မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမယ့် ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း (၇၂)
အင်အော်ဂဲနစ်ဓာတ်မြေသြဇာသုံးစွဲနှုန်း လျှော့ချပြီး ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသည့် ဇီဝနှိုးဆွတီမြေဆွေး၊ မြေဆွေးများ အစားထိုး (သို့မဟုတ်) ဖြည့်စွက် အသုံးပြုခြင်း (၂၄)
တောင်ပို့မှို /ငှက်စွေမှိုများသည် အာဟာရအတွက်သာမက ဆေးဖက်ဝင်အဖြစ် စားသင့်သည် (၂)
လူမျိုးများအလိုက် တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်များ၏ ရိုးရာဆေးဖက်ဝင်မှုကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးချခြင်းအခြေခံပြီး ခေတ်မီသော ဆေးဖက်ဆိုင်ရာ သုတေသနများအတွက် များစွာအကျိုးရှိစေသည်။
ဘာကြောင့်လဲ?
ဖွံဖြိုးတိုးတက်သော နည်းပညာများအသုံးချသဖြင့် တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်များသည် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးရှိသည့် ဒုတိယအစာချေဖျက်ပေးနိုင်သော ဓာတုပစ္စည်းများ၊ ဘိုင်အိုအက်တစ် ကွန်ပေါင်းများ ထုတ်နိုင်သည်။ ဖြည့်စွက်ဇီဝသတ္တိရှိသည်။ အင်ဇိုင်းထုတ်သဖြင့် စားသောက်ရေးဆိုင်ရာ စက်ရုံများတွင် အသုံးပြုနိုင်သည်။ တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်များမှထုတ်သော ဘိုင်အိုအက်တစ်ကွန်ပေါင်း (အန်တီအော်ဆီးဒန့်) များသည် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးရှိသည်။ ကင်ဆာရောဂါ ဆန့်ကျင်သည်ကို တွေ့လာသည်။
တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်များ၏ ဖီနောလစ်ကွန်ပေါင်းအာနိသင် (Phenolic Compounds)
တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်များသည် ဖီနောလစ်ကွန်ပေါင်း antimicrobial, antioxidant, and anti-inflammatory အာနိသင်ရှိသဖြင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးရှိသည်။
တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်များ၏ ဖီနောလစ်ကွန်ပေါင်းများ
စားသောက်ရေးဆိုင်ရာစက်ရုံများတွင် အင်ဇိုင်းများအသုံးပြုပြီး တန်ဖိုးမြင့်ဘိုင်အိုအက်တစ်ကွန်ပေါင်းများ အစားအစာများ၊ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးကျေးဇူးရှိသည့် ပစ္စည်းများလည်း ထုတ်နိုင်သည်။
တောင်ပို့မှို မျိုးစိတ်များ၏အင်ဇိုင်းထုတ်မှု
တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်နှင့် သစ်ကပ်မှိုမျိုးစိတ်များ၏ ပိုလီဖီနောလစ်အုပ်စုဖြစ်သော ဖလေဗိုနွိုက်ထုတ်မှု
တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်နှင့် သစ်ကပ်မှိုမျိုးစိတ်များ၏ တန်နင်ထုတ်မှု
တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ်နှင့် သစ်ကပ်မှိုမျိုးစိတ်များ၏ ဗိုက်တာမင်စီထုတ်မှု
စားမှို/မှိုရိုင်း များ၏ တန်ဖိုးမြင့်လာသော သဘာဝဆေးဖက်ဝင်အရည်အသွေးများ
၁။ တောင်ပို့မှိုမျိုးစိတ် Termitomyces clypeatus သည် ဖြည်စွက်အစားအစာနှင့် အလားအလာကောင်းသော ကျန်မာရေး အထောက်အကူပြုအစားအစာဖြစ်သည်။
၂။ အင်ဇိုင်းထုတ်သဖြင့် စားသောက်ရေးဆိုင်ရာ စက်ရုံများတွင် အသုံးပြုလာသည်။
၃။ ယနေ့တိုင်အာဟာရပြင်တုပေါ်တွင် မွေးမြူနိုင်ခြင်းမရှိသော မိုက်ကိုရိုက်ဇာသဘာဝရှိသည်။ သုတေသန များလိုအပ်နေသေးသည်။
၄။ ကျန်းမာရေးအထောက်အကူပြု ဒုတိယအစာချေဖျက်ပေးနိုင်သော ဓာတုပစ္စည်းများ၊ ဗိုက်တာမင်စီ၊ အနည်းလိုအာဟာရဓာတ်နှင့် ပတ်သက်သောလေ့လာမှုများလိုအပ်သည်။
၅။ လူမျိုးများအလိုက် ရိုးရာဆေးဖက်ဝင်မှုသည် ခေတ်မီသောဆေးဖက်ဆိုင်ရာသုတေသနများအတွက် များစွာ အကျိုးရှိစေသည်။ မှိုရိုင်းများကိုဖော်ထုတ်ရန်လိုသည်။ အနုဇီဝဆေးများ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် သဘာဝအရင်းအမြစ် များ အသုံးပြုနိုင်အောင် သုတေသနပညာရှင်များ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန်လိုသည်။
ကိုးကား
Ghate SD and SridharIndian KR. Bioactive Potential of Lentinus squarrosulus and Termitomyces clypeatus from the Southwestern region of India. Journal of Natural Products and ResourcesVol. 8(2), June 2017, pp. 120-131.
Myint, H, M. Mya and M. Thaung 1979. Collection and identification of edible mushrooms in Yezin Campus. Agricultural Science Research Division Myanmar Research Congress.
M. M. Thaung (2007). A preliminary survey of macromycetes in Burma. Australasian Mycologist 26(1): 16-36.
Paloi S. et al., Termite Mushrooms (Termitomyces), a Potential Source of Nutrients and Bioactive Compounds Exhibiting Human Health Benefits: A Review J. Fungi 2023, 9(1), 112; https://doi.org/10.3390/jof9010112.
ဒေါ်မြမြ (ပါမောက္ခ - ငြိမ်း၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်)
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။