. J Fungi (Basel). 2023 Mar; 9(3): 343. Published online 2023 Mar 10. doi: 10.3390/jof9030343

Mleczek M. et al.,Toxicological risks and nutritional value of wild edible mushroom species -a half-century monitoring study. Chemosphere. Volume 263, January 2021, 128095

Myint, H, M. Mya and M. Thaung 1979. Collection and identification of edible mushrooms in Yezin Campus. Agricultural Science Research Division Myanmar Research Congress

M. M. Thaung (2007). A preliminary survey of macromycetes in Burma. Australasian Mycologist 26(1): 16-36.

ဒေါ်မြမြ ပါမောက္ခ(ငြိမ်း) ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...